Ahlaklı Kapitalizm: Dindar Muhafazakâr Girişimci

Yıl 2024, Cilt: 28 Sayı: 1, 43 - 55, 25.03.2024

Asım Kasapoğlu

https://doi.org/10.53487/atasobed.1454535

Öz

Tarihsel ve toplumsal süreçler içerisinde meydana gelen değişmeler çerçevesinde kapitalizm ve din konusu, alanın gündemindeki yerini korumaktadır. Özellikle tüketici kapitalizminin gelişmesiyle birlikte kapitalizm ve din konusunun din sosyolojik açıdan kavrayışı adına bir değer kazandığı gözlenmiştir. Bu gözlemden hareketle çalışmamızın problemi, söz konusu durumu doğrudan deneyimleyen dindar muhafazakâr girişimcilerin kapitalizm ve din ilişkisini deneyimleme, bu ilişkiyi algılama ve değerlendirme biçimleridir. Çalışmamızın amacı, kapitalizm ve din ilişkisi çerçevesinde ortaya çıkan durumu dindar veya muhafazakâr sınıfın perspektifinden anlamak; incelenen duruma ilişkin deneyimlerinin içeriğini ve yapısını ortaya koymaktır.
Çalışmamız nitel durum çalışması deseninde organize edilmiş olup söz konusu durumu doğrudan deneyimleyen bireylerden amaçlı örnekleme yöntemi ile seçilmiş bir çalışma grubundan katılımcı gözlem ve görüşme yoluyla toplanan veriler, nitel fenomenolojik bir analize tabi tutulmuştur.
Sonuçta çalışma grubumuz örneğinde dindar-muhafazakâr girişimcilerin, kapitalizm ve din ilişkisi bağlamında ortaya çıkan duruma ilişkin deneyimleri liberal, kapitalist ekonomik sistem ve serbest piyasa koşulları ile İslami değer ve referanslar arasında bir çelişkiyle yüzleştikleri anlaşılmıştır. Söz konusu çelişkinin yarattığı gerilimi aşmak adına liberal kapitalist ekonomik sistem ve serbest piyasa koşullarında var olmanın bir gereği olarak ilgili pratiklerini, yeniden yorumlanan dini referanslarla meşrulaştırdıkları ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kapitalizm, ahlak, girişimci, liberal, din

Etik Beyan

Etik kurul izni, Atatürk Üniversitesi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulu tarafından verilmiş olup 28.09.2023 tarihli ve E.88656144-000-2300302621 sayılı ve 244 numaralıdır.

Kaynakça

• Akşit, Bahattin, Recep Şentürk, Önder Küçükkural, Kurtuluş Cengiz (2012). Türkiye’de Dindarlık: Sosyal Gerilimler Ekseninde İnanç ve Yaşam Biçimleri, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Aslan, Adnan, Küresellesme ve Din, http://www.koprudergisi.com/index.asp?Bolum= EskiSayilar&Goster=Yazi&YaziNo.
• Aydın, U., Alkan, H, (2000). “Türkiye’de İşadamı-Devlet İlişkileri Perspektifinden MÜSİAD”, Toplum ve Bilim, 85, (133-155).
• Balcı, Y., (1994). “İslam’da Çalışma İlişkileri”, Hüner Şencan, İş Hayatında İslam İnsanı, Müsiad Araştırma Raporları-9, İstanbul.
• Beekun, R.I., Islamic Business Ethics, the International Institute of Islamic Thought, 1997.
• Demir, Ömer, Mustafa Acar, Metin Toprak, (2004). “Anatolian Tigers or Islamic Capital: Prospects and Challenges”, Middle Eastern Studies, 40 (6), 166-188.
• Giddens, A. (2009). Kapitalizm ve Modern Sosyal Teori, çev. Ümit Tatlıcan, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Keyman, E. F. ve Koyuncu Lorasdağı, B. (2010). Kentler: Anadolu’nun Dönüşümü, Türkiye’nin Geleceği, Doğan Kitap, İstanbul.
• Koyuncu, Berrin, (2002). “Küreselleşme ve MÜSİAD: Eklemlenme mi, Çatışma mi?”, (Der. E. Fuat Keyman) Liberalizm, Devlet, Hegemonya, Everest Yayınları, İstanbul.
• Kuran, Timur, (2002). İslâm’ın Ekonomik Yüzleri, (Çev.: Y. Tezgiden), İletişim Yayınları, İstanbul.
• Kurt, Abdurrahman, (2010). İşadamlarında Dindarlık ve Dünyevileşme, Emin Yayıncılık, Bursa.
• Macfarlane, Alan, (1993). Kapitalizm Kültürü, (Çev:R.H.Kır), Ayrıntı Yay., İstanbul.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma: Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber (3. Baskıdan Çeviri, Editörü: S. Turan). Nobel Yayın Dağıtım, Ankara. Metwolly, (1994 ). “İslami Bir Firmanın Davranışsal Modülü”, Üniversity of Chuenstand, Australia”, Hüner Şencan, İş Hayatında İslam İnsanı, Müsiad Araştırma Raporları-9, İstanbul.
• Neuman, W. (2008)Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nitel ve Nicel Yaklaşımlar, (1. Cilt), (Çev.: S. Özge), Yayınodası Yayıncılık, İstanbul.
• Özbolat, Abdullah (2015). Kapitalizme Eklemleme, Karahan Yayınevi, Adana.
• Özdemir, Şennur (2006). MÜSİAD: Anadolu Sermayesinin Dönüşümü ve Türk Modernleşmesinin Derinleşmesi, Vadi Yayınları, Ankara.