An Analysis of the Relationship between Business Confidence and Macroeconomic Factors: Türkiye Case

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 1, 140 - 152, 04.04.2024

Murat Akkaya

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1102481

Öz

Investor sentiment plays an important role in the all level of economic activities. Confidence as an indicator of investor sentiment has become an important and interesting concept in recent years. Confidence indicators are a way in assessing economic developments in the short term. The aim of this study is to analyze the long and short term relationship between the Real Sector Confidence Index and macroeconomic/financial variables for the period of January 2007 – December 2021. The Johansen Cointegration Test results prove a long-term cointegration relationship. Vector Error Correction Models for both macroeconomic and financial variables are statistically significant at the 5% level. In the short run, Manufacturing Capacity Utilization Ratio, Official Reserves, Domestic Debt Stocks, Real Exchance Rate, US Dollar/TRL Buying Rate, Non-Residents’ Stock Portfolio and Volatility Index have a statistically significant effect on the changes in Real Sector Confidence Index. Thus, this study informs investors to predict the effects of changes in the confidence index on financial instruments bilaterally and contribute to their investment decision.

Anahtar Kelimeler

Business Confidence Index, financial forecasting, VECM analysis, Türkiye

Reel Sektör Güveni İle Makroekonomik Faktörler Arasındaki İlişkinin Analizi: Türkiye Örneği

Öz

Yatırımcı duyarlılığı, ekonomik faaliyetlerin her düzeyinde önemli bir rol oynamaktadır. Yatırımcı duyarlılığının bir göstergesi olarak güven, son yıllarda önemli ve ilgi çekici bir kavram haline gelmiştir. Güven göstergeleri, kısa vadede ekonomik gelişmeleri değerlendirmenin bir yoludur. Bu çalışmanın amacı, öncü gösterge olan Reel Kesim Güven Endeksi ile makroekonomik/finansal değişkenler arasındaki uzun ve kısa dönemli ilişkiyi Ocak 2007 – Aralık 2021 dönemi için analiz etmektir. Johansen Eşbütünleşme Testi sonuçları uzun dönemli bir eşbütünleşme ilişkisini kanıtlamaktadır. Vektör Hata Düzeltme Modelleri hem makroekonomik hem de finansal değişkenler için %5 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlıdır. Reel Kesim Güven Endeksi'ndeki değişimler üzerinde kısa vadede İmalat Kapasitesi Kullanım Oranı, Resmi Rezervler, İç Borç Stokları, Reel Döviz Kuru, ABD Doları/TL Alış Kuru, Yurt Dışı Stok Portföyü ve Oynaklık Endeksi istatistiksel olarak anlamlı bir etkiye sahiptir. Böylelikle bu çalışma, yatırımcılara güven endeksindeki değişimlerin finansal araçlar üzerindeki etkilerini ikili olarak tahmin etmeleri ve yatırım kararlarına katkı sağlamaları konusunda bilgi vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Reel Sektör Güven Endeksi, finansal tahminleme, VECM analizi, Türkiye

