Ortaçağ’da Bir Seyyahın Gözünden İskenderiye Şehri

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 1, 345 - 354, 25.03.2024

Sefa Akyazıcı Özlem Genç

https://doi.org/10.11616/asbi.1396200

Öz

Endülüslü seyyah İbn Cübeyr, 1183 yılında hac amacıyla gerçekleştirdiği seyahatinde günlük benzeri notlar tutarak deneyimlerini "Rıhlet el-Kinani" adlı eserinde belgelemiştir. Bu eser, 12. yüzyıl Akdeniz ve Yakın Doğu'suyla ilgili sosyal, antropolojik, etnolojik, tarihî, hukuki, sosyolojik, coğrafi ve folklorik bilgiler sunmaktadır. İbn Cübeyr'in eseri, ilk kez William Wright tarafından tercüme edilip basılmıştır. İngilizceye çevrildiğinde araştırmacılar arasında büyük ilgi uyandırmıştır. Seyyah, gezdiği şehirlerin yapılarına ve kültürlerine büyük bir merak ve ilgi beslemiştir; özellikle İskenderiye şehri ilgisini en çok çeken şehirlerden biri olmuştur. İskenderiye şehri Orta Çağ'ın önemli liman şehirlerinden biri olarak güzelliğiyle İbn Cübeyr'in takdirini kazanmıştır. İbn Cübeyr, İskenderiye'nin yapısal ve kültürel özellikleri hakkında önemli bilgiler sunarak, 1183 yılındaki hac yolculuğu sırasında bu şehre dair detaylı bir bakış sunmuştur. Bu çalışma, İbn Cübeyr'in 1183 yılındaki İskenderiye ziyaretini ayrıntılı bir şekilde ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

İbn Cübeyr, İskenderiye, Seyahatname, Ortaçağ

The City of Alexandria in the Middle Ages Through the Eyes of a Traveller

Öz

The Andalusian traveller Ibn Jubayr documented his experiences in his work "Rihlet al-Kinani" by keeping diary like notes during his pilgrimage in 1183. This work provides social, anthropological, ethnological, historical, legal, sociological, geographical, geographical, and folkloric information about the 12th century Mediterranean and Near East. Ibn Jubayr's work was first translated and published by William Wright. When translated into English, it aroused great interest among researchers. The traveller had a great curiosity and interest in the structures and cultures of the cities he visited; especially the city of Alexandria was one of the cities that attracted his attention the most. As one of the most important port cities of the Middle Ages, Alexandria was admired by Ibn Jubayr for its beauty. Ibn Jubayr provided a detailed overview of Alexandria during his pilgrimage in 1183, providing important information about its structural and cultural characteristics. This study provides a detailed account of Ibn Jubayr's visit to Alexandria in 1183.

