Ağrı İli Ağızlarından Derlemeler

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 3, 1415 - 1435, 30.09.2018

Süleyman Efendioğlu

Öz

Bu makale, daha önce
yayımlamış olduğumuz “Ağrı İli Ağızları” başlıklı makalemizde bulunmayan yeni ağız
derlemesi metninlerine yer vermektedir. Bugüne kadar üzerinde birkaç mezuniyet
tezinin dışında geniş çaplı araştırma yapılmamış olan Ağrı ili ağızları, diğer
Anadolu ağızlarında olduğu gibi bünyesinde derin bir dil ve kültür
tabakalaşması barındırmakta, birçok yöresel kelimeyi ve arkaik dilsel yapıyı
muhafaza etmektedir. Türk dil bilgisi çalışmalarında aydınlatılamayan pek çok
problemin çözümünün günümüz Türk lehçeleri ile tarihî lehçelerde ve ağızlarda
saklı olduğu bilinen bir gerçektir. Bu anlayışla bundan yıllar önce Ağrı ilinin
çeşitli yörelerinden derlediğimiz ve şu ana kadar başka bir yerde yayımlatma
fırsatı bulamadığımız dokuz farklı ağız metnini dikkatlere sunuyoruz.          

Anahtar Kelimeler

Türk Dili, Lehçe, Ağız, Ağrı Ağızları

Kaynakça

• Alpaslan, İsmet. (1995). Her Yönüyle Ağrı. Ankara: Tutibay Yayınları.
• Bala, Mirza. (1967). “Karapapak Maddesi”. İslam Ansiklopedisi, Cilt: 6, (s. 330-341). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Bayram, İbrahim. (1976). Ağrı Eleşkirt İlçesi Merkez Ağzı. Yayımlanmamış Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Bulut, E. Muhsin; Ayhan, Necdet. (2007). Ağrı Kültür ve Turizm Rehberi. Ağrı: Ağrı Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
• Buran, Ahmet. (1992). Doğu ve Güneydoğu Anadolu Üzerine Araştırmalar II (Ağızlar). Ankara: Boğaziçi Yayınları.
• Caferoğlu, Ahmet. (1995/1). Anadolu İlleri Ağızlarından Derlemeler. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Caferoğlu, Ahmet. (1995/2). Doğu İllerimiz Ağızlarından Toplamalar. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Çiftçi, Muhacir. (1986). Ağrı (Merkez) ve Yöresi Ağzı (Aşağı Satıcılar Köyü). Yayımlanmamış Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Efendioğlu, Süleyman. (2009). “Ağrı İli Ağızları”. Turkish Studies, (Prof. Dr. Hamza Zülfikâr Armağanı), Volume: Spring 4/3, s. 808-840. Ercilasun, Ahmet Bican. (2002). Kars İli Ağızları -Ses Bilgisi-. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ercilasun, Ahmet Bican. (1985). “Doğu Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması”. Türk Kültürü Araştırmaları Dergisi, (İbrahim KAFESOĞLU Armağanı), Sayı:1/2, s. 379-387, Ankara.
• Ergin, Muharrem. (1971). Azeri Türkçesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Gemalmaz, Efrasiyap. (1995). Erzurum İli Ağızları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Gülensoy, Tuncer; Alkaya, Ercan. (2003). Türkiye Türkçesi Ağızları Bibliyografyası. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Halaçoğlu, Yusuf. (1988). “Ağrı Maddesi”. İslam Ansiklopedisi, Cilt: 1, (s. 479-481). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Hatiboğlu, Vecihe. (1972). Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Hatunoğlu, B. Yalçın; Gül, Abdulkadir. (1999). Ağrı İli ve Havalisi Tarihi. Ağrı: Ağrı Valiliği Kültür Yayınları. Hengirmen, Mehmet. (1999). Dilbilgisi ve Dilbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: Engin Yayınevi.
• İmer, Kâmile vd. (2001). Dilbilim Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Karaağaç, Günay. (2013). Dil Bilimi Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Karahan, Leyla. (1996). Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları . Korkmaz, Zeynep. (1974). “Ağız Araştırmaları ve Folklor”. I. Uluslararası Türk Folklor Semineri Bildirileri. s. 126-130. Ankara.
• Korkmaz, Zeynep. (1989). “Anadolu Ağızlarının Etnik Yapı ile İlişkisi Sorunu”. TDAY-Belleten, Sayı: 1971/1, s. 21-32.
• Korkmaz, Zeynep. (2003). Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Köktekin, Kâzım. (2007). “Doğubayazıt Ağzının Ses Özellikleri”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı: 33, s. 1-9, Erzurum.
• Köprülü, M. Fuad. (1979). “Azeri Maddesi”. İslam Ansiklopedisi, Cilt: 2, (s. 118-151). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Lyons, J. (1968). İntroduction to Theorictical Linguistic. London: Cambridge University Press.
• Seviş, Ömer. (1976). Ağrı İli Eleşkirt İlçesi Uzunyazı Köyü (Ahıska) Muhacirleri Ağzı. Yayımlanmamış Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Tanrıverdi, İzzet. (1976). Ağrı-Doğubeyazıt İlçesi Ağzı. Yayımlanmamış Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Togan, Zeki Velidi. (1967). “Azerbaycan Maddesi”. İslam Ansiklopedisi, Cilt: 2, (s. 91-118). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Togan, Zeki Velidi. (1933). “Azerbaycan Etnografisine Dair”. Azerbaycan Yurt Bilgisi Dergisi, Sayı: 18, s. 247-253.
• Topaloğlu, Ahmet. (1989). Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş. Yayınları.
• Turhan, Erdoğan. (1959). Patnos Ağzı. Yayımlanmamış Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Dil Tarih Coğrafya Fakültesi, Ankara.
• Vardar, Berke. (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Yılmaz, Salih. (2007). Karapapak (Terekeme) Türkleri, Ankara: Prizma Pres Yayıncılık.
• Yuvalı, Abdülkadir. (1986). “Fırat Havzasının Türk Tarihindeki Yeri”. Türk Kültürü Dergisi, Sayı: Ocak/1986, s. 3-23.