KİTAP OKUMA ETKİNLİKLERİNİN OKUMA ALIŞKANLIĞINA YÖNELİK TUTUMA ETKİSİNİN İNCELENMESİ: ANDİÇEN ORTAOKULU ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 61 - 85, 01.05.2024

Esma Pehlivanoğlu Makbule Uğurlu Emel Karadağ Yasemin Karacabey Kübra Ünal

Öz

Okumanın bireysel ve toplumsal yaşama önemli katkılar sağladığı, bireyin anlama, düşünme, öğrenme, kavrama, analiz yapma ve yorumlama becerilerini geliştirdiği bilinmektedir. Okuma alışkanlığının kazanılması, hem kişisel hem de toplumsal düzeyde bir dizi fayda sağlar; ancak okullardaki okuma alışkanlığı geliştirme faaliyetleri genellikle yetersiz bulunmaktadır. Bu durum, öğrencilerin okuma alışkanlığı kazanmasını ve bu beceriyi hayat boyu sürdürmesini hedefleyen eğitimciler için önemli bir meydan okuma oluşturmaktadır. Bu bağlamdan yola çıkılarak araştırmanın amacı, Andiçen Ortaokulu'nda öğrenim gören öğrencilere yönelik olarak yürütülen okuma etkinliklerinin öğrencilerin okuma alışkanlıklarına yönelik tutumlarına etkisini incelemektir. Araştırma, ilişkisel tarama modeli kullanılarak tek gruplu yarı deneysel bir desenle gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini, 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Ankara'da öğrenim gören öğrenciler oluşturur. Veri toplama sürecinde, Andiçen Ortaokulu'na devam eden 232 öğrenciye, öğretmenleri aracılığıyla Google Form üzerinden ulaşılmıştır. "Ortaokul Kitap Okuma Alışkanlığı Ölçeği", "Kitap Okuma Alışkanlığı Ölçeği" ve araştırmacı tarafından hazırlanan "Kişisel Bilgi Formu" veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Veriler, SPSS 25.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonunda, deney sürecinde uygulanan okuma etkinliklerinin öğrencilerin okuma alışkanlıklarına yönelik tutumları üzerinde anlamlı bir etkisi olup olmadığı belirlenmiştir. Araştırma, okuma alışkanlığının kazanılmasında okul tabanlı faaliyetlerin önemini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ortaokul Öğrencileri, Kitap Okuma Etkinlikleri, Okuma Alışkanlığı

INVESTIGATING THE EFFECT OF BOOK READING ACTIVITIES ON ATTITUDES TOWARDS READING HABITS: A CASE STUDY OF ANDİÇEN MIDDLE SCHOOL

Öz

It is well known that reading contributes significantly to both individual and societal life, enhancing an individual's comprehension, thinking, learning, understanding, analytical, and interpretive skills. Developing a reading habit offers a range of benefits at both personal and societal levels; however, efforts to promote reading habits in schools are often found to be insufficient. This situation poses a significant challenge for educators aiming to help students acquire a reading habit and sustain it throughout their lives. In this context, the aim of this research is to examine the effect of reading activities conducted with students at Andiçen Middle School on their attitudes towards reading habits. The research was conducted using a correlational survey model with a single-group quasi-experimental design. The population of the study consisted of students enrolled in the 2022-2023 academic year in Ankara. During the data collection process, a total of 232 students attending Andiçen Middle School were reached through their teachers using Google Forms. The "Middle School Reading Habit Scale," the "Book Reading Habit Scale," and a "Personal Information Form" prepared by the researcher were used as data collection tools. The data were analyzed using the SPSS 25.0 software. At the end of the research, it was determined whether the reading activities implemented during the experimental process had a significant impact on students' attitudes towards reading habits. The study emphasizes the importance of school-based activities in acquiring a reading habit.

