The European Green Deal and the Challenges Awaiting Türkiye Under the Shadow of the Climate Crisis

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 31, 51 - 65, 29.01.2024

Füsun Özerdem

Öz

İKLİM KRİZİNİN GÖLGESİ ALTINDA AVRUPA YEŞİL MUTABAKATI VE TÜRKİYE’Yİ BEKLEYEN ZORLUKLAR

Öz

İklim krizi gölgesi altında çevreyi daha çok korumayı hedeflerken ekonomik büyümesini de aynı oranda korumak isteyen Avrupa Birliği, 2050 yılına kadar iklim açısından dünyanın nötr ilk kıtası olmayı hedeflemektedir. Bu hedefe ulaşabilmenin yolu olarak da net sıfır sera gazı emisyonu ve kaynak kullanımı açısından da ayrıştırılmış bir ekonomik büyüme rotası olan Avrupa Yeşil Mutabakatı’nı göstermiştir. Yanı sıra bu modelin dışında hiç kimseyi ve hiçbir alanı bırakmamak konusunda kararlıdır. Bu bakımdan Mutabakat sadece ülkelerin Co2 emisyonlarını sıfırlamayı değil, aynı zamanda üretilen tüm ürünlerin doğaya zarar vermeyecek şekilde yeşillendirilmesini de amaçlamaktadır. Türkiye ise Ticaret Bakanlığı’nın yayımladığı Yeşil Mutabakat Eylem Planı ile Mutabakat belgesinin bir parçası olmak için önemli adımlar atmış olup ülkemizin daha sürdürülebilir, daha yeşil bir ekonomiye geçişini desteklemek için 9 kategoride 32 hedef ve 81 eylem planı oluşturmuştur. Türkiye’nin böylesi bir dönüşümün içinde yer alabilmesi için önemli altyapı yatırımları gerçekleştirmesi gerekmektedir; ancak gerçekleştirildiği taktirde bu yatırımlar, sadece daha yenilikçi bir ekonomiye geçilmesini değil, aynı zamanda sürdürülebilir bir çevrede, doğa dostu bir üretimi ve toplumsal yaşamı da mümkün kılacaktır. Bu çalışma, iklim krizi gölgesi altında Avrupa Yeşil Mutabakat nedir ve neden hazırlanmıştır sorularına cevap verdikten sonra, tam üyelik için adaylık statüsünü sürdüren Türkiye’nin, Mutabakat çerçevesinde belirlenen politika ve kriterlerle olan uyumunu araştırmaya çalışacaktır.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Yeşil Mutabakatı, Yeşil Mutabakat Eylem Planı, Türkiye’nin Yeşil Mutabakata Uyumu

