Syrian Children under Temporary Protection

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 1, 308 - 328, 04.04.2024

Derya Kayma

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1105590

Öz

Although migration varies depending on its reason, it appears as a social problem that has always existed throughout history. In this study, the phenomenon of migration was examined with the focus on Syrian children under temporary protection who came to Türkiye with the mass migration from Syria after 2011. The education, health, working life and social assistance benefits of Syrian children under temporary protection were compared with world and Türkiye data. As a result of the study, it was determined that Syrian children benefit more from education and training services every year, but their participation rates in education are behind the Türkiye‟s average. Syrian children need psychological and psychiatric health services more, and the working rates of Syrian children, who work under difficult conditions and as cheap labor, according to their age groups, are similar to Türkiye and the opposite to the world. It has been understood that the per capita national income of Syrians is generally well below that of the world and Türkiye, so Syrian children have significant deficiencies in terms of socioeconomic conditions. Existing findings show that there are deficiencies in the education, health, working life and socioeconomic conditions of Syrian children under temporary protection. Therefore, there is a need to develop new services and programs by ensuring the sustainability of existing services and programs.

Anahtar Kelimeler

Migration, Syrian children under temporary protection, education, health, work life

Geçici Koruma Altındaki Suriyeli Çocuklar

Öz

Göç, nedenine göre farklılık gösterse de tarihsel süreçte hep var olan bir sosyal sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada göç olgusu 2011 yılı sonrasında Suriye‟den kitlesel göç hareketiyle Türkiye‟ye gelen geçici koruma altındaki Suriyeli çocuklar odağında incelenmiştir. Geçici koruma altındaki Suriyeli çocukların eğitim, sağlık, çalışma hayatları ve sosyal yardımlardan yararlanma durumları dünya ve Türkiye verileri ile karşılaştırmıştır. Çalışma sonucunda Suriyeli çocukların her yıl eğitim-öğretim hizmetlerinden daha fazla yararlandığı ancak eğitim-öğretime katılım oranlarının Türkiye ortalamasının gerisinde olduğu belirlenmiştir. Suriyeli çocuklar psikolojik ve psikiyatrik sağlık hizmetlerine daha fazla ihtiyaç duymakla zor koşullarda ve ucuz iş gücü olarak çalışan Suriyeli çocukların yaş gruplarına göre çalışma oranları Türkiye ile benzer, dünya ile ise tam tersi bir özellik göstermektedir. Suriyelilerin genel olarak kişi başına düşen milli gelirleri dünya ve Türkiye‟nin oldukça altında olduğu dolayısıyla Suriyeli çocukların sosyoekonomik koşullar bakımından önemli yetersizliklere sahip olduğu anlaşılmıştır. Var olan bulgular geçici koruma altındaki Suriyeli çocukların eğitim, sağlık, çalışma hayatlarında ve sosyoekonomik koşullarında yetersizliklerin bulunduğunu göstermektedir. Dolayısıyla, var olan hizmet ve programların sürdürülebilirliğinin sağlanarak yeni hizmet ve programlar geliştirilmesi ihtiyacı söz konusudur.

