The Relationship between Lead Member Interaction and Conflict Management Behaviours of Nurses Working in Public Hospitals

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 1, 207 - 225, 04.04.2024

Eda İşci Akbıyık Gözde Mert

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1121193

Öz

Health institutions require a different and more sensitive service than other institutions. Inconsistencies and uncertainties in demands in hospitals, the complexity of service processes, the necessity of providing services in coordination with both complex and large teams, and the rapid development and change of medicine and technology have brought the level of interaction that can be realized both in leadership and members to an important dimension. However, such situations also show that conflict can also occur in the interaction between the leader and the member. Conflict management can be shaped by leader-member interactions. The leader should be aware that problems may increase if there is a disruption in interaction with the members, and for this purpose, he should identify the problems that may develop in conflict resolution skills. Conflict management behaviors are of great importance for health institutions in terms of leader-member interaction within the framework of what has been stated. From this point of view, the aim of the study is to determine the leader member interaction and conflict management behaviors of nurses working in public hospitals, to determine the relationship between demographic and professional characteristics and to examine the relationship between leader member interaction and conflict management behaviors of nurses working in public hospitals. The research was applied with the questionnaire distributed to the nurses working in six public hospitals and analyzed with the SPSS program. In this study, the relationship between leader member interaction and conflict management behaviors of nurses working in public health institutions was measured by correlation and regression tests, and there was a statistically significant relationship between them.

Anahtar Kelimeler

Leadership, leader-member interaction, conflict management

Kamu Hastanelerinde Çalışan Hemşirelerin Lider Üye Etkileşimi ve Çatışma Yönetimi Davranışları Arasındaki İlişki

Öz

Sağlık kurumları, diğer kurumlara göre daha farklı ve daha hassas bir hizmetin sunulmasını gerektirmektedir. Hastanelerde taleplerdeki tutarsızlıklar ve belirsizlikler, hizmet süreçlerinin oldukça karmaşık olması, sunulan hizmetlerin hem karmaşık hem de büyük ekipler aracılığıyla eşgüdüm içerisinde olması gerekliliği, tıbbın ve teknolojinin hızlı bir gelişim ve değişim göstermesinden dolayı hem liderlikte hem de üyeler de gerçekleşebilen etkileşim düzeyini önemli bir boyuta taşımıştır. Ancak bu tür durumlar aynı şekilde lider ile üye arasındaki etkileşimde, çatışmanın da yaşanabileceğini göstermektedir. Çatışma yönetimleri lider üye etkileşimlerine bağlı şekillenebilmektedir. Lider, üyeler ile etkileşimde aksaklık meydana gelmesi halinde sorunların da artabileceğini bilmeli, bu amaçla, çatışma çözümleme becerisinde gelişebilecek sorunları belirlemelidir. İfade edilenler çerçevesinde lider üye etkileşimi açısından çatışma yönetim davranışları sağlık kurumları için büyük bir önem taşımaktadır. Bu noktadan hareketle çalışmanın amacı, kamu hastanelerinde çalışan hemşirelerin lider üye etkileşimi ve çatışma yönetimi davranışlarını belirlemek, demografik ve mesleki özellikler ile arasındaki ilişkiyi belirleyip, kamu hastanesinde çalışan hemşirelerin lider üye etkileşimi ve çatışma yönetimi davranışları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma altı kamu hastanesinde çalışan hemşirelere dağıtılan anket ile uygulanmış olup, SPSS programı ile analiz edilmiştir. Yapılan bu araştırmada kamu sağlık kurumunda çalışan hemşirelerin lider üye etkileşimi ve çatışma yönetimi davranışları arasındaki ilişki korelasyon ve regresyon testleri ile ölçülmüş olup, ilişkiler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, lider-üye etkileşimi, çatışma yönetimi

Etik Beyan

Bu çalışma, Doç. Dr. Gözde MERT danışmanlığında Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı’nda Eda İŞCİ AKBIYIK tarafından hazırlanan “Lider-Üye Etkileşimi ve Çatışma Yönetimi Davranışları Arasındaki Ilişkilerin Incelenmesi” başlıklı yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

