Hitap ve Muhatap Açısından Emrin Kapsayıcılığı: Bâkıllânî Örneği

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 317 - 334, 30.12.2023

Mehmet Nezir Ceylan

https://doi.org/10.34247/artukluakademi.1361227

Öz

Bu çalışma, sadece hitap ve muhatap açısından emrin kapsayıcılığını incelemek amacıyla yapılmıştır. Emrin tanımı, mahiyeti, oluşumu, fevr ve terâhî gibi konulara giriş yapılmadan, sadece emrin kimlere hitap ettiği ve kapsamının nasıl değerlendirileceği üzerinde durulmuştur. Bâkıllânî'nin referans noktası olarak seçilmesinin sebebi ise, onun mutekellim usûlündeki önemli bir rol üstlenmesi ve usûl konularına vakf (bir konuyla ilgili doğrudan hüküm vermeden askıda bırakma) prensibini uygulaması, aynı zamanda karşıt görüşleri tez-antitez şeklinde sunmasıyla köklü bir yer edinmiş olmasıdır. Bu çalışma aracılığıyla, yer yer Bâkıllânî'nin vakf prensibine ne kadar bağlı kaldığı değerlendirilmekle beraber çalışmada Bâkıllânî'nin hitap ve muhatap açısından emrin kapsayıcılığıyla ilgili görüşlerine odaklanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bâkıllânî, Emir, Nehiy, hitap, muhatap., Fıkıh Usûlü

Teşekkür

İlginize çok teşekkür ederim. Hayırlı Çalışmalar

The Scope of Command In Terms of Addressing and Addressee (Bâkıllânî Example)

Öz

This study aims to examine the inclusiveness of the command only in terms of addressing and addressee. Without introducing issues such as the definition, nature, formation, fawr, and terāhī, this study focuses only on to whom the command is addressed and how to evaluate its scope. The reason for choosing al-Bāqillānī as a point of reference is that he assumed an important role in mutakallimūl al-usūl, applied the principle of waqf (suspension of judgement on a subject without making a direct judgement on it) to the issues of usūl, and at the same time gained a deep-rooted place by presenting opposing views in the form of thesis-antithesis. Although this study evaluates the extent to which al-Bāqillānī adhered to the principle of waqf, it focuses on al-Bāqillānī's views on the inclusiveness of the command in terms of address and addressee

Anahtar Kelimeler

Usūl al-fiqh, Baqillani, Command, Prohibition, Addressing, Addressee.