Anahtar Kelimeler

Göç, geçici koruma altındaki Suriyeli çocuklar, eğitim, sağlık, çalışma hayatı

Kaynakça

• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD, 2014). Türkiye’deki Suriyeli kadınlar-2014. https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/17934/xfiles/turkiye_deki-suriyeli-kadinlar_-2014_2_.pdf (Erişim tarihi: 18.01.2022).
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. (2013). 12816 sayılı 2013/8 Genelge. https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/2311/files/Suriyeli_Misafirlerin_Saglik_ve_Diger_Hizmetleri_Hakkinda_Genelge_20138.pdf (Erişim tarihi: 15.02.2022).
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. (AFAD, 2017). Türkiye’deki Suriyelilerin demografik görünümü, yaşam koşulları ve gelecek beklentilerine yönelik saha araştırması. https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/25337/xfiles/17a-Turkiye_deki_Suriyelilerin_Demografik_Gorunumu_Yasam_Kosullari_ve_Gelecek_Beklentilerine_Yonelik_Saha_Arastirmasi_2017.pdf (Erişim tarihi: 18.01.2022).
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. (AFAD, 2018). Geçici barınma merkezleri raporu. https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/2374/files/15_10_2018_Suriye_GBM_Bilgi_ Notu_1.pdf (Erişim tarihi: 11.02.2022).
• Akarçay-Ulutaş, D. ve Kırlıoğlu, M. (2020). Sosyal hizmetin gözünden sosyal uyum için bir öneri: Çokkültürlü eğitim. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(2), 677-698.
• Aytaç, Ö. ve Kılınç, P. (2020). Emek sömürüsünün yeni yüzü: Suriyeli çocuk işçiler. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), 381-404.
• Bahadır, H.,ve Uçku, R. (2016). İzmir’in bir mahallesinde yaşayan 6-17 yaş arasındaki Suriyeli çocukların çalışma durumları ve çalışma durumlarını etkileyen etmenler. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3), 117-124.
• Balcılar, M. (Ekim- 2016). Türkiye'deki Suriyeli mültecilerin sağlık durumu araştırması: Türkiye'de yaşayan Suriyeli mültecilerde bulaşıcı olmayan hastalık risk faktörleri sıklığı. https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/suriyeli_multeci.pdf (Erişim tarihi: 15.02.2022).
• Çocuk Hakları Sözleşmesi (ÇHS). https://www.unicef.org/turkey/%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1na-dair-s%C3%B6zle%C5%9Fme (Erişim tarihi: 05.02.2022).
• Çocuk ve Haklarını Koruma Platformu (ÇHKP, 2016). Toplum gözüyle mülteci çocuklar araştırması- Ekim 2016. http://cocukhaklarinikorumaplatformu.org/wp-content/uploads/2016/11/GfK_Toplum_Gozuyle_Multeci_%C3%87ocuk_Arastirmasi_Raporu_Eyl%C3%BCl_2016_v.2.pdf (Erişim tarihi: 10.02.2022).
• EASO Sığınma Raporu (2020). Avrupa birliğinde sığınma durumuna ilişkin yıllık rapor. http://madde14.org/images/9/97/EASORapoOzet2020tur.pdf (Erişim tarihi: 11.02.2022).
• Erdoğan, M. M. (2019). Türkiye’deki Suriyeli mülteciler. https://www.kas.de/documents/283907/7339115/T%C3%BCrkiye%27deki+Suriyeliler.pdf/acaf9d37-7035-f37c-4982-c4b18f9b9c8e?version=1.0&t=1571303334464 (Erişim tarihi: 05.01.2022).
• Erdoğan, M. ve Ünver, C. (2015). Türk iş dünyasının Türkiye’deki Suriyeliler konusundaki görüş, beklenti ve önerileri. Ankara: Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu. ISBN: 978-605-9994-18-7
• Fournier, L. (2021). Bir mültecinin insan hakları: Mevzuat maddeleri ışığında rehber ilkeler. S. Vatandaş (Ed.). Uluslararası Mülteci Hakları Derneği: BM özet rehberi içinde (ss. 1-9). İstanbul: Uluslararası Mülteci Hakları Derneği.
• Geçici Koruma Altına Alınanlara Verilecek Sağlık Hizmetlerine Dair Esaslar Hakkında 22.10.2014 Tarihli ve 29153 Sayılı Yönerge. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/1376,saglik-bakanligi-gecici-koruma-yonergesi-25032015pdf.pdf?0 (Erişim tarihi: 05.02.2022).
• Gencer, T. E. (2017). Göç ve eğitim ilişkisi üzerine bir değerlendirme: Suriyeli çocukların eğitim gereksinimi ve okullaşma süreçlerinde karşılaştıkları güçlükler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(54). 838-851.
