Determining the Factors Influencing the Project Selection Decision of City Councils as Non-Profit Institutions

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 1, 113 - 126, 04.04.2024

Gülgönül Bozoğlu Batı

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1090042

Öz

Decision-making is known as the most important function of a manager. Using scientific analysis methods, which depend on data, provides reliable results. Thus, it can be ensured that the decision taken by the manager is more rational. Like businesses, city management requires the same rational point of view. City Councils are structures that adopt the principle of governance with the public, civil society, and private sectors partnership. Although the decision taken in the Council is advisory, the decisions taken here have sanctions on the local administrators. While making project decisions in City Councils, it is expected that the social interest is prioritized because governing must be ethical as well as rational. In this research, the criteria taken into consideration by the City Council, which are the most effective implementers of the governance principle, in their project selection decisions were evaluated. Six officials who take part in the executive committees of the City Councils (as chairman, general secretary, project manager) who carry out effective studies in four different provinces (Istanbul, Bursa, Yalova and Denizli) evaluated the six criteria of the projects. Expert opinions are listed by using the Analytical Hierarchy Process (AHP), one of the Multi-Criteria Decision-Making techniques. Unique evaluations from each official are transported to group decisions by using geometric means. As a result of the analysis, it is seen that the criterion of “Political expectations about the project” took first place in the project selection with the highest weight. The criterion of “social impact of the project” was in the last place with the lowest weight. This ranking may question the impartial principle of the city councils.

Anahtar Kelimeler

Governance, decision making, analytical hierarchy process

Kâr Amacı Gütmeyen Kurumlar Olarak Kent Konseylerinin Proje Seçim Kararında Etkili Olan Faktörlerin Belirlenmesi

Öz

Karar verme, yöneticinin en önemli fonksiyonu olarak bilinir. Karar vermede veriye dayalı bilimsel analiz yöntemlerinin kullanılması güvenilir sonuçlar sağlar. Böylece yöneticinin aldığı kararın daha rasyonel olması sağlanabilir. Tıpkı işletmeler gibi kentin yönetimi de aynı rasyonel bakış açısını gerektirir. Kent Konseyleri kamu, sivil toplum ve özel sektör paydaşlığı ile yönetişim prensibini benimseyen yapılandırmadır. Konseylerde alınan kararlar tavsiye niteliğinde olmakla birlikte burada alınan kararların yerel yöneticiler üzerinde yaptırımları bulunur. Kent Konseylerinde proje kararları verilirken toplumsal menfaatin ön planda tutulması beklenir çünkü yönetmek rasyonel olduğu kadar etik de olmalıdır. Bu çalışmada, yönetişim prensibinin en etkin uygulayıcısı olan Kent Konseylerinin proje seçim kararlarında göz önünde tuttukları kriterler değerlendirilmiştir. Dört farklı ilde (İstanbul, Bursa, Yalova ve Denizli) etkin çalışmalar sürdüren Kent Konseylerinin yürütme kurullarında görev alan altı yetkili (başkan, genel sekreter, proje yöneticisi), projelere ait altı kriteri değerlendirmişlerdir. Çok Kriterli Karar Verme tekniklerinden Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) kullanılarak uzman görüşleri sıralanmıştır. Uzmanların yaptığı özgün değerlendirmeler geometrik ortalama ile grup kararına evirilmiştir. Analiz sonucunda “proje ile ilgili siyasi beklentiler” kriterinin proje seçiminde en yüksek ağırlıkla ilk sırada yer aldığı görülmüştür. “Projenin sosyal etkisi” kriteri ise en düşük ağırlıkla son sırada yer almıştır. Ortaya çıkan bu sıralama Kent Konseylerinin tarafsızlık ilkesini sorgulatabilir.