Anahtar Kelimeler

Ibn Jubayr, Travelogue, Alexandria, Middle Ages

Kaynakça

• A. Said Aykut. (1999), "İBN BATTÛTA", TDV Diyanet Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/ibn-battuta (01.02.2024).
• Abulafia, D. (2012), Büyük Deniz Akdeniz’de İnsanlık Tarihi, (Çev.: G. Çağalı Güven), İstanbul: Alfa Yayınları.
• Aycan, İ. (1999). Emeviler Dönemi iç Siyasi Gelişmeleri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 39(1), 147-174.
• Aydın, Y. E. (2023), Eyûbîler ve Memlûkler Döneminde İskenderiye (1167-1517), Basılmamış Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
• Banks, E. J. (1916). The Seven Wonders of the Ancient World. New York and London: The Knickerbocker Press.
• Bonebakker, S. A. (1972). Three Manuscripts of Ibn Jubayr’s Rıhla. Rivista Degli Studi Orientali, 47(3/4), s. 235–245.
• Bush-Joseph, K. (2013). Ibn Jubayr: The Rihla. Senior Honors Seminar in History, Georgetown.
• Calasso, G. (2014). Egypt Through Maghrebi: Al- ‘Abdari’s Rihla Between Ibn Jubayr and Ibn Khaldun. Rivista Degli Studi Orientali, 87(1/4), s. 201-209.
• Donaldson, D. M. (1930). Ibn Jubayr’s Visit to Al-Medina, Journal of the American Oriental Society, 50, s. 26-42.
• Ebü’l-Fida. (2017). Ebü’l-Fida Coğrafyası, (Çev.: R. Şeşen), Ankara: Yeditepe Yayınları.
• Eickelman, Dale F. (2013), Social Theory in the Study of Muslim Societies, (Ed.:, D. F. Eickelman ve J. Piscatori), Muslim Travellers: Pilgrimage, Migration and the Religious Imagination, s.42-78 , London: Routledge.
• Erol, B. G. (2019). Memlûkler Zamanında Mısır Hac Güzergâhı – Kâhire’den Mekke’ye Uzanan Kutsal Yolculuk, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16, s. 264-314.
• Faruk, S. (2011). Şehir ve Semt Tarihi Metodolojisi. In A. Şimşek (Ed.), Tarih Nasıl Yazılır? İstannbul: Tarihçi Kitapevi.
• Frenkel, Miriam. (2014), Medieval Alexandria – Life in a Port City, Al-Masāq 26(1), s. 5-35.
• Ibn Battúta, Travels in Asia and Africa, 1325-1354, (Çev.: H. A. R. Gıbb), New York: Routledge.
• Ibn Jubayr, William Wright ve M. J. de Goeje, (1907). The travels of Ibn Jubair. 2. ed. rev. Leyden: Brill.
• Ibn Jubayr. (2019). The Travels of Ibn Jubayr: A Medieval Journey from Cordoba to Jerusalem, London: Bloomsbury Publishing.
• İbn Battûta. (2017), Ibn Battûta Seyahatnamesi, (Çev.: A. S. Aykut), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• İbn Haldun. (2004), Mukaddime, Cilt. 2. (Çev.: H. Kendir), İstanbul: Yeni Şafak Kültür Armağanı.
• İbn Havkal. (2021), 10. Asırda İslam Coğrafyası, (Çev.: R. Şeşen), İstanbul: Yeditepe Yayınları.
• İbni Cübeyr. (2019), Endülüsten Kutsal Topraklara Yolculuk, (Çev.: İ. Güler), İstanbul: Selenge Yayınları.
• İbrahim Harekat. (2023). Mağrib. TDV Diyanet Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/magrib
• Jenkin, Claude. (2013). “Christian Pilgrimages”, (Ed.:, A. Newton), Travel and Travellers of the Middle Ages, s.39-89, London: Routledge.
• Kaan Akman. (2023). Sosyal Bilim Araştırmalarında Seyahatnamelerin Yeri: Lisans Üstü Tezler Üzerinde Bir İnceleme. Akademik Kaynak, https://www.akademikkaynak.com/wp-content/uploads/2022/04/Sosyal- Bilim-Arastirmalarda-Seyahatnamelerin-Yeri-Lisansustu-Tezler-Uzerinden-Bir-Inceleme.pdf
• Lane-Poole, S. (2013). A history of Egypt: In the Middle Ages. London: Routledge.
• Lev, Y. (2020). Administration of Justice in Medieval Egypt: From the 7th to the 12th Century. Edinburgh.
• Löschburg, W. (1998). Seyahatin Kültür Tarihi, (Çev.: J. Traub.), İstanbul: Dost Kitapevi.
• Mes'ûdî. (2020), et-Tenbih ve'I-İşraf: Dünya Coğrafyası ve Tarihi, (Çev.: M. Eser), Ankara: Ankara Okulu Yayınları
• Mevlüt Koyuncu. (2023). VELÎD I, TDV Diyanet Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/velid-i
• Nasuhi Ünal Karaaslan. (2023). İbn Cübeyr. TDV Diyanet Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/ibn- cubeyr
• Netton, I. R. (1991). Basic Structures and Signs of Alienation in the ‘Riḥla’ of Ibn Jubayr, Journal of Arabic Literature, 22(1), s. 21–37.
• Netton, I. R. (2005), Seek Knowledge: Thought and Travel in the House of Islam, London: Routledge.
• Nicolle, D. (2021). Selahaddin Eyyubi, (Çev.: D. M. Demir), İstanbul: Kronik Yayınları.
• Ortaylı, İ. (1992). 19. Asırdan Zamanımıza Hindistan Üzerine Türk Seyahatnameleri, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 47, s. 271-277.
• Rodenbeck, John. (2001), Literary Alexandria. The Massachusetts Review, 42(4), s. 524-72.
• Şirin, İ. (2012), Batılı Seyyahların İzleniminde Sufiler, Sufi Araştırmaları, 3(5), s. 21-45.
• Tamdoğan, Z. G. (2022), Ebü’l-Bekâ Belevî El-Endelüsî’nin Şehirleri-İskenderiye, Kahire, Mekke ve Medine İzlenimleri. İlsam Akademi Hakemli Dergisi, 2(1), s. 103-130.
• Wolff, A. (2003), How Many Miles to Babylon?: Travels and Adventures to Egypt and Beyond, From 1300 to 1640, Liverpool: University Press.
• Yazıcı, H. (2006), Arap Gezi Edebiyatına Bir Bakış, Şarkiyat Mecmuası, 9(1), s. 99-121.
• Yeşilyurt, Ş. (2022), Seyyahların Gözüyle İslam Maliye Tarihi: İbn Cübeyr Seyahatnamesi, International Journal of Islamic Economics and Finance Studies, 8(2), s. 152-171.