Analysis of the Bilateral Trade between Türkiye and Russia According to Different Index Types

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 1, 99 - 112, 04.04.2024

Hatice Erkekoğlu Emre Koçer

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1088336

Öz

Bilateral trade between Türkiye and Russia has increased in the last 15 years. Türkiye's exports to Russia since 2005 have increased more than 3 times in some periods and have now exceeded to 4 billion dollars. In addition, While Türkiye's imports from Russia were 12.9 billion in 2005, it increased to 17.8 billion in 2020, with an increase of 37.98% in the 15-year period. From this point of view, it is aimed to analyze the structure of foreign trade between Türkiye and Russia according to product groups and to analyze it according to comparative advantage, sectoral concentration in foreign trade and intra-industry trade. For this purpose, the Revealed Comparative Advantage Index (RCA), Gini Hirschman Index and Grubel Lloyd Index were used as methods in the study. In this context, the foreign trade data of Türkiye and Russia covering the years 2005-2020 were obtained from the database of the ITC (International Trade Center) and data were obtained according to the Unified Classification of Goods, which consists of 21 parts, created by the European Statistical Office (EUROSTAT) in 2021 according to the Harmonized Commodity Description and Coding System. According to the findings obtained from the study, it has been observed that the sectoral diversity in Türkiye's exports to Russia is higher than the diversity in its imports. However, it has been observed that Türkiye has a comparative advantage in 16 of 21 ware groups and does not have a comparative advantage in 4 product groups, and the results are neutral in 1 ware group. According to the Grubel-Lloyd index, while intra-industry trade between Türkiye and Russia was above 0.50 in seven product groups, it remained below 0.50 in 14 product groups, and it was concluded that intra-industry trade was at a low level.

Anahtar Kelimeler

Revealed comparative advantages index, Gini Hirschman index, Grubel Lloyd index, foreign trade

Türkiye ile Rusya Arasındaki Dış Ticaretin Farklı Endeks Türlerine Göre Analizi

Öz

Türkiye ile Rusya arasındaki dış ticaret son 15 yılda giderek artış göstermiştir. Türkiye’nin 2005 yılından bu yana Rusya’ya olan ihracatı bazı yıllarda 3 katından fazla artış göstererek günümüzde 4 milyar doları geçmiştir. Bunun yanı sıra Türkiye’nin Rusya’dan olan ithalatı 2005 yılında 12,9 milyar iken 2020 yılında 17,8 milyara yükselerek 15 yıllık zaman aralığında %37,98’lik bir artış yaşanmıştır. Buradan hareketle, Türkiye ile Rusya arasındaki dış ticaretin yapısı ürün gruplarına göre analiz edilerek karşılaştırmalı üstünlük, dış ticarette sektörel yoğunlaşma ve endüstri içi ticarete göre analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmada yöntem olarak Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Endeksi (AKÜ), Gini Hirschman Endeksi ve Grubel Lloyd Endeksi kullanılmıştır. Bu bağlamda, Türkiye ve Rusya’nın 2005-2020 yıllarını kapsayan dış ticaret verileri ITC (Uluslararası Ticaret Merkezi) veri tabanından sağlanarak Avrupa İstatistik Ofisinin (EUROSTAT) 2021 yılında Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemine göre oluşturduğu 21 kısımdan oluşan Birleştirilmiş Mal Sınıflamasına göre veriler alınmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre Türkiye’nin Rusya’ya yaptığı ihracatında sektörel çeşitliliğin ithalatındaki çeşitliliğe göre daha fazla olduğu görülmüştür. Bununla birlikte, Türkiye’nin 21 mal grubunun 16’sında karşılaştırmalı üstünlüğünün olduğu ve 4 mal grubunda karşılaştırmalı üstünlüğünün bulunmadığı ve 1 mal grubunda da sonuçların nötr olduğu görülmüştür. Grubel-Lloyd endeksine göre de Türkiye-Rusya arasındaki endüstri içi ticaret yedi ürün grubunda 0,50’nin üstünde iken, 14 ürün grubunda ise 0,50’nin altında kalmış olup endüstri içi ticaretin düşük seviye olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler endeksi, Gini Hirschman endeksi, Grubel Lloyd endeksi, dış ticaret