• Göç İdaresi Başkanlığı (2021). Uluslararası koruma. https://www.goc.gov.tr/uluslararasi-koruma-istatistikler (Erişim tarihi: 05.03.2022).
• Göç İdaresi Başkanlığı (2022a). Türkiye’de geçici koruma. https://www.goc.gov.tr/turkiye-de-gecici-koruma (Erişim tarihi: 05.03.2022).
• Göç İdaresi Başkanlığı (2022b). Düzensiz göç. https://www.goc.gov.tr/duzensiz-goc-istatistikler (Erişim tarihi: 05.03.2022).
• Harunoğulları, M (2016). Suriyeli sığınmacı çocuk işçiler ve sorunları: Kilis örneği. Göç Dergisi, 3(1), 42-44.
• International Money Fund (IMF, 2021). WEO-Database 2016. https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2021/October (Erişim tarihi: 17.01.2022).
• International Labaour Organization (ILO, 2021). Child labour. https://www.ilo.org/ankara/projects/child-labour/lang--en/index.htm (Erişim tarihi: 17.01.2022).
• İNGEV ve IPSOS (2017). Suriyeli mülteci hayatlar monitörü. https://www.ipsos.com/tr-tr/multeci-hayatlar-monitoru-yayinda (Erişim tarihi: 08.03.2022).
• Kireçdağ, N. (2017). Antakya’da bir alan araştırmasına dayalı gözlemler: Suriyeli sığınmacı çocuk işçiler. Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 16 (62-63), 29-35.
• Lordoğlu, K. ve Aslan, M. (2018). Görünmeyen göçmen çocukların işçiliği: Türkiye’deki Suriyeli çocuklar. Çalışma ve Toplum, 2, 715-732.
• Mavi Kalem (2019). Suriyeli çocukların eğitimi araştırma raporu 2019. http://madde14.org/images/7/74/MaviKalemSuriyelicocukEgitim2019.pdf (Erişim tarihi: 25.02.2022).
• Milli Eğitim Bakanlığı (2021). Örgün eğitim istatistikleri 2020-2021. http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_09/10141326_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2020_2021.pdf (Erişim tarihi: 10.01.2022).
• Milli Eğitim Bakanlığı (Kasım, 2020). Yıllara göre ülkemizde bulunan geçici koruma altındaki Suriyeli nüfus. http://hbogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_03/18104635_Mart_internet_bulteni_.pdf (Erişim tarihi: 17.02.2022).
• Mülteciler Derneği (2020a). Anne-bebek destek projesi. https://multeciler.org.tr/anne-ve-cocuk-sagligi-projesi/(Erişim tarihi: 17.01.2022).
• Mülteciler Derneği (2020b). Çocuk koruma birimi. https://multeciler.org.tr/cocuk-koruma-birimi/ (Erişim tarihi: 17.01.2022).
• Mülteciler Derneği (2020c). Türkiye’deki Suriyeli sayısı Aralık 2020. https://multeciler.org.tr/turkiyedeki-suriyeli-sayisi-aralik-2020/ (Erişim tarihi: 17.01.2022).
• Mülteciler Derneği (2021a). Fizik tedavi birimi. https://multeciler.org.tr/rehabilitasyon-birimi/ (Erişim tarihi: 17.01.2022).
• Mülteciler Derneği (2021b). Ruh sağlığı birimi. https://multeciler.org.tr/akil-ve-ruh-sagligi-birimi/(Erişim tarihi: 17.01.2022).
• Mülteciler Derneği (2021c). Sosyal uyum yardımı (SUY) programı. https://multeciler.org.tr/yabancilara-yonelik-sosyal-uyum-yardimi-programi-suy/ (Erişim tarihi: 17.01.2022).
• Mülteciler Derneği (2022). Türkiye’deki Suriyeli sayısı Ocak 2022. https://multeciler.org.tr/turkiyedeki-suriyeli-sayisi/?gclid=CjwKCAiAvOeQBhBkEiwAxutUVFiitfwKEo8OyBTX6rGMKK4vAuN-01kHSqrg2j2XIm4vSSvUw8tCpxoCHnUQAvD_BwE (Erişim tarihi: 17.01.2022).
• Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Cenevre Sözleşmesi (1951). https://www.multeci.org.tr/wp-content/uploads/2016/12/1951-Cenevre-Sozlesmesi-1.pdf (Erişim tarihi: 22.02.2022).
• Önder, N. (2019). Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyelilere yönelik sağlık politikalarının analizi. Göç Araştırmaları Dergisi, 5(1), 110-165.
• Özer, S. ve Şirin, S.R. (2020). Suriyeli mülteci çocuklar saha araştırması sonuç raporu. https://www.academia.edu/35704348/Suriyeli_M%C3%BClteci_%C3%87ocuklar_Saha_Ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1_Sonu%C3%A7_Raporu (Erişim tarihi: 17.01.2022).
• Sallan-Gül, S. ve Türkmen, E. (2019). Türkiye’de eğitimin dışında kalan, hayallerin uzağına düşen Suriyeli mülteci çocuk olmak. Ulisa: Uluslararası Çalışmalar Dergisi, 3(2), s. 114-131.