Anahtar Kelimeler

Yönetişim, karar verme, analitik hiyerarşi süreci

Kaynakça

• Armutlulu, İ.H. (2004). İşletme İstatistiğine Giriş. İstanbul: Alfa.
• Arslan, Ş. (2020). Bir Yerel Yönetişim Aracı Olarak Adana Kent Konseyi. Türk Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 1 (1), 25-55. doi: 10.51243/SAKA-TJMER.2020.3
• Ayçin, E. (2019). Çok Kriterli Karar Verme Bilgisayar Uygulamalı Çözümler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Bayrakçı, E., Kahraman, S. Ve Dinçer,S. (2018). Demokratik Yerel Yönetim Anlayışının Güçlendirilmesinde Kent Konseylerinin Rolü: Karşılaştırmalı Analiz ve Öneriler. Journal of Social and Humanities Sciences Research. 5(25), 2230-2252.
• Bektaş, Ş. (2019). Katılımcı Kent Konseyi Modeli. Ege Sosyal Bilimler Dergisi. 2 (2), 76-91.
• Can, H. (1991). Organizasyon ve Yönetim. Ankara: Adım Yayıncılık.
• Can,Y. Ve Akman, E. Türkiye’de Kent Konseylerinn Covid-19 Sürecindeki Etkinliği: Akdeniz Bölgesinde Büyükşehirlerde Faarliyet Gösteren Dört Kent Konseyi Üzerinden Nitel Bir Analiz. Kaytek Dergisi. 3(1), 102-121.
• Çelikten,M., Gılıç,F., Çelikten, Y., ve Yıldırım,A. (2019). Örgüt Yönetiminde Karar Verme Süreci: Bitmeyen Bir Tartışma. Mersin University Journal of the Faculty of Education.15(2), 581-592. doi: 10.17860/mersinefd.596817
• Çiğdem, E. (2020). Yerel Yönetişim Uygulaması Olarak Kent Konseylerinin Malatya Kent Konseyi Üzerinden Değerlendirilmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 7 (8), 202-225.
• Çukurçayır, M. A., Eroğlu H. T., Aydınlı, H. İ. ve Çolakoğlu, E. (2011). Yerel Demokrasinin Güçlendirilmesinde Kent Konseyleri Bir Fırsat Olabilir mi?. Kent Konseyleri Sempozyumu, Bursa.
• Daft, R. (2003). Management. South-Western (6. Baskı): Thomson Yay.
• Demirci, M. (2010). Katılımcı Demokrasi Açısından Kent Konseyleri: Eleştirel Bir Değerlendirme. Çağdaş Yerel Yönetimler. 19 (1), 21-46.
• Drucker,P.F. (1967). The Effective Decision. Harvard Business Review. https://hbr.org/1967/01/the-effective-decision (Erişim tarihi: 02.02.2022).
• İmrek, M.K. (2003). Karar Verme Teknikleri. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Karasu, M., A., Çelik, M., L. ve Altıparmak, C. (2020). 101 soruda kent konseyi. (2. Basım). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Keskin, E. B., Erbey Kuşku, N. H., Cindoruk, Y. O. ve Tatlı, Y. (2011). Kent Konseylerinin Yerel Demokratik Yönetişim Mekanizması İşlevinin Değerlendirilmesi. Kent Konseyleri Sempozyumu, Bursa.
• Kıral,E. (2015). Yönetimde Karar ve Etik Karar Verme Sorunsalı. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 6(2), 73-89.
• Koçel, T. (2003). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Beta.
• Kurt, Ü. (2003). Karar Verme Sürecinde Yöneticilerin Kişilik Yapılarının Etkileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Küçükşen, M. ve Yaman, M. (2018). Yerel Demokrasinin Gelişimi Sürecinde Kent Konseylerinin Rolü Ve İşlevselliği: Bursa Ve Yalova Kent Konseyi Örneği. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 64-85.
• Küçükyılmaz, Y.O. (2022). Kent Konseyleri Bağlamında Kentlerde Yerellik Algısı. Karadeniz Teknik Üniversitesi Stratejik Araştırma Merkezi Protokol Dergisi. 3(1), 18-27.
• Lee, M-C. (2010). The Analytic Hierarchy and the Network Process in Multicriteria Decision Making: Performance Evaluation and Selection Key Performance Indicators Based on ANP Model. Crisan, M. (Ed.). Convergence and Hybird Information Technologies içinde (ss. 125-148). Rijeka, Croatia: InTech Yay.
• Oruç, İ. (2004). İş Etiğinin Kurumsallaştırılması ve Karşılaştırmalı Bir Araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Önder, G. ve Önder, E. (2014). Analitik Hiyerarşi Süreci. Yıldırım, B. F. ve Önder, E. (Ed.). Operasyonel, Yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri içinde (21-73). Bursa: Dora Yayıncılık.