Kaynakça

• Akbulut, G. ve Yılmaz, C. (2015). “The Analysis of Turkey-Russia External Trade at the Sectoral Level” in Proceedings of International Conference of Eurasian Economies 2015, 431-436, Kazan, Russia.
• Bashimov, G. (2018). Türkiye ile İran Arasındaki İkili Ticaretin Analizi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30, 145-155.
• Bashimov, G. ve Aydın, A. (2020). “Rusya İle Çin Arasındaki Dış Ticaretin Sektörel Analizi”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7 (2), 64-75.
• Benavides, A. (2011). “The Intra-Industry Structure of the United States’ in International Trade with Selected Industrialized and Developing Nations”, International Journal of Business and Social Science, 2 (22), 1-6.
• Çelik, A. (2019). “Ülkelerin Faktör Yoğunlukları Bakımından Rekabet Gücünün Ölçümü: BRICST Özelinde Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 14 (55), 339-357.
• Çeştepe, H. (2012). “Türkiye’nin Seçilmiş Ortadoğu Ülkeleriyle Ticaretinin Analizi”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (2), 23-43.
• Eliasson, J. (2008). Intra-Industry Trade between Sweden and Russia, Master Thesis, Jönköping.
• Erkekoğlu, H. ve Diğerleri (2014), “Kayseri İlinin Mobilya Sektörü Rekabet Gücü: Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlük Endeksi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 44, 1-22.
• Erlat, G. ve Erlat, H. (2004). “Türkiye’nin Orta Doğu Ülkeleri ile Olan Ticareti, 1990-2002”, GAP Bölgesinde Dış Ticaret ve Tarım, (Ed: E. Uygur ve İ. Civcir), Türkiye Ekonomi Kurumu Yayını, Ankara.
• Ferto, I. ve Jambor, A. (2015). “Drivers of Vertical Intra-Industry Trade: The Case of the Hungarian Agri-Food Sector”, Agricultural Economics, 46, 113-123.
• Hazners, J. ve Jirgena, H. (2013). “Intra-Industry Trade in Latvian Agricultural Commodities and Food Products”, International Conference on Economics and Business Administration, 16-19 July, Greece.
• https://www.mfa.gov.tr/turkiye-rusya-siyasi-iliskileri.tr.mfa, (Erişim Tarihi: 17.05.2021).
• https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry_TS.aspx?nvpm=1%7c792%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c1%7c2%7c1%7c2%7c1%7c1%7c1, (Erişim Tarihi: 15.05.2021).
• Kalaycı, C. (2013). “Rusya Federasyonu ile Ticarette Türkiye’nin Açmazları”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8 (1), 37-57.
• Kalaycı, C. (2017). “Serbest Ticaret Anlaşmalarının Türkiye’nin Dış Ticaretine Etkileri: Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Endeksi Uygulaması”, Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 3(2), 133-147.
• Karakaş, A. ve Karakaş, D. N. (2012). “Bölgesel Ekonomik Güç Merkezi Olma Yolunda Türkiye’nin Dış Ticaretinin Karşılaştırmalı Görünümü: Yenidünya Düzeninde Yeni Cazibe Merkezi (mi?)”, Kafkas Üniversitesi İİBF Dergisi, 3 (3), 67-90.
• Kutlu, R. (2005). “Türkiye’nin İslam Ülkeleri Karşısındaki Rekabet Gücünün Ölçülmesi”, İslami Araştırmalar Dergisi, 18 (4), 429-436.
• Leitão, N. C. ve Faustino, H. C. (2008). “Intra-Industry Trade in the Food Processing Sector: The Portuguese Case”, Journal of Global Business and Technology, 4 (1), 49-58.
• Salim, S. ve Ojha, S. N (2004). “Commodity Diversification and Geographic Concentration on Indian Seafood Exports”, Southern Economist, 15, 23-24.
• Sandalcılar, A. R. & Ayran Cihan, K. (2018). “Türkiye İle Gürcistan Arasındaki Dış Ticaretin Sektörel Analizi”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Prof. Dr. Harun TERZİ Özel Sayısı, 361-378.
• Sawhney, U. & Kiran, T. (2019). “Bilateral Trade among Brazil, Russia, India, China and South Africa Economies: An Empirical Analysis”, Millennial Asia, 10 (2), 204-228.
• Shahab, S. and Mahmood, M. T. (2012). “Comparative advantage of leather industry in Pakistan with selected Asian economies”, International Journal of Economics and Financial Issues, 3(1), 133-139.
• Şimşek, N. ve Sadat, S. A. (2009). “ECO Pazarında Türkiye: 1997-2005 Dönemi Rekabet Gücü Analizi”, Sosyo Ekonomi, 2, 135-158.
• Tegene, A. (1990). “Commodity concentration and export earnings instability: The evidence from African Countries”, The American Economist, 34(2), 55-59.
• Tunç, Ş. Ö. (2012). Türkiye’nin OECD Ülkeleri ile Endüstri-İçi Ticaretinin Değerlendirilmesi (2000-2010). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Ulucan, H., Çeviş, İ. ve Ceylan, R. (2014). “Türkiye’de Endüstri-İçi Ticaretin Gelişimi”, NWSA-Social Sciences, 9 (3), 31-53.
• Utkulu, U. ve Seymen D. (2004). “Revealed Comparative Advantage and Competitiveness: Evidence for Turkey vis‐à‐vis the EU/15”, European Trade Study Group 6th Annual Conference, ETSG 2004, Nottingham, September 2004.