Kaynakça

• Acemoglu, D. & Scott, A. (1994). Consumer confidence and rational expectations: Are agents' beliefs consistent with the theory?. The Economic Journal, 104(422), 1-19.
• Afshar, T., Arabian, G. & Zomorrodian, R. (2007). Stock return, consumer confidence, purchasing managers index and economic fluctuations. Journal of Business & Economics Research (JBER), 5(8).
• Albayrak, Ş. G. (2018). Türkiye'de Reel Kesim Güven Endeksi ve İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı Arasındaki İlişki Üzerine Ampirik Bir Uygulama (2007-2017). Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15), 18-27.
• Alper, D. & Kara, E. (2017). Borsa İstanbul’da Hisse Senedi Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Faktörler: BIST Sınai Endeksi Üzerine Bir Araştırma. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 22( 3): 713-730.
• Arısoy, İ. (2012). Türkiye Ekonomisinde İktisadi Güven Endeksleri ve Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkilerin VAR Analizi. Maliye Dergisi, 162, 304-315.
• Aytekin, İ. & Bozkaya, Ş. (2021). Makro İktisadi Göstergelerin Ekonomik Güven Üzerindeki Etkilerinin Analizi: Türkiye Örneği. İstatistik ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, 2(1), 55-68.
• Aytekin, İ., & Doyar, B. V. (2019). Türkiye’de Döviz Kuru Dalgalanmalarının Sanayi Üretimi Ve Tüketici Güveni Üzerindeki Etkisi (2008-2019). Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi, Ağustos 2019, Gölbaşı, Adıyaman.
• Ayuningtyas, R., & Koesrindartoto, D. P. (2014). The Relationship between Business Confidence, Consumer Confidence, and Indexes Return: Empirical Evidence in Indonesia Stock Exchange. International Conference on Trends in Economics, Humanities and Management. 21-25.
• Baştan, E. M., Dolgun, G. Ç., & Ayanoğlu, Ö. A. (2013). Improving the Real Sector Confidence Index for Turkey as a Leading Macroeconomic Indicator. Proceedings 59th ISI World Statistics Congress, 25-30 August 2013, Hong Kong.
• Black, F. (1986). Noise. The journal of finance, 41(3), 528-543.
• Bremmer, D. (2008). Consumer Confidence And StockPrices. 72nd Annual Meeting of the Midwest Economics Association, 1-22.
• Brown, G. W., & Cliff, M. T. (2004). Investor sentiment and the near-term stock market. Journal of Empirical Finance, 11(4), 1-27.
• Çelik, S. & Kaya, H. (2009). Empirical Evidence for Day Of The Week Effect In An Emerging Market: The Turkish Case. In 8th International Conference of the Middle East Economic Associations, 1-18.
• Çoşkun, M., Umer, U. & Kiracı, K. (2016). Seçilmiş Makroekonomik Değişkenlerle Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Ampirik Bir İnceleme. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 53(616): 61-73.
• De Long, J. B., Shleifer, A., Summers, L. H., & Waldmann, R. J. (1990). Noise trader risk in financial markets. Journal of political Economy, 98(4), 703-738.
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74(366a), 427-431.
• Enders, W. (1995). Applied Econometric Time Series. John Wiley & Sons, Inc. New York.
• Engle, R. F. & Yoo, B. S. (1987). Forecasting and Testing in Cointegrated Systems. Journal of Econometrics, 35, 143-59.
• Engle, R.F. & C.W.J. Granger (1987). Co-integration and error correction: Representation, estimation, and testing. Econometrica 55: 251–276.
• Evci, S. (2019). Ekonomik güven endeksi ile yatırım araçları arasındaki nedensellik ilişkisi: Toda-Yamamoto Yaklaşımı. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(4), 2893-2901.
• Eyüboğlu, S. ve Eyüboğlu, K. (2018). Reel Kesim Güven Endeksi ile Borsa İstanbul Sektör Endeksleri Arasındaki İlişkinin Test Edilmesi. Business & Economics Research Journal, 9(1).
• Fisher, K. L. & Statman, M. (2003). Consumer confidence and stock returns. The Journal of Portfolio Management, 30(1), 115-127.
• Fukuyama, F. (2001). Social capital, civil society and development. Third world quarterly, 22(1), 7-20.
• Granger, C. W. J. (1988). Some Recent Developments in a Concept of Casuality. Journal of Econometrics, 39 (1-2), 199-211.