Kaynakça

• Âmidî, Seyfüddîn Ali b. Muhammed. el-İḥkâm fî uṣûli’l-aḥkâm. tlk. Abdürrezzâk el-Âfifî, 4 Cilt. Riyad: Daru’s-Samiʻî, 2003.
• Bâcî, Kādî Ebü’l-Velîd el-Endülüsî. İḥkâmü’l-fuṣûl fî aḥkâmi’l-uṣûl. thk.Abdullah Muhammed el-Cebburî. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1989.
• Bâkıllânî, Ebû Bekr Tayyîb b. Muhammed. et-Taḳrîb ve’l-irşâdü’s-saġîr. thk. Abdulhamid Ebû Zuneyd, 3 Cilt, Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1998.
• Basrî, Ebü’l-Hüseyin Muhammed b. Alî b. Tayyîb. el-Muʿtemed fî uṣûli’l-fıḳh. thk. Muhammed Hamidullah, 2 Cilt. Dımaşk, y.y., 1964.
• Cüveynî, İmâmü’l-Haremeyn Ebü’l-Meâlî. el-Burhân fî uṣûli’l-fıḳh. thk. Abdulâzîm ed-Dîb, 2 Cilt. Katar, Camiʻatü'l-Katar, 1. Basım, 1399.
• Cüveynî, İmâmü’l-Haremeyn Ebü’l-Meâlî. Kitabü’t-Telḫîṣ fî uṣûli’l-fıḳh. thk. Abdullah Cüvelim en-Nübalî-Beşir Ahmed el-Ömerî, 3 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Beşairi’l-İslâmiyye, 1996
• Gazzâlî, Ebû Hâmid, el-Müstaṣfâ min ʿilmi’l-uṣûl. thk. Hamza b. Züheyr Hafız. 4 Cilt. Medine: y.y., 1413.
• İbn Berhân, Ebü’l-Feth Ahmed b. Alî, el-Vüṣûl ile’l-uṣûl. thk. Abdulhamid Ebû Züneyd. 2 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-Maarif, 1984.
• İbn Teymiyye, Mecdüddin. el-Müsevvede fî uṣûli’l-fıḳh. Kahire: Matbaatü’l-Müzenî, ts.
• İbnü’n-Neccâr, Ebû Bekr el-Fütûhî. Şerḥu’l-Kevkebi’l-münîr: el-Muḥteberü’l-mübteker şerḥu’l-Muḫtaṣar. thk. Muhammed ez-Zühaylî, Nezîh Hammâd. 4 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-‘Ubeykân, 1993.
• İsnevî, Ebû Muhammed Cemâlüddîn. Nihâyetü’s-sûl fî şerḥi Minhâci’l-uṣûl. 4 Cilt. Beyrut: ʻAlemü’l-Ḳutûb, ts.
• Kādî Abdülcebbâr, Ebu’l-Hasen b. Ahmed. Şerḥu’l-Uṣûli’l-ḫamse’. Kahire: Mektebetu Vehbe, 3. Basım, 1996.
• Karâfî, Ebü’l-Abbâs Şehâbüddîn Ahmed b. İdrîs. Şerḥu Tenḳīḥi’l-fuṣûl. Beyrut: Daru’l-Fikr, 2004.
• Kur’ân Yolu. Erişim 15 Eylül 2023. https://kuran.diyanet.gov.tr.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn el-Haccâc, el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ, Nazâr b. Muhammed el-Feryâbî. 2 Cilt. (Riyad: Daru Tıbbıyye, 2006).
• Nemle, Abdülkerim, İtḥafu zevi’l-beṣâir bişerḥi Ravżatü’n-nâẓır fî uṣûli’l-fıḳh. Riyad: Dâru’l-Âsime, 1996.
• Râzî, Fahrüddîn Muhammed b. Ömer. el-Maḥṣûl fî ʿilmi ʿuṣûli’l-fıḳh. thk. Taha Cabir Feyyaz el-Alvânî. 6 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1992.
• Saltekin, Abdulbasıt. “Bâkıllânî’de Tahsis Kuramı”. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 3/2 (Aralık 2015), 171-196.
• Semʻânî, Ebü’l-Muzaffer. Ḳavâṭıʿu’l-edille fi’l-uṣûl. thk. Abdullah Hafız Ahmed el-Hükmî. 5 Cilt. Riyad: Mektebetü’t-Tevbe, 1998.
• Semerkandî, Alâuddîn Ebi Bekr. Mîzânü’l-uṣûl fî netâʾici’l-ʿuḳūl. thk. Abdülmelik Abdurrahman es-Saʽdî. 2 Cilt. Medine: Vezaratü’l-Evkâf ve’ş Şuûni’d-Diniyye, 1987.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali. İrşâdü’l-fuḥûl ilâ taḥḳīḳi’l-ḥaḳ min ʿilmi’l-uṣûl. 2 Cilt. Riyad: Dâru’l-Fazîle, 1. Basım, 2000.
• Şîrâzî, Ebû İshâk İbrahim. el-Lümaʿ fî uṣûli’l-fıḳh. thk. Abdülkadir Hatib Hasenî, Beyrut: Darü’l-Kettaniyye, 2. Basım, 2013.
• Şîrâzî, Ebû İshâk İbrahim. et-Tebṣıra fî uṣûli’l-fıḳh. thk. Muhammed Hasan Heyto. Dımeşk: Daru’l-Fikr, 1980.
• Şîrâzî, Ebû İshâk İbrahim. Şerḥu’l-Lümaʿ. thk. Abdülmecid Türki. Beyrut: Daru’l- Ġarbi’l-İslâmî, 1988
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. İsâ. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. thk. Beşşâr Âvvâl Maʻrûf. 6 Cilt. Beyrut: Daru’l- Ġarbi’l-İslâmî, 2. Basım, 1998.
• Zerkeşî, Bedrüddîn. el-Baḥrü’l-muḥîṭ fî uṣûli’l-fıḳh. Kuveyt: Darü’l-Kûfe, 2. Basım, 1992.