Kaynakça

• Akdöl, B. (2018). Liderlik. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi.
• Akova, O. ve Akın, G. (2015). Çatışma Yönetimi. İstanbul: Adra Yayıncılık.
• Altınöz, Ü. ve Demir, S. (2017). Yoğun Bakımda Çalışan Hemşirelerde Çalışma Ortamı Algısı, Psikolojik Distres ve Etkileyen Faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 8(2), 95-101.
• Arabacı, S. (2012). Yoğun Bakımlarda Görevli Hemşire Yöneticilerin Liderlik Davranışlarının Hemşirelerin Motivasyonu Üzerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Aslan, Ş. ve Özata, M. (2009). Lider-Üye Etkileşiminin (LMX) Yöneticiye Duyulan Güven Düzeyine Etkisi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(17), 95-116.
• Aydın, O. (2018). Hemşirelerin Liderliğe İlişkin Değerlendirmeleri ve Sorumlu Hemşirelerin Sahip Oldukları Liderlik Özellikleri (Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• Baş, T., Keskin, N. ve Mert, İ.S. (2010). Lider Üye (LÜE) Etkileşimi Modeli ve Ölçme Aracının Türkçede Geçerlik ve Güvenilirlik Analizi. Ege Akademik Bakış, 10(3), 1013-1039.
• Çamlıbel, N., Gül, G., Bol, P. ve Erbaycu, A.E. (2013). Çalışan Hemşireler Tarafından Yönetici Hemşirelerden Beklenen ve Algılanan Liderlik Davranışlarının Karşılaştırılması (Bir Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği). Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 6(2), 89-112.
• Çarman, K. (2015). Kişilerarası Çatışma Çözme Yaklaşımlarının, Psikolojik Sağlamlık ve Kişilik Özellikleri Açısından İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Çöp, S. ve Öztürk, Y. (2017). Lider-Üye Etkileşiminin Örgütsel Sessizlik Üzerindeki Etkisi: Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(2) 37-68.
• Dansereau, F., Graen, G.B. ve George, W. (1975). A Vertical Dyad Linkage Approach to Leadership within Formal Organizations. Organizational Behavior and Human Performance, 13, 46-78.
• Erdoğan, S. (2014). Lider ve Astların Duygusal Zekâ Faktörleri ile Lider Üye Etkileşimi Arasındaki İlişkilere Yönelik Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Eren, E. (2003). Yönetim ve Organizasyon. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları.
• Güler, M. (2019). Lider-Üye Etkileşimi ve Çatışma Yönetim Stili İlişkisi: Bir Alan Araştırması. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 1136-1166.
• Gündüz Çekmecelioğlu, H. ve Ülker F. (2014). Lider-Üye Etkileşimi ve Çalışan Tutumları Üzerindeki Etkisi: Eğitim Sektöründe Bir Araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 35-58.
• House, R. ve Aditya, R. (1997). The Social Scientific Study of Leadership; Qua Vadis?. Journal of Management, 23(3), 409-473.
• Karcıoğlu, F. ve Alioğulları, Z.D. (2012). Çatışmanın Nedenleri ve Çatışma Yönetim Tarzları İlişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(3-4), 215-237.
• Karcıoğlu, F. ve Kahya, C. (2011). Lider-Üye Etkileşimi ve Çatışma Yönetim Stili İlişkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 337-352.
• Karip, E. (2003). Çatışma Yönetimi. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Keklik, B. (2012). Sağlık Hizmetlerinde Benimsenen Liderlik Tiplerinin Belirlenmesi: Özel Bir Hastane Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XIV(I), 73-93.
• Kerim, N. (2010). İstanbul İli Avrupa Bölgesinde Kamu ve Özel Hastanelerinde Çalışan Yönetici Hemşirelerin Liderlik Davranış Özellikleri (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kösehan, A. (2005). Örgütlerde Çatışma ve Yönetimi, Denizli’de Bir Örnek (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Kütahya, D. (2019). Yönetici Hemşirelerin Güçlendirme Algıları ve Liderlik Uygulamaları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Liden, R. and Maslyn, J. (1998). Multidimensionality of Leader-Member Exchange: An Empirical Assessment Through Scale Development. Journal of Management, 24(1), 43-72.
• Maral, M. (2016). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri ile Çatışma Çözme Stratejileri Arasındaki İlişki (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Maslyn J. ve Uhl-Bien, M. (2001). Leader–Member Exchange and Its Dimensions: Effects of Self-Effort and Other’s Effort on Relationship Quality. Journal of Applied Psychology, 86(4), 697–708.
• Oktay, F. (2019). Çatışma Yönetimi ile Örgütsel Destek Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15(4), 1146-1155.
• Ören, B. ve Dağcı, S. (2020). Yoğun Bakım Ünitelerinde Çalışan Hemşirelerin Karşılaştıkları Sorunlar. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 24(3), 170-183.
• Özer, Ö. (2019). Hemşirelerde Lider-Üye Etkileşimi ve Çalışan Performansının İncelenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 6(1), 11-21.
• Öztürk, R., Güleç, D., Güneri, S.E., Sevil, Ü. ve Gürmen N. (2013). Hemşirelerin İş Yaşamı Kaliteleri ile Hasta Memnuniyeti Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3), 167-174.
• Özutku, H., Ağca V. ve Cevrioğlu E. (2008). Lider-Üye Etkileşim Teorisi Çerçevesinde, Yönetici-Ast Etkileşimi ile Örgütsel Bağlılık Boyutları ve İş Performansı Arasındaki İlişki: Ampirik Bir İnceleme. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 193-210.
• Psenicka, C. and Rahim, A. (2002). A Model of Emotional Intelligence and Conflict Management Strategies: A Study in Seven Countries. The International Journal of Organizational Analysis, 10, 302-326.
• Sayın, Ç. (2008). Yönetici Hemşirelerde Algılanan Liderlik Tarzlarının Hemşirelerin Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Uğurluoğlu, Ö., Köse, S.D. ve Köse, T. (2015). Sağlık Çalışanlarının Hizmetkâr Liderlik Algılarının Lider-Üye Etkileşimi ve Örgütsel Güven Üzerindeki Etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2, 239-262.
• Ürek, D. (2015). Sağlık Kurumlarında Lider-Üye Etkileşim Düzeyi İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ürek, D. ve Uğurluoğlu Ö. (2015). Sağlık Çalışanlarının Lider-Üye Etkileşim Düzeylerinin Çeşitli Özellikler Açısından Değerlendirilmesi. Sosyoekonomi, 23(25), 7-30.
• Yıldırım, F. B. (2020). Hizmetkâr Liderliğin Kariyer Başarısı Üzerindeki Etkisinde Lider-Üye Etkileşiminin Aracı Rolü: Belediye Çalışanları Üzerine Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). İstinye Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, H. ve Kantek, F. (2016). Türkiye’deki Yönetici Hemşirelerin Liderlik Tarzları: Literatür İnceleme. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3(2), 110-117.
• Yılmaz, S. ve Görecek, P. (2019). Örgütsel Çatışma Yönetimi ve Stratejileri. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 6(42), 2768-2779.