BİRİNCİ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NDE CEPHE GERİSİNDEKİ GÜVENLİK PROBLEMLERİ İLE İLGİLİ TARTIŞMALAR / DISCUSSIONS ABOUT THE SECURITY PROBLEMS OF HINTERLAND IN THE FIRST TURKISH GRAND NATIONAL ASSEMBLY

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 1, 95 - 110, 18.03.2016

Mehmet Evsile

Öz

Osmanlı Devleti’nin katılmıs oldugu I. Dünya Savası’nı sona erdiren 30 Ekim 1918

tarihli Mondros Mütarekesi ile Türk tarihinde Milli Mücadele adı verilen yeni bir dönem

baslamıstır. Mondros Mütarekesi’nin bütün ülkede uygulanması düzensizlik ve güvenlik

sorunu gibi birçok olumsuzluga ortam hazırlamıstır. Milli Mücadele boyunca Anadolu’nun

çesitli yerlerinde birçok ayaklanma çıkmıstır. Bu ayaklanmaların bir bölümü Anadolu

topraklarının bir bölümü üzerinde yeni bir devlet kurmayı amaçlayan diger bölümü ise

saltanat ve hilafete geleneksel ve dinsel bakımdan baglı olanlarca çıkarılmıs isyan

hareketleridir. Osmanlı topraklarının önemli bir kısmının düsman isgali altında bulundugu

ve bu isgallere karsı harekâtın yapıldıgı bir sırada cephe gerisinde de önemli oranda

güvenlik sorunları ortaya çıkmıstır. 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin

açılmasıyla birlikte pontus meselesi, çetelerin faaliyetleri, güvenligin saglanmasındaki

eksiklikler, jandarma teskilatının ıslahı gibi pekçok konuda milletvekilleri görüslerini

açıklamıslardır. Bu zaafiyet konuları yaklasık iki seneye yakın bir zaman süreci içerisinde

milletvekilleri tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nda gündeme

getirilmistir.

Anahtar Kelimeler: Güvenlik Problemleri, Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi,

Milletvekilleri

ABSTRACT

Dated October 30, 1918 with the Mondros Armistice Agreement which put an end to I.

World war, Turkish Republic participated in a new age named war of independence in

Turkish history. Being Mondros Armistice Agreement implemented, the whole country

paved the way for a lot of negativity like disorder and security promlems. There were a lot

of riots in several parts of Anatolia during the war of independence. These were rebellious

movements which one part of these riots aimed at constitution of a country on the other part

was a revolt which started by those who had traditional and religious loyalty towards

sultanate and caliphate. A great amount of security problems emerged hinterland in the

meantime an important part of Ottoman territories were under military occupation and a

counter attack against occupation. By opening Turkish Grand National Assembly on April

23, 1920,deputies expressed their opinions about subjects like pontic matter, activities of

gangs, deficiencies in providing security, rehabilitating gendermerie organisation. These

weakness (impotency) subjects were brought to the agenda by deputies in nearly two years

of period in general assembly of Turkish Grand National Assembly.

Key Words: Security Problems, First Turkish Grand National Assembly, Deputies

Anahtar Kelimeler

Güvenlik Problemleri, Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi, Milletvekilleri

Kaynakça

• AKIN, Rıdvan, TBMM Devleti (1920-1923), İstnbul, 2001.
• ERGİL, Doğu, Milli Mücadelenin Sosyal Tarihi, Ankara,1981.
• GÖRGÜLÜ, İsmet, Ana Hatlarıyla İstiklal Harbi, İstanbul,1985.
• ÖZTÜRK, Kazım, Atatürk'ün TBMM Açış ve Gizli Otururnlarındaki Konuşmaları, Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara, 1981.
• Pontus Meselesi, (Hazırlayan: Yılmaz KURT), Türkiye Büyük Millet Meclisi Yayını, Ankar, 1995.
• TBMM Gizli Celse Zabıtları, Tükiye İş Bankası Yayını, Ankara, 1985.