İnfertil kadınlarda fertilite yaşam kalitesinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 29 Sayı: 1, 19 - 28, 27.01.2024

Gülseren Dağlar Dilek Bilgiç Demet Çakır

https://doi.org/10.21673/anadoluklin.1256788

Öz

Amaç: Araştırmada, infertil kadınlarda fertilite yaşam kalitesi ve etkileyen faktörleri belirlemek amaçlanmıştır.

Yöntemler: Kesitsel olarak gerçekleştirilen çalışmanın örneklemini bir Eğitim ve Araştırma Hastanesinde kadın doğum polikliniklerine başvuran 172 infertil kadın oluşturmuştur. Veriler; Kişisel Bilgi Formu ve Fertilite Yaşam Kalitesi Ölçeği/Fertility Quality of Life Questionnaire (FertiQol) kullanılarak toplanmıştır.

Bulgular: Kadınların %67,4’ü primer %32,6’sı ise sekonder infertilite tanısı almış olup %54,1’inin infertilite nedeni kadın kaynaklıdır. FertiQol ölçeği toplam puan ortalaması 71,62±10,92; çekirdek modülü puan ortalaması 68,19±14,36; tedavi modülü puan ortalaması da 65,38±11,50’dir. Primer infertil kadınların, tedavi modülünün genel toplam ve tedavi çevresi alt boyutu puanı daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). FertiQol ölçeği toplam puanını eğitim durumu, eş ile akrabalık durumu, kronik hastalık varlığı ve evlat edinmeyi düşünme etkilemiştir (p<0,05). Lise mezunu olan, eşiyle akrabalığı olmayan, kronik hastalığı olan ve evlat edinmeyi düşünmeyenlerin FertiQol ölçeği toplam puanı daha yüksektir. Yapılan regresyon analizinde kronik hastalık varlığının FertiQol toplam puanı üzerinde olumsuz etkiye sahip olduğu saptanmıştır.

Sonuç: İnfertil kadınların FertiQol ölçeği genel puan ortalaması ortalama düzeyin üzerinde olup tedavi modülü puan ortalaması çekirdek modülü puan ortalamasından daha düşüktür. Kronik hastalık varlığı fertilite yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Ebe/hemşire infertil kadınlara bakım verirken tedavi sürecinin kadının fertilite yaşam kalitesine etkisini değerlendirmelidir. İnfertil kadınların yaşam kalitesini artırmak için bütüncül yaklaşımla bakım verilmesi ve kronik hastalığı olan infertil kadınların yaşam kalitesinin yükseltilmesine yönelik eğitim programlarının düzenlenmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Ebe, fertilite, hemşire, infertilite, kadın, yaşam kalitesi

Identifying fertility quality of life and affecting factors of infertile women

Öz

Aim: This study aimed to identify fertility quality of life and affecting factors of infertile women.

Methods: The sample of the cross-sectional study consisted of 172 infertile women who applied to the gynecology outpatient clinics in a Training and Research Hospital. Data were collected using Personal Information Form and the Fertility Quality of Life Questionnaire (FertiQol).

Results: 67.4% of them were diagnosed with primary infertility, 32.6% of them were diagnosed with secondary infertility, and 54.1% of them were due to female infertility. The FertiQol total mean score was 71.62±10.92, the core FertiQol mean score was 68.19±14.36, and the treatment FertiQol mean score was 65.38±11.50. Primary infertile women had higher overall total and treatment environment subscale scores of the treatment FertiQol (p<0.05). Educational level, being relative with husband, presence of chronic illness, and thinking about adoption influenced the total FertiQol score (p<0.05). The total FertiQol score was higher for those who were high school graduates, were not related to their husbands, had chronic diseases and did not think about adoption. In the regression analysis, it was determined that the presence of chronic disease had a negative effect on the FertiQol total score.

Conclusion: The FertiQol overall mean score of infertile women was above the average, and the treatment FertiQol mean score was lower than the core FertiQol. The presence of chronic disease adversely affects fertility quality of life. While providing care to infertile women, the midwife/nurse should evaluate the effect of the treatment process on women’s fertility quality of life, and perform practices that increase their fertility quality of life. In order to increase the quality of life of infertile women, it can be recommended to provide care with a holistic approach and to organize training programs to improve the quality of life of infertile women with chronic diseases.

