MARAŞ’IN KURTULUŞ BAYRAMI KUTLAMALARI VE BASINA YANSIMALARI (1920-1950)

Yıl 2017, Cilt: 16 Sayı: 61, 0 - 0, 17.09.2017

Cengiz Şavkılı

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000481

Cited By: 2

Öz

I. Dünya Savaşı, büyük yıkım ve kayıpların ardından imzalanan barış anlaşmaları

ile sona ererken Osmanlı Devleti, imzaladığı Mondros Mütarekesi uyarınca savaşın

ardından yeni işgallere uğramıştır. 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Ateşkes

Antlaşması’nın 7’nci maddesine dayanılarak İngilizler tarafından işgal edilen

Osmanlı toprakları arasında bulunan Maraş, işgallere karşı gösterilen tepkinin ilk

merkezlerinden biri olmuştur. İlk olarak İngilizler tarafından işgal edilen şehir, bu

işgal süresince nispeten sakin bir dönem geçirmiştir. Bu süre boyunca şehirde çok

büyük bir kargaşa yaşanmamıştır. Ancak daha sonra İngiltere ve Fransa arasında

imzalanan 15 Eylül 1919 tarihli Suriye Antlaşmasına göre İngilizler tarafından

Fransızlara devredilen Maraş, Fransız işgali boyunca büyük olaylara sahne

olmuştur. Sütçü İmam Olayı ve Bayrak Olayı gibi vakalar sırasında Ermeni

kışkırtmalarına sahne olan şehir, Fransız ve Ermenilere karşı azim ve kararlılıkla

direnerek, 22 gün süren büyük mücadelesi sonrasında 12 Şubat 1920’de işgale son

vermiştir. Maraş halkı, bir ölüm kalım mücadelesi veren atalarını minnetle anarken,

her yıl 12 Şubat’ı bayram olarak kutlamıştır. Kurtuluş Bayramı 1937 yılına kadar

bazı yıllarda 11 Şubat’ta, daha sonraki yıllarda ise 12 Şubat’ta kutlanmaya

başlanmıştır. Her yıl kutlama törenlerinin bir önceki yıldan daha ihtişamlı olmasına

gayret sarf edildiği gözlenen bu kutlamalar boyunca şehirde görsel bir şölen

atmosferi oluşturulmuştur. Bu kutlama şenlikleri sırasında şehre yapılan yatırım ve

harcamalar şehrin modernleşmesine de önemli katkılar sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Maraş, 12 Şubat, Tören, Fransızlar, Kutlama, Gazete.

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Arşivler
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
• TBMM Arşivi
• Resmî Yayınlar
• TBMM Zabıt Ceridesi
• Resmî Gazete
• Kitaplar
• Akbıyık, Yaşar, Milli Mücadelede Güney Cephesi Maraş, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 1999.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk, C. I, MEB Basım Evi, Ankara, 1987.
• Atatürk’ün Sırdaşı Kılıç Ali’nin Anıları, Der. Hulusi Turgut, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2015.
• Atatürk’ün Tamim, Telgraf Ve Beyannameleri IV, AAMY, Ankara, 2006.
• Bağdatlılar, Adil, Uzunoluk İstiklal Harbinde Kahramanmaraş, Toker Matbaası, 1974.
• Çelik, Recep, Milli Mücadele’de Din Adamları-2, Emre Yayınları, 2000.
• Çoker, Fahri, Türk Parlamento Tarihi, TBMM-IV. Dönem 1931-1935, C. II, TBMM Vakfı Yayınları, No: 12, Ankara, 1996.
• Çufalı, Mustafa, Türk Parlamento Tarihi TBMM-VIII. Dönem (1946-1950), C. III, TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, Ankara, 2012.
• Gönen, Cengiz, Ulusal Kurtuluş Savaşının İlk Kahramanı Maraş, Lazer Yayınlar, Ankara, 2005.
• Güneş, İhsan, Türk Parlamento Tarihi TBMM-V. Dönem 1935-1939, C. II, TBMM Vakfı Yayınları No: 26, Ankara, 2001.
• Kahramanmaraş İl Yıllığı 1974, Kemal Matbaası, 1974.
• Karabekir, Kâzım, İstiklâl Harbimiz, Yüce Yayınları, İstanbul, 1990.
• Karadağ, Hüsamettin, İstiklal Savaşında Maraş, Mersin, 1943.
• Kerr, Stanley E., The Lions of Marash, State University of New York Press, Albany, 1973.
• Maraş İl Yıllığı 1967, Dönmez Ofset, Ankara.
• Özalp, Yalçın, Mustafa Kemal ve Milli Mücadele’nin İlk Zaferi, Kahramanmaraş Belediyesi Kültür Yayınları, No: 1, Semih Ofset Matbaacılık, Ankara.
• Tankut, Hasan Reşit (1944), Maraş Yollarında, Ukde Yayınları, 2008.
• Tuncer, Cavlak, Cumhuriyet Döneminde İdari Taksimat ve Mülki Teşkilat (1923-1950), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ, 1990.
• Türk İstiklal Harbi IV Güney Cephesi, Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1966.
• Yavuz, Bige, Kurtuluş Savaşı Döneminde Türk-Fransız İlişkileri Fransız Arşiv Belgeleri Açısından 1919-1922, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1994.
• Makaleler
• Başdoğan, Ferhat, “Kahramanmaraş’ın Kurtuluş Savaşı”, Kahramanmaraş I. Kurtuluş Sempozyumu, Kahramanmaraş Sempozyumu, 10-11 Şubat 1986.
• Başdoğan, Ferhat, “Kahramanmaraş ve Kahramanmaraşlı”, Madalyalı Tek Şehir Kahramanmaraş Dergisi, Yıl: 7, S. 7, 70. Yıl Özel Sayısı, Semih Ofset Matbaacılık, Ankara, 1990, s. 35.
• Çankaya, Mücellidoğlu Ali, Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler, C. IV, Mars Matbaası, Ankara, 1968-1969.
• Küçükuğurlu, Murat, “Cumhuriyet Döneminde Yapılan Maraş Kurtuluş Şenlikleri” Uluslararası Millî Mücadele Döneminde Maraş Sempozyumu, Kahramanmaraş, 5 Şubat 2017.
• Şıvgın, Hale, “Güney Cephesinin Değerlendirilmesi”, Türk İstiklal Harbinde Kuvay-ı Milliye, Düzenli Ordu ve Cepheler 16 Mayıs 2014, Genel Kurmay Basımevi, Ankara, 2014.
• Süreli Yayınlar
• Akşam
• Cumhuriyet
• Hâkimiyet-i Milliye
• Kurun
• Maraş (Maraş Vilayet Gazetesi)
• Ulus
• Ülkü Dergisi
• Vakit
• Yeni Sabah
• Zafer