• Sirin, S. R. ve Rogers-Sirin, L. (2015). The educational and mental health needs of Syrian refugee children. Washington: Migration Policy Institute.
• Türkiye Ulusal İstatistik Kurumu (TUİK, 2019a). Uluslararası göç istatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Nufus-ve-Demografi-109 (Erişim tarihi: 17.03.2022).
• Türkiye Ulusal İstatistik Kurumu (TUİK, 2019b). Çalışan çocuk istatistikleri 2019. file:///C:/Users/Lenovo/Downloads/9iORrDhK1hVokO9UJLjEnJR1qnJJoNSUaiNLLptOKCFcvjXnjSOjsHew55LnMEr2dMrMqCcd7_VimIeML9LWxK6wy7Fhf9hxdaYtGk9elLw=.pdf (Erişim tarihi: 17.01.2022).
• Türkiye Ulusal İstatistik Kurumu (TUİK, 2020a). İstatistiklerle çocuk. file:///C:/Users/Lenovo/Downloads/%C4%B0statistiklerle_%C3%87ocuk_20.04.2021.pdf (Erişim tarihi: 17.01.2022).
• Türkiye Ulusal İstatistik Kurumu (TUİK, Mart 2020b). Çocuk işgücü anketi sonuçları 2019. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Child-Labour-Force-Survey-2019-33807 (Erişim tarihi: 17.01.2022).
• Uçku, Ş.R. ve Bahadır, M.H. (2016). İzmir’in bir mahallesinde yaşayan Suriyeli sığınmacıların sağlık durumları, sağlık hizmetlerine erişimi ve erişimi etkileyen etmenler. Proje No: 115S854. https://app.trdizin.gov.tr/proje/TVRrNU1ESXk/izmir-in-bir-mahallesinde-yasayan-suriyeli-siginmacilarin-saglik-durumlari-saglik-hizmetlerine-erisimi-ve-erisimi-etkileyen-etmenler (Erişim tarihi: 26.01.2022).
• United Nations Children’s Fund (UNICEF, Haziran 2021). Child labour: global estimates 2020, trends and the road forward. https://data.unicef.org/resources/child-labour-2020-global-estimates-trends-and-the-road-forward/ (Erişim tarihi: 17.01.2022).
• United Nations Children’s Fund (UNICEF,2019a). Türkiye – UNICEF ülke işbirliği programı 2016-2020: 2019 yıllık raporu. https://www.unicef.org/turkey/raporlar/unicef-t%C3%BCrkiye-y%C4%B1ll%C4%B1k-raporu-2019 (Erişim tarihi: 17.01.2022).
• United Nations Children’s Fund (UNICEF,2019b). Türkiye’de geçici koruma altındaki çocukların eğitimine ilişkin istatistik raporu. https://www.unicef.org/turkey/raporlar/t%C3%BCrkiyede-ge%C3%A7ici-koruma-alt%C4%B1ndaki-%C3%A7ocuklar%C4%B1n-e%C4%9Fitimine-ili%C5%9Fkin-istatistik-raporu-2020-2021 (Erişim tarihi: 23.01.2022).
• United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR, 2021). Turkey operational update September 2021. https://www.unhcr.org/tr/wp-content/uploads/sites/14/2021/11/UNHCR-Turkey-Operational-Update-September-2021.pdf (Erişim tarihi: 25.02.2022).
• United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR,2015). Protecting and supporting the dısplaced in Syria unhcr Syria end of year report. https://www.unhcr.org/56cad5a99.pdf (Erişim tarihi: 22.02.2022).
• United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR, 2020). Türkiye’de mülteciler ve sığınmacılar. https://www.unhcr.org/tr/turkiyedeki-multeciler-ve-siginmacilar (Erişim tarihi: 25.02.2022).
• Ünver, H., Çeri, V., Fındık, O.T.P. ve Arman A.R. (2021). Mülteci çocuk ruh sağlığı ünitesinin 3 yıllık verileri. Klinik Psikiyatri Dergisi, 24, 15-22. doı: 10.5505/kpd.2020.57614
• World Health Organization (WHO, 2016). Migration and health: key issues. https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-determinants/migration-and-health/migration-and-health-in-the-european-region/migration-and-health-key-issues#292115 (Erişim tarihi: 25.02.2022).
• World Health Organization (WHO; 2019). Health services for Syrian refugees in Turkey. https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/syrian-crisis/health-services-for-syrian-refugees-in-turkey (Erişim tarihi: 25.02.2022).
• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK, 2013, 11 Nisan). Resmi Gazete (28615). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6458.pdf
• Yücel, A., Utas, C., Luchsinger, G., Kavlak, İ. V., Kristjansdottir, İ. B. ve Freizer, S. (Ed). Türkiye’de geçici koruma altındaki suriyeli kadın ve kız çocukların ihtiyaç analizi. İstanbul. Un Women. http://madde14.org/images/d/de/SGDDIhtiyacAnalizRaporu2018.pdf (Erişim tarihi: 25.02.2022).