Anahtar Kelimeler

Fertility, infertility, midwife, nurse, quality of life, woman

Kaynakça

• Zegers-Hochschild F, Adamson GD, Dyer S, et al. The International Glossary on Infertility and Fertility Care, 2017. Hum Reprod. 2017;32(9):1786-801.
• Çağlar M, Güngör Satılmış İ. İnfertilite ve yaşam kalitesi: Sistematik derleme. Androl Bul. 2019;21:170−6.
• Özdemir E, Kaplan S. İnfertilite ve hemşirelik yaklaşımı. Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi. 2021;4(1):79-89.
• Aarts JW, van Empel IW, Boivin J, Nelen WL, Kremer JA, Verhaak CM. Relationship between quality of life and distress in infertility: a validation study of the Dutch FertiQoL. Hum Reprod. 2011;26(5):1112-8.
• Anokye R, Acheampong E, Mprah WK, Ope JO, Barivure TN. Psychosocial effects of infertility among couples attending St. Michael’s Hospital, Jachie-Pramso in the Ashanti Region of Ghana. BMC Res Notes. 2017;10(1):690-4.
• Verhaak CM, Smeenk JM, Evers AW, Kremer JA, Kraaimaat FW, Braat DD. Women’s emotional adjustment to IVF: a systematic review of 25 years of research. Hum Reprod Update. 2007;13(1):27-36.
• Gourounti K, Anagnostopoulos F, Potamianos G, Lykeridou K, Schmidt L, Vaslamatzis G. Perception of control, coping and psychological stress of infertile women undergoing IVF. Reprod Biomed Online. 2012;24(6):670-9.
• Masoumi SZ, Garousian M, Khani S, Oliaei SR, Shayan A. Comparison of Quality of Life, Sexual Satisfaction and Marital Satisfaction between Fertile and Infertile Couples. Int J Fertil Steril. 2016;10(3):290-6.
• Yıldırım, M. (2020). Primer infertilitenin kadınların yaşam kalitesine, depresyon durumlarına ve stresle başa çıkma davranışlarına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ebelik Ana Bilim Dalı, Sivas.
• Szigeti F J, Grevenstein D, Wischmann T, Lakatos E, Balog P, Sexty R. Quality of life and related constructs in a group of infertile Hungarian women: a validation study of the FertiQoL. Hum Fertil (Camb). 2022;25(3):456-69.
• Dural O, Yasa C, Keyif B, et al. Effect of infertility on quality of life of women: a validation study of the Turkish FertiQoL. Hum Fertil (Camb). 2016;19(3):186-91.
• Smart D, English A, James J, et al. Compassion fatigue and satisfaction: a cross-sectional survey among US healthcare workers. Nurs Health Sci. 2014;16(1):3-10.
• Chachamovich JR, Chachamovich E, Ezer H, Fleck MP, Knauth D, Passos EP. Investigating quality of life and health-related quality of life in infertility: a systematic review. J Psychosom Obstet Gynaecol. 2010;31(2):101-10.
• Boivin J, Takefman J, Braverman A. The fertility quality of life (FertiQoL) tool: development and general psychometric properties. Hum Reprod. 2011;26(8):2084-91.
• Karabulut A, Özkan S, Oğuz N. Predictors of fertility quality of life (FertiQoL) in infertile women: analysis of confounding factors. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2013;170(1):193-7.
• FertiQoL, School of Psychology, Cardiff University. (Erişim tarihi 01.11.2022). Available from http://sites.cardiff.ac.uk/fertiqol
• Cohen J. Statistical power analysis for the behavioral sciences, 2nd ed. Hillsdale, NJ: Erlbaum, 1988.
• World Health Organization-WHO (2023). Infertility. Upload:03.04.2023, erişim tarihi:08.05.2023. Available from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/infertility
• Çetinbaş A, Dağdeviren HN, Öztora S, Çaylan A, Sezer Ö. Doğurganlık sorunu yaşayan kişiler için hayat kalitesi ölçeğinin Türkçe versiyonunun iç güvenilirlik analizi. Euras J Fam Med. 2014;3(2):105-10.
• Çetinbaş, A. (2014). Trakya Üniversitesi Hastanesi Üremeye Yardımcı Teknikler Merkezi’ne başvuran kadınlarda yaşam kalitesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Edirne.
• Koca Çavdar N. (2017). İnfertilitenin bireyin yaşam kalitesi ve benlik saygısına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bezmialem Vakıf Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, İstanbul.
• Tabachnick BG, Fidell LS. Using Multivariate Statistics. Pearson (2013).
• Kayabaşi Ö, Yaman Sözbir Ş. The relationship between quality of life, perceived stress, marital satisfaction in women conceived through ART. J Reprod Infant Psychol. 2022;40(2):108-17.
• Yaylagülü Okuducu N, Yorulmaz H. İnfertilite tanısı konmuş kadınlarda yaşam kalitesi. İKSSTD. 2020;12(1):13-20.
• Özel Hatipoğlu, A. (2019). Primer infertil kadınlarda fertilite uyumunun yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı. Denizli.
• Ataman H, Aba YA, Güler Y. Complementary and Alternative Medicine Methods Used by Turkish Infertile Women and Their Effect on Quality of Life. Holist Nurs Pract. 2019;33(5):303-11.
• Drosdzol A, Skrzypulec V. Quality of life and sexual functioning of Polish infertile couples. Eur J Contracept Reprod Health Care. 2008;13(3):271-81.
• Desai HJ, Gundabattula SR. Quality of life in Indian women with fertility problems as assessed by the FertiQoL questionnaire: a single center cross sectional study. J Psychosom Obstet Gynaecol. 2019;40(1):82-7.
• Bolsoy N, Taspinar A, Kavlak O, Sirin A. Differences in quality of life between infertile women and men in Turkey. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs. 2010;39(2):191-8.
• Maroufizadeh S, Ghaheri A, Omani Samani R. Factors associated with poor quality of life among Iranian infertile women undergoing IVF. Psychol Health Med. 2017;22(2):145-51.