İKİ DİLLİLİĞİN BİREYSEL YANSIMALARI: TÜRK-ALMAN ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 13, 59 - 77, 28.06.2023

Galip Çağlayan

Öz

Dil tarihsel süreç içinde milletlerin birbirleriyle etkileşimde
bulunmasında en temel güç kabul edilmiştir. Bununla birlikte bu
etkileşim iki dillilik kavramını da beraberinde ortaya çıkarmıştır.
Alanyazında pek çok tanımla karşımıza çıkan iki dilli olma
durumu, bireylerin ana dili kadar başka bir dilde de dilsel
yeterlilik göstermesi olarak ele alınabilir. Farklı yaştaki bireylerin
bu dilsel yeterliliğin edinilmesinde nasıl bir süreçten geçtiğini, iki
dilli olma durumunun hayatlarında nasıl bir yansıma bıraktığını
belirtmek amacıyla bu çalışma ele alınmıştır. Çalışmada olgubilim
deseni kullanılarak örneklem olarak Türkçe ve Almanca bilen iki
dilli bireyler seçilmiştir. Daha sonra aile, toplumsal uyum ve
eğitim gibi iki dilliliği çokça etkileyen bu etmenler üzerinden
katılımcılara bilişsel, duyuşsal alandaki yarı yapılandırılmış
görüşme formundaki çeşitli sorular yöneltilmiştir. Çalışma 9
katılımcının görüşleri doğrultusunda hazırlanmıştır. Çalışmada
amaçlı örneklem yöntemlerinden ölçüt örneklemesi kullanılarak
belirli kriterlere göre farklı katılımcılar hakkında bilgiler
toplanmıştır. Bundan dolayı da farklı yaş gruplarına sorulan
sorular, doğası gereği de farklı cevaplar da almayı sağlayarak
çalışmanın amacına uygun veri elde edilmesini sağlamıştır.
Verilerin analiz edilme sürecinde ise betimsel analiz tekniği
kullanılarak bulgular, katılımcıların görüşleri doğrultusunda
desteklenmiş ve araştırmacı tarafından ortaya koyulan temalarla
yorumlanmaya çalışılmıştır. Elde edilen bulgular ve sonuç
itibariyle de iki dillilik sürecinde yaş değişkeninin önemi
görülmüş, iki dillilikle beraber iki toplumda oluşan farklılıklara
değinilmiş ve son olarak dört temel becerilerde görülen olumlu ve
olumsuz yansımalar ortaya koyularak olumsuz durumların
giderilmesi için önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İki Dillilik, İki Dillilik Türleri, İki Dillilik Yansıması

Kaynakça

• Aksan, Doğan (2000). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim. TDK Yayınları.
• Albayrak, Tuba (2020). Almanya’da Yaşayan III. Kuşak Türklerde Sık Kullanılan Kod Aktarım Türleri – Bir Söylem Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Bayrak, A. ve Üstün, B. (2020). Almanya’da İki Dilli Yetişen Türk Çocuklarının Türkçe Yazma Becerileri Üzerine Bir Çalışma. ttps://dx.doi.org/10.37583/diyalog.845596. 350-364.
• Büşra Süverdem, F. ve Ertek, B. (2020). İki Dillilik ve İki Kültürlülük: Göç, Kimlik ve Aidiyet. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 6(2), 183-207.
• Cummins, J. (2001). Bilingual Children’s Mother Tongue. Sprogforum, 19, 15-20.
• Ergin, M. (1980). Türk Dil Bilgisi. Boğaziçi Yayıncılık.
• Ermağan, E. (2021). Alanya Örneğinde Almanca-Türkçe İki Dillilik: Ses, Yapı ve Anlambilim Açısından Toplumdilbilimsel Bir İnceleme. Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Haugen, E. (1973). Bilingualism, Language Contact And Immigrant Languages İn The United States, Current Trends İn Linguistics. 505-591.
• Henrici, G. & Riemer, C. (2007). Zweitsprachenerwerbsforschung (Ed.: Karl-Richard Bausch, Herbert Christ,
• Hans-Jürgen Krumm). Handbuch Fremdsprachenunt erricht, A.Francke Verlag, Tübingen und Basel.
• Karaağaç, G. (2011). Bireysel İki Dillilik ve Toplumsal İki Dillilik. Türk Dili ve Edebiyat Dergisi, 717, 222-228.
• Kitzinger, J. (1995). Qualitative Research: Introducing Focus Groups. Bmj, 311(7000), 299-302.
• Kvale, S. (1994). Interviews: An introduction to qualitative research interviewing. Sage Publications, Inc.
• McLaughlin, Barry (1984). Second-Language Acquisition in Childhood: Preschool Children.
• Onat Kocabıyık, O. (2015). Olgubilim ve Gömülü Kuram: Bazı Özellikler Açısından Karşılaştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (6), 1, 55-56.
• Oruç, Ş. (2016). Ana Dili, İkinci Dil, İki Dillilik, Yabancı Dil. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 45, 279-290.
• Smith, M. (2003). Research methods in accounting. London; Thousand Oaks. Sage Publications.
• Şahin, S. (2012). Almanya’ya Türk Vatandaşlarının Göçünün 51. Yılı Kazanımlar ve Tehditler. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E- Dergisi, 1-15.
• Şengül, K. (2020). İki Dilli Türk Çocuklarının Türkçe Öğretimiyle İlgili Sorunları. İçinde (Ed.: C. Alyılmaz, O. Er ve İ. Çoban). Türkçe Eğitiminin Güncel Sorunları. Ankara: Eğiten Kitap.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri (2019). Güncel Türkçe Sözlük.
• Üstüner, Ahat (2003). Anadille Eğitim ve Türkçe. Birses, 21.01.2003.
• Yaprak, Ş. (2013). Uluslararası Emek Göçü Bağlamında Almanya’ya Türk İşgücü Göçü ve Sosyo-Ekonomik Etkileri. Kocaeli Üniversitesi.
• Yılmaz, M. Y. (2014). İki Dillilik Olgusu ve Almanya’daki Türklerin İki Dilli Eğitim Sorunu. Turkish Studies, 9(3), 1641- 1651.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.