Anahtar Kelimeler

Middle School Students, Book Reading Activities, Reading Habit

Kaynakça

• Akay, H. (2009). Okuma alışkanlığının geliştirilmesi. İstanbul: Kariyer Yayınları.
• Akçakaya, N., vd. (2012). Hemşirelik öğrencilerinin okuma alışkanlığına yönelik tutumları. Selçuk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 5(1), 10-19.
• Aktaş, T., & Gündüz, M. (2001). Okuma kültürü ve Türk Edebiyatı. İzmir: Eğitim Kitabevi.
• Akyol, H. İ. (2007). İlköğretim okullarında okuma alışkanlığı ve okuma kültürü. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 9(1), 7-22.
• AlMansour, N. M., & AlShorman, R. A. (2011). The relationship between reading comprehension and critical thinking: A theoretical study. International Journal of Humanities and Social Science, 1(13), 257-262.
• Arı, R., & Demir, S. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumları üzerine bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 535-552.
• Arı, R., & Demir, S. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının kitap okuma alışkanlıkları ve kitaplara yönelik tutumları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 247-266.
• Arslan, M., Çelik, A., & Çelik, E. (2009). Üniversite öğrencilerinde kitap okuma alışkanlığına yönelik tutum. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3), 1549-1574.
• Aslantürk, S. (2008). Sınıf öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları ve okumaya yönelik tutumları üzerine bir araştırma. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 131-149.
• Balcı, A. (2009). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığına ilişkin tutumları üzerine bir araştırma. Milli Eğitim Dergisi, 38(183), 65-78.
• Batur, S., vd. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 149-161.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak Kılıç, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Chu, Y. M., Jiang, J., & He, H. J. (2020). A systematic review of interventions for improving children's reading habits. Journal of Educational Psychology, 112(2), 223-244.
• Comrey, A. L., & Lee, H. B. (1992). A first course in factor analysis. Psychology Press.
• Darıcan, N. (2014). Dördüncü sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve tutumları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 177-194.
• Demir, E. (2009). Türkçe öğretmen adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 87-102.
• Demir, S. (2016). Okuma alışkanlığı ve aile gelir düzeyi ilişkisi: Bir alan araştırması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(60), 276-291.
• Gömleksiz, M. N. (2004). Development of attitude scale towards book reading. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 25-44.
• Gömleksiz, M. N. (2004). Eğitim fakültesi öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ve kitap okumaya ilişkin görüşleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 77-98.
• Gündüz, N. (2015). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme becerisi ile okuma alışkanlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(29), 248-258.
• İlgar, R., İlgar, S., & Topaç, N. (2015). Okul öncesi öğretmenliği bölümü öğrencilerinin okuma alışkanlığına yönelik tutumları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(4), 525-544.
• Kantemir, A. (1995). İyi bir öğretmen olma bilinci. İzmir: İzmir İli Milli Eğitim Müdürlüğü Yayını.
• Karakullukcu, S., & Çelik, S. (2020). İlköğretim okullarında okuma kültürünün geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 45(203), 255-275.
• Katrancı, Y. (2015). Okuma alışkanlığı ve öğrencilerin kitap okuma tutumu arasındaki ilişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(54), 175-188.
• Kavcar, C., Oğuzkan, F., & Sever, S. (1998). İlköğretim öğretmenlerinin okuma alışkanlıkları ve bireysel özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 3-18.
• Koçak, R. (2016). Eğitim fakültesi öğrencilerinin kitap okuma tutumları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(1), 67-81.
• Koçyiğit, S. (1990). İlkokul öğretmeni adaylarının okuma alışkanlıkları ve okuma bilgileri. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(5), 29-37.
• Öztürk, E., & Aydemir, H. (2013). Üniversite öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Journal of Research in Education and Teaching, 2(3), 192-198.
• Saracaloğlu, A. S., ve diğerleri. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma ilgileri, iletişim ve problem çözme becerilerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(18), 144-159.
• Saracaloğlu, A. S., ve diğerleri. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma ilgileri ve tutumlarının belirlenmesi. İlköğretim Online, 9(1), 80-97.
• Sever, S. (1997). İlköğretim öğretmenlerinin okuma alışkanlıkları ve okuma bilgileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sezer, E., Üstündağ, B., Kılıç, D., & Deveci, S. (2021). An early literacy program for improving reading skills and reading habits in early childhood education. International Journal of Progressive Education, 17(2), 34-50.
• Sünbül, A. M., Akdeniz, A. R., Çepni, S., & Gökdere, M. (2010). İlköğretim okulu öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıklarının incelenmesi. İlköğretim Online, 9(3), 815-824.
• Tanju, Z. (2010). Okuma kültürü ve okuma becerisi. Türk Dili ve Edebiyatı, 55(534), 113-132.
• Tok, S., Küçük, Z., & Kırmacı, R. (2015). Development of the Middle School Book Reading Habits Scale. Educational Sciences: Theory and Practice, 15(1), 25-42.
• Townsend, D. (2002). Learning and teaching reading. Psychology Press.
• Tuna, A. (2016). Okuma stratejilerinin okuma tutumuna ve okuduğunu anlama becerisine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(2), 423-447.
• Tural, E. (1992). Kitap ve okuma kültürü. Çağdaş Eğitim, 125, 47-49.
• Velioğlu, H., vd. (2013). Bir bilinç öncesi mesajla okumaya yönelik tutumu geliştirme çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2(1), 171-188.
• Yılmaz, A., & Darıcan, N. (2015). Öğrencilerin okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 40(179), 343-357.
• Yılmaz, N. (1990). Okuma alışkanlığının kazanılması ve okuma kültürü. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 31(289), 46-53.
• Yılmaz, N., & Benli, E. (2010). Sınıf öğretmenliği bölümü öğrencilerinin okuma alışkanlığı ile ilgili tutumları. Eğitim ve Bilim, 35(156), 108-122.
• Yılmaz, Ş., Köse, S., & Korkut, M. (2009). An investigation of the attitudes of students and teachers towards reading: A case study. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(36), 255-266.