SÜNNÎ VE ŞİÎ TEFSİR KAYNAKLARINDA "DÂBBETÜ’L-ARZ"

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 246 - 259, 01.05.2024

Mahmutcan Muhacir

Öz

Özet: Bu makalede Sünnî ve Şiî tefsir kaynaklarından "Dâbbetü'l-Arz"ın ne ya da kim olduğu meselesi üzerinde karşılaştırma yapılmıştır. Kıyametten önce, onun bir alameti olarak ortaya çıkacağı ve çıktığı zaman Neml suresi 27/82. ayetine göre, "İnsanların Allah'ın (c.c.) âyetlerine kesin bir şekilde iman etmedikleri konusunda onlarla konuşacağı" zikredilen "Dâbbetü'l-Arz"ın ne ya da kim olduğu hakkında farklı görüşler vardır. Çeşitli görüşlerin arasından onun ilginç ve korkunç bir canavar ya da çok güçlü ve iyi bir insan olduğuna dair yorumlar öne çıkmaktadır. Eğer onun insan olduğu kabul edildiği takdirde, Hz. Ali bin Ebi Talib (r.a.) ya da Hz. Mehdi (a.s.) olma ihtimalinden ibaret Sünnî ve Şiî tefsir kaynaklarındaki çok önemli görüşlere yer verilmiştir. Bu görüşler içerisinde en doğru olanı, onun iyi ve güçlü bir insan olması şeklindeki görüştür. Çünkü onun toplumda dine karşı ilgi azalıp, bozulmalar başlayınca ve emr-i bi'l-ma'rûf ve nehy-i ani'l-münker terk edildiği vakit Mescid-i Harâm'dan ortaya çıkıp, onları dine davet edeceği ve onlara konuşacağı dini metinlerde zikredilmektedir.

Anahtar Kelimeler

sunnı, şii, tefsir, Dâbbetü

Etik Beyan

yok

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

proje yok

Kaynakça

• Kuran'ı-Kerim
• Çelik, Hüseyin "Kur'anda Dâbbetü'l-Arz", http://isamveri.org. (Erişim 18 Eylül 2022), http://isamveri.org/pdfdrg/D03898/2013_1/2013_1_CELIKH.pdf.
• Erusî Ali bin Cumue Huveyzi, Tefsiru Nuri's Sakaleyn. Kum: İntişarati İsmailiyan, 1415.
• Feyyûmî Ahmed bin Muhammed, bin Ali Mukri, el-Miṣbâḥu'l-münîr fî ġarîbi'ş-şerḥi'l-kebîr li'r-Râfiʿî, el-Mektebetul İlmiyye, Beyrut, tsz.
• Fîruzâbâdî, Mecdüddin Muhammed b. Yakup, el-Kâmûsü’l-Muhît, Beyrut: Darü’l-Ma’rife, 2005.
• İbn Aşûr, Muhammed Tahir bin Muhammed bin Muhammed, Tunusî, Tefsîrü’t-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Daru-t Tunisiyye linneşri Tunus, 1984.
• İbn Kesîr, İsmâîl Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn b. Şihâbiddîn Ömer, Kaysî, Dımaşkī Şâfiî, Tefsîrü’l-Kurʾâni’l-ʿazîm, (Thk: Muhammed Huseyn Şemsiddin). Daru' el-kutub' el-ilmiyye, Beyrut. 1. Baskı, 1419.
• İbn Ebu Hatîm, Muhammed Ebû Abdurrahmân b. Muhammed, Râzî, Tefsîrü’l-Kurʾâni’l-ʿazîm, (Thk: Es'ed Muhammed et-tayyib). Mektebetu nizar Mustefa Baz, Saudiyye, 3. Baskı, 1419.
• İbn Fâris, Abul Huseyn Ahmed bin Zekeriyyâ bin Muhammed Kazvînî Râzî, Mu'cemu Mekâyîs-ül-lügâ, Thk: Abdus Selam Muhammed Harun, Darul Fikr, Beyrut, 1399.
• İbn Manzûr, Cemaleddin Muhammed b. Mükerrem, Lisânü’l-Arab, Kum: 1405.
• Kummî, Ali Bin Ibrāhim, Abul-Hasan Ali Bin Ibrāhim, Tefsir El-Kummi Darul Kitap, Kum, şemsiye (ş) ;1367.
• Kummî Meşhedî, bin Muhammed Reza, Tefsiru Kenzi'd Dekaik ve Behri'l Ğaraib, Sazman-ı Çap ve İntişarat-i Vezaret-i İrşad-i İslami, Tahran, Ş; 1368.
• Razî, Ebu-l Futuh Huseyn bin Ali, Ravzul Cinan ve Ruhul Cinan fi Tefsiri-l Kuran, Bunyadı pejoheşhaye islami astane kuds rezevi, Meşhed, 1408.
• Râzî, Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Huseyn Râzî Taberistânî, Mefâtîḥu’l-ġayb,et. Daru ihyai’t-türasi’l-Arabi, 2. Baskı, Beyrut, 1420.
• Sa'lebî, Ahmed Ebu İshak bin Muhammed bin İsmâil, el-Keşf ve’l-beyân ʿan tefsîri’l-Ḳurʾân (Thk: İmam Ebi Muhammed bin Aşûr). Daru ihyai’t-türasi’l-Arabi, 1. Baskı, Beyrut, 2002.
• Süyûtî, Celâlüddîn Ebü’l-Fazl Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed Hudayrî Süyûtî Şâfiî, ed-Dürrü'l-Mensur fi't-Tefsiri bi'l-Me'sur, Darü’l-fikr, Beyrut, Tsz.
• Şirazî Nasır Mekarim (15.yüzyıl), el-Emsel fi Tefsiri Kitabi'l lahi'l Munzel. Medrese-i İmam Ali Bin Ebi Talıb, Kum, 1421.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr, Taberî el-Bağdâdî, Câmiʿu’l-beyân ʿan teʾvîli âyi’l-Ḳurʾân, (Thk: Ahmed Muhammed şakır). Muessesetu'r Risale, 1. Baskı, 1420/2000.
• Tabersî, Fadl bin Hüseyn Ebu Ali, Mecmau'l Beyan fi Tefsiri'l Kuran İntişarati Nasır Hısro, Tahran, Ş; 1372.