Kaynakça

• AŞICI, A. A., ACAR, S. (2022). “Channels of Cooperation Between The EU and Turkey On Green Transformation”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 21 (1), 43-67
• ATASEVEN, Y. (2023). Evaluation of the Possible Effects of the European Green Deal Process on Agricultural Policies in Türkiye. Journal of Agricultural Sciences (Tarım Bilimleri Dergisi), 29 (1): 13-25.
• BRAGG, E. (2015). “What If...?”: Climate Change as Ally, Ecopsychology, 7 (4), 231–237 Published Online:30 December 2015, https://doi.org/10.1089/eco.2015.0022
• CHANGE.ORG. (2023). Türkiye’nin iklim hedefi yenilensin, ekonomi güçlensin! #2030iklimhedefi. Erişim Tarihi: 30.11.2023,https://www.change.org/p/t%C3%BCrkiye-nin-iklim-hedefi-yenilensin-ekonomi- g%C3%BC%C3%A7lensin-2030iklimhedefi-csbgovtr
• CİFUENTES-FAURA, J. (2022). European Union policies and their role in combating climate change over the years. Air Qual Atmos Health 15, 1333–1340.
• CLIMA SOUTH. (2021). Support for Climate Change Mitigation and Adaptation in the ENPI South Region. Erişim tarihi: 16.12.2021, https://www.euneighbours.eu/en/south/stay-informed/projects/clima-south-support- climate-change-mitigation-and-adaptation-enpi
• Council of the EU. (2023). Council and Parliament reach provisional deal on renewable energy directive. Erişim Tarihi: 12.07.2023, https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2023/03/30/council-and- parliament-reach-provisional-deal-on-renewable-energy-directive/
• Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. (2022). Türkiye’nin İlk İklim Şurası Konya'da Toplandı, Erişim Tarihi: 15.08.2022, https://ab.csb.gov.tr/turkiye-nin-ilk-iklim-surasi-konyada-toplandi-haber-267396
• ECER, K., GÜNER, O., ÇETİN, M. (2021). Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Türkiye Ekonomisinin Uyum Politikaları. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 9 (2), 125-144.
• ERNST AND YOUNG. (2021). How the New Era of Green Growth in Europe is Impacting Jobs. Erişim Tarihi: 18.12.2021, https://www.ey.com/en_gl/eu-institutions/how-the-new-era-of-green-growth-in-europe-is- impacting-jobs
• Euractiv. (2023). Poland’s renewables capacity growing but coal still dominates – report. Erişim Tarihi: 17.07.2023, https://www.euractiv.com/section/energy/news/polands-renewables-capacity-growing-but-coal-still- dominates-report/
• EUR-Lex, (2021). Proposal for a REGULATION OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL establishing a Social Climate Fund, COM/2021/568 final. Erişim Tarihi: 16.12.2021, https://eur- lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:52021PC0568
• European Commission. (2020a). Biodiversity Strategy for 2030. Erişim Tarihi, 17.12.2021, https://ec.europa.eu/environment/strategy/biodiversity-strategy-2030_en
• European Commission. (2020b). Renovation Wave: doubling the renovation rate to cut emissions, boost recovery and reduce energy poverty, Erişim Tarihi: 16.10.2023, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_20_1835
• European Commission. (2021a). Commission Proposes New Energy Efficiency Directive. Erişim Tarihi: 20.12.2021, https://ec.europa.eu/info/news/commission-proposes-new-energy-efficiency-directive-2021-jul-14_en
• European Commission. (2021b). Delivering the European Green Deal. Erişim Tarihi: 24.12.2021, https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/european-green-deal/delivering-european-green- deal_en
• European Commission. (2021c). European Green Deal: Commission proposes transformation of EU economy and society to meet climate ambitions, Erişim Tatihi: 22.12.2021, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_21_3541
• European Commission. (2021d). Farm to Fork Strategy. Erişim Tarihi: 22.12.2021, https://ec.europa.eu/food/horizontal-topics/farm-fork-strategy_en
• European Commission. (2021e). First Circular Economy Action Plan, Erişim Tarihi: 21.12.2021, https://ec.europa.eu/environment/topics/circular-economy/first-circular-economy-action-plan_en
• European Commission. (2022). Joint Communication To The European Parliament, The Council, The European Economic and Social Committee and The Committee of The Regions, EU external energy engagement in a changing World, Erişim Tarihi: 15.10.2023, https://eur-lex.europa.eu/legal- content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX%3A52022JC0023
• European Commission. (2023a). A European Green Deal, Erişim Tarihi: 06.04.2023, https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/european-green-deal_en
• Europoan Commission, (2023b), A Green Deal Industrial Plan for the Net-Zero Age, Erişim Tarihi: 06.04.2023, https://commission.europa.eu/system/files/2023- 02/COM_2023_62_2_EN_ACT_A%20Green%20Deal%20Industrial%20Plan%20for%20the%20Net- Zero%20Age.pdf
• European Commission. (2023c). European Green Deal: new law agreed to cut aviation emissions by promoting sustainable aviation fuels, Erişim Tarihi: 13.05.2023, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_23_2389