• Jansen, W. J., & Nahuis, N. J. (2003). The stock market and consumer confidence: European evidence. Economics Letters, 79(1), 89-98. doi: 10.1016/S0165-1765(02)00292-6.
• Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12, 231–254.
• Kale, S. & Akkaya, M. (2016). The relation between confidence climate and stock returns: The case of Turkey. Procedia Economics and Finance, 38, 150-162.
• Katona, G. (1968). Consumer Behavior: Theory and Findings On Expectations and Aspirations. The American Economic Review, 58, 2, 19-30.
• Kaygısız, D. A. (2019). Türkiye’de Tüketici ve Reel Kesim Güven Endeksi ile Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkiler: 2010-2018. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(1), 314-332.
• Kershoff, G. (2000). Measuring Business and Consumer Confidence in South Africa. Bureau for Economic Research, 1-11.
• Kıyılar, M. & Akkaya, M. (2016). Davranışsal Finans. İstanbul, Literatür Yayıncılık.
• Korkmaz, T. ve Çevik, E. İ. (2007). Güven Endeksi ve Yatırımcıların Sezgileri: Türkiye Örneği. 11. Ulusal Finans Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Zonguldak, 389-410.
• Korkmaz, T., Çevik, E.İ. (2009). Reel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi Arasındaki Dinamik Nedensellik İlişkisi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. Cilt:38, Sayı:1: 24-37.
• Koy, A. & Akkaya, M. (2017). The role of consumer confidence as a leading indicator on stock returns: A Markov switching approach. Annals of “Dunarea de Jos” University of Galati Fascicle I. Economics and Applied Informatics, 1, 36-47.
• Köse, A. K. ve Akkaya, M. (2016). Beklenti ve güven anketlerinin finansal piyasalara etkisi: BIST 100 üzerine bir uygulama. Bankacılar Dergisi, 99, 3-15.
• Küçükçaylı, F. M. Ve Akıncı, G. Y. (2018). Tüketici Güveninin Makroekonomik Belirleyicileri: Bir Zaman Serisi Analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 459-472.
• Los, V., & Ocheretin, D. (2019). Construction of business confidence index based on a system of economic indicators. In SHS Web of Conferences , 65, 06003.
• Ludvigson, S. C. (2004). Consumer Confidence and Consumer Spending. Journal of Economic Perspective, 18, (2), 29-50.
• Nguyen, N. K. (2015). The Impact of Business and Consumer Confidence on Stock Market Risk Premiums: Evidence from Vietnam. Asian Journal of Management Sciences, 3(7), 10-13.
• Oral, E., Ece D. & Hamsici T. (2005). Building Up a Real Sector Business Confidence Index for Turkey. Central Bank Review. 5.1, 23-54.
• Otoo, M. W. (1999). Consumer Sentiment And The Stock Market. November: 1-16. Federal Reserve, New York.
• Özakarlı, H. & Küçüksille, E. (2020). Çeşitli Finansal Değişkenler İle Tüketici Güven Endeksi Arasindaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye Örneği. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 3(1), 46-54.
• Özsağır, A. (2007). Ekonomide güven faktörü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 46-62.
• Santero, T., & Westerlund, N. (1996). Confidence Indicators and Their Relationship to Changes in Economic Activity. OECD Economics Department Working Papers, 170, 1-54.
• Sarıkovanlık, V., Koy, A., Akkaya, M, Yıldırım, H.H. ve Kantar, L. (2019). Finans Biliminde Ekonometri Uygulamaları. Birinci Basım. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and Reality. Econometrica, 48, 1-48.
• Sum, V. & Chorlian, J. (2013). Stock Market Risk Premiums, Business Confidence and Consumer Confidence: Dynamic Effects and Variance Decomposition. International Journal of Economics and Finance, 9(5), 45-49.
• Sum, V. (2014). Effects of business and consumer confidence on stock market returns: Cross-sectional evidence. Economics, Management, and Financial Markets, 9(1), 21-25.
• Topuz, Y.V. (2011). Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7, (1), 53-65.
• Tversky, A., & Kahneman, D. (1974). Judgment under uncertainty: Heuristics and biases. science, 185(4157), 1124-1131.
• Usul H., Küçüksille, E. ve Karaoğlan, S. (2017). Güven Endekslerindeki Değişimlerin Hisse Senedi Piyasalarina Etkileri: Borsa İstanbul Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(3), 685-695.