• Öz, M. (2020). Kent Konseylerinin Yerel Siyasetteki Rolü: Atakum Kent Konseyi Örneği. Akademik Düşünce Dergisi, (1), 34-45.
• Özbek, A.(2019). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Excel ile Problem Çözümü Kavram-Teori-Uygulama. Ankara: Seçgin Yayıncılık.
• Özgür, H. (2004). Kamu Örgütlerinde Stratejik Yönetim. Çağdaş Kamu Yönetimi II. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Özlü, R.M. (2020). Kent Konseyi Kararlarının Değerlendirilmesi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 55, 117-140. doi: 10.18070/erciyesiibd.560052
• Palabıyık, H. (2003). Yönetimden Yönetişime: Yönetişim, Kentsel Yönetişim ve Uygulamaları İle Yönetişimde Ölçülebilirlik Üzerine Açıklamalar. Akif Çukurçayır ve Ayşe Tekel (Ed), Yerel ve Kentsel Politikalar içinde (ss. 225-277). Konya: Çizgi Kitabevi.
• Pohekar, S.D. ve Ramachandran, M. (2004). Application of Multi-Criteria Decision Making To Sustainable Energy Planning-A Review. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 8, 365–381.
• Resmî Gazete (3.7.2005). Belediye Kanunu. Kanun No:5393 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/07/20050713-6.htm
• Saaty, T. L. (1999). Basic Theory Of The Analytic Hierarchy Process: How To Make A Decision. Rev. R. Acad. Cienc. Exact. Fis. Nat. (Esp), 93(9), 395-423.
• Saaty, T. L. (2013). Fundamentals of Decision Making and Priorty Theory with The Analytic Hierarchy Process. RWS Yay.
• Saaty, T.L. (1980). The Analytic Hierarchy Process. U.S.A.: McGraw-Hill Comp Yay.
• Saaty, T.L. (1994). Fundamentals of Decision Making and Priority Theory with the Analytic Hierarchy Process. Pittsburgh: RWS Yay.
• Saaty, T.L.(2008). Decision Making with the Analytic Hierarchy Process. International Journal of Services Sciences,1(1), 122-196.
• Sarıbay, A.Y. (2000). Global Bir Bakışla Politik Sosyoloji. İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Sobacı, M.Z. (2007). Yönetişim Kavramı ve Türkiye’de Uygulanabilirliği Üzerine Değerlendirmeler. Yönetim Bilimleri Dergisi. 5(1), 219-235.
• Şahyar Akdemir, D. (2019). Anadolu Üniversitesi Öğrencilerinin Kent Konseyi Algısı. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 7(3), 41-49. doi: 10.18506/anemon.428752
• Taş, İ. E. Ve Çiçek, Y. (2019). Kent Konseyi Üyelerinin Temsil Ve Katılım Açısından Kent Konseyi Algısı: Gap Bölgesi Örneği. Journal of Academic Value Studies, Journal of Academic Value Studies. 3(16), 368-390.
• Tekeli, İ. (2003). Yönetişim Kavramı Yanı Sıra Yönetişim Kavramının Gelişmesinin Nedenleri Üzerine Türkiye’de Kamu Yönetimi. (Ed: Burhan Aykaç vd.). Ankara:Yargı Yayıncılık.
• Toksöz, F. (2008). İyi Yönetişim El Kitabı. (Ed. Fikret Toksöz) İstanbul: TESEV Yayıncılık.
• Triantaphyllou, E. (2000). Multi-Criteria Decision Making Methods. Multi-Criteria Decision Making Methods: A Comparative Study içinde (ss. 5–21). Boston: Springer Yay. doi:10.1007/978-1-4757-3157-6_2
• Turan, G. (2014). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri. Yıldırım, B. F. ve Önder, E. (Ed.). Operasyonel, Yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri içinde (ss. 15-20). Bursa: Dora Yayıncılık.
• Uzun,A. Ve Ersavaş Kavanoz; S. (2018). Katılım ve Etkinlik Boyutları Açısından Kent Konseylerinin Değerlendirilmesi: Trabzon Büyükşehir Kent Konseyi Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 9(23), 251-271.
• Vaidya, O.S., Kumar,S. (2006). Analytic Hiyerarcy Process: An Overview of Applications. European Journal of Operational Research, 169(1), 1-29.
• Yoon, K.P. ve Hwang,C.L. (1995). Multiple Attribute Decision Making: an Introduction. (104). California: Sage Yay.