• European Commission. (2023d). Allocation to industrial installations, Erişim Tarihi: 13.10.2023, https://climate.ec.europa.eu/eu-action/eu-emissions-trading-system-eu-ets/free-allocation/allocation- industrial-installations_en
• European Council. (2021). Timeline - European Green Deal and Fit for 55, Erişim Tarihi: 24.12.2021, https://www.consilium.europa.eu/en/policies/green-deal/timeline-european-green-deal-and-fit-for-55/
• European Union. (2023). New skills and jobs for Europe’s green future, Erişim Tarihi: 22.05.2023, https://climate- pact.europa.eu/news/new-skills-and-jobs-europes-green-future-2023-04-28_en
• Geri Dönüşüm Ekonomisi. (2023). Paris’i Onayladık; Hedef 2053’te Nötr Karbon, Erişim Tarihi: 13.10.2023, https://geridonusumekonomisi.com.tr/parisi-onayladik-hedef-2053te-notr-karbon.html
• GÜLTEKİN, R. (2022). “Avrupa Birliği Sınırda Karbon Düzenlemesi ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme”, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 8
• HILLER, N., BAS-DEFOSSEZ. F., BALDOCK D. (2021). Sürdürülebilir ve dayanıklı bir gıda sisteminin yapı taşları: Avrupa Birliği için Covid sonrası fırsatlar, Erişim Tarihi: 28.05.2023, https://tr.boell.org/tr/2021/09/24/surdurulebilir-ve-dayanikli-bir-gida-sisteminin-yapi-taslari-avrupa-birligi- icin-covid
• INDEPENDENT. (2021). Avrupa Yeşil Mutabakatı hedefleri şimdiden sağlandı, Erişim Tarihi: 13.10.2023, https://independent.boun.edu.tr/avrupa-yesil-mutabakati-hedefleri-simdiden-saglandi.php
• IPCC. (2021). Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Masson-Delmotte, V., P. Zhai, A. Pirani, S.L. Connors, C. Péan, S. Berger, N. Caud, Y. Chen, L. Goldfarb, M.I. Gomis, M. Huang, K. Leitzell, E. Lonnoy, J.B.R. Matthews, T.K. Maycock, T. Waterfield, O. Yelekçi, R. Yu, and B. Zhou (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA, 2391 pp. doi:10.1017/9781009157896.
• 2030 İklim Hedefi. (2023). Karbon Nötr, Net Sıfır Karbon Emisyonu vb. İfadeler Aynı Anlama mı Geliyor?, Erişim Tarihi: 13.10.2023, https://www.birbucukderece.com/sss/karbon-notr-net-sifir-karbon-emisyonu-vb-ifadeler- ayni-anlama-mi-geliyor
• KOÇ, B. E., KAYNAK, S. (2023). “Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasının Türkiye - AB-27 Dış Ticaret İlişkisi Üzerine Olası Etkisi”, Verimlilik Dergisi, 57(2), 273-288.
• KÜHNE, R. W. (2019). Climate change: the science behind Greta Thunberg and Fridays for future. OSF Preprints. September 2.
• MELİDİS, M., RUSSEL D. (2020). Environmental policy implementation during the economic crisis: an analysis of European member state ‘leader-laggard’ dynamics. J Environ Policy Plan, 22, 198–210.
• ODABAŞ, Y. (2018). İklim Değişikliği ve Küresel Isınma: Çevre ve Afet Sosyolojileri Açısından Bir Değerlendirme. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22 (3), 1559-1575.
• ÖZTÜRK, M. (2021). “Fit for 55” ile Binalarda Emisyonlar Yüzde 60 Azalacak”, Şantiye, Erişim Tarihi: 05.12.2021, https://edergi.santiye.com.tr/388/#p=54
• UNEP. (2021). About Water. Erişim Tarihi: 20.12.2021, https://www.unep.org/explore-topics/water/about-water
• The European Scientific Advisory Board on Climate Change. (2023). EU climate Advisory Board recommends ambitious 2040 climate target and urgent transitions for the European Union, Erişim Tarihi: 30.11.2023, https://climate-advisory-board.europa.eu/news/eu-climate-advisory-board-recommends-ambitious-2040- climate-target-and-urgent-transitions-for-the-european-union
• The New York Times. (2020). “Japan’s New Leader Sets Ambitious Goal of Carbon Neutrality by 2050”, Erişim Tarihi: 16.10.2023, https://www.nytimes.com/2020/10/26/business/japan-carbon-neutral.html
• Ticaret Bakanlığı. (2021). Yeşil Mutabakat Eylem Planı, Erişim Tarihi: 15.10.2023, https://ticaret.gov .tr/data/60f1200013b876eb28421b23/MUT ABAKA T%20YE%C5%9E%C4%B0L.pdf?ut m_source=aposto
• Ticaret Bakanlığı. (2023). Yanı Başımızdaki Dev Pazar Avrupa Birliği. Erişim Tarihi: 22.03.2023, https://ticaret.gov.tr/dis-iliskiler/avrupa-birligi/yani-basimizdaki-dev-pazar-avrupa-birligi
• TÜIK. (2022). Turkish Greenhouse Gas Inventory 1990 – 2020. Erişim Tarihi: 14.10.2023, https://unfccc.int/documents/461926
• TÜIK. (2023). Sera Gazı Emisyon İstatistikleri, 1990-2021, Erişim Tarihi: 14.10.2023, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sera-Gazi-Emisyon-Istatistikleri-1990-2021-49672&dil=1
• TÜRKOĞLU ÜSTÜN, K. (2021). “Yeni Bir Dönemin Başlangıcı: Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Türk Çevre Hukuku ve Politikalarına Etkileri”, Memleket Siyaset Yönetim, 16 (36), 329-366
• TÜSİAD. (2021). Ekonomik Göstergeler Merceğinden Yeni İklim Rejimi. Erişim Tarihi: 21.12.2021, https://tusiad.org/tr/tum/item/10634-tusi-ad-in-ekonomi-k-gostergeler-mercegi-nden-yeni-i-kli-m-reji-mi- raporu-tanitildi
• YILMAZ, F. (2022). “Enerji Yönetimi ve Türkiye: Avrupa Yeşil Mutabakatı Çerçevesinde Bir Değerlendirme”, Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), 19-37.
• ZHAO, W. (2022). “China's goal of achieving carbon neutrality before 2060: experts explain how”, National Science Review, 9 (8), 1-6, https://doi.org/10.1093/nsr/nwac115