Biyomimikrik Kentlerin Yeşil Altyapı Yönetimi ile Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 239 - 259, 29.02.2024

Merve Temiz Topsakal Alper Sağlık

https://doi.org/10.53353/atrss.1397762

Öz

Günümüzde, kentler dünya nüfusunun büyük bir bölümünü oluşturmaktadır. Modern toplumların gelişmesi ve kentlere yönelik göçün kontrolsüz bir şekilde artması kentleşmenin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Kentleşmenin artması birçok çevresel felaketi de beraberinde getirmiştir. İklim değişikliği, doğal kaynakların azalması, gıda ve su güvenliği, ekstrem hava olayları gibi sorunlar, kentlerin karşılaştığı önemli zorluklardan sadece birkaçıdır. Küresel çapta artan kentleşme ve çevresel sorunlar, kent planlaması ve altyapı sistemlerinde doğa tabanlı ve çevre dostu yaklaşımlara yönelik arayışları hızlandırmıştır. Araştırmada, doğa tabanlı yaklaşımlardan yeşil altyapı sistemleri ve biyomimikri tasarım yaklaşımı ele alınmıştır. Araştırmaya konu olan yeşil altyapı kavramı ve yeşil altyapı yönetimi olan CLERE açıklanarak biyomimikri tasarım anlayışı ile kurgulanan kentler yeşil altyapı yönetimi açısından incelenmiştir. Araştırmada, kent planlaması, tasarımı ve alt yapı sistemlerinde doğa tabanlı ve sürdürülebilir yaklaşımların benimsenmesi ve uygulanmasının büyük bir önem taşıdığı sonucuna varılmıştır. Kentlerde, yeşil altyapı projelerinin geliştirilmesi ve mevcut altyapının doğa tabanlı projeler ile bütünleşmesi ile ilgili öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Biyomimikrik yaklaşım, Çok işlevlilik, Doğallaşma, İklim krizi

Etik Beyan

Bu çalışma, etik kurul izni gerektiren çalışma grubunda yer almamaktadır.

Destekleyen Kurum

Bu makale, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı’nda tamamlanan Doktora tezi ve ÇOMÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından Proje No: FDK-2021-2626 ile desteklenen tez projesinden üretilmiştir.

Proje Numarası

Proje No: FDK-2021-2626

Teşekkür

Bu makale, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı’nda tamamlanan Doktora tezi ve ÇOMÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından Proje No: FDK-2021-2626 ile desteklenen tez projesinden üretilmiştir.

Evaluation of Biomimicric Cities with Green Infrastructure Management

Öz

Today, cities account for a large proportion of the world's population. The development of modern societies and the uncontrolled increase in migration to cities have led to the emergence of urbanization. Increasing urbanization has brought with it many environmental disasters. Climate change, natural resource depletion, food and water security, extreme weather events are just some of the major challenges facing cities. Increasing global urbanization and environmental problems have accelerated the search for nature-based and environmentally friendly approaches in urban planning and infrastructure systems. In this research, green infrastructure systems and biomimicry design approach are discussed. The concept of green infrastructure, which is the subject of the research, and CLERE, which is green infrastructure management, were explained and the cities built with the biomimicry design approach were examined in terms of green infrastructure management. The research concluded that the adoption and implementation of nature-based and sustainable approaches in urban planning, design and infrastructure systems is of great importance. Suggestions have been made regarding the development of green infrastructure projects in cities and the integration of existing infrastructure with nature-based projects.

Anahtar Kelimeler

Biomimicric approach, Multifunctionality, Naturalization, Climate crisis

Proje Numarası

Proje No: FDK-2021-2626

Kaynakça

• Akpınar, A. (2019). Kentsel yeşil alanların kalitesinin insan sağlığı ve fiziksel aktivitesi üzerindeki etkisinin incelenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 20(1), 36-46. 20 Ekim 2023 tarihinde https://ofd.artvin.edu.tr/tr/pub/issue/42218/447220 adresinden erişildi.
• Aksoy, Y. & Nilgün Ergun, N. (2009). Kentleşme ve yeşil alan sorunu üzerine bir araştırma İstanbul kenti Bakırköy ilçesi örneği. TÜBAV Bilim Dergisi, 2(4), 426-438. 20 Ekim 2023 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubav/issue/21517/230898 adresinden erişildi.
• Barber, A. (2005). Green future: A Study of the Management of Multifunctional Urban Green Spaces in England. England: GreenSpace Forum, Reading, Berks.
• Barker, G. (1997). A Framework for The Future: Green Networks with Multiple Uses in And Around Towns and Cities - Working Today for Tomorrow. English Nature Research Reports No: 256, 39s.
• Benedict, M.A. & McMahon, E.T. (2006). Green Infrastructure: Linking Landscapes and Communities. Washington DC: Island Press.
• Biagini, B., Bierbaum, R., Stults, M., Dobardzic, S. & McNeeley, S.M. (2014). A typology of adaptation actions: A global look at climate adaptation actions financed through the global environment facility. Global Environmental Change, 25, 97-108. doi: 10.1016/j.gloenvcha.2014.01.003
• Blok, V. & Gremmen, B. (2016). Ecological innovation: Biomimicry as a new way of thinking and acting ecologically. Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 29(2), 203217. doi:10.1007/s10806-015-9596-1
• Braubach, M., Egorov, A., Mudu, P., Wolf, T., Thompson, C.W. & Martuzzi, M. (2017). Effects of urban green space on environmental health, equity and resilience. Nadja Kabisch, Horst Korn, Jutta Stadler & Aletta Bonn (Ed.), Nature-Based Solutions to Climate Change Adaptation in Urban Areas içinde (87-205). Yer: Springer. doi: 10.1007/978-3-319-56091-5_11
• Calheiros C.S.C., Castiglione B. & Palha B.P. (2021). Nature-based solutions for socially and environmentally responsible new cities: The contribution of green roofs. Circular Economy and Sustainability, 2, 235-255. doi: 10.1016/B978-0-12-821664-4.00015-7
• CIWEM, (2010). Multi-Functional Urban Green Infrastructure a Ciwem Briefing Report London: The Chartered Institution of Water and Environmental Management. 28 Ekim 2023 tarihinde https://www.ciwem.org/policy-reports/multi-functional-urban-green-infrastructure adresinden erişildi.
• Cities Alive. (2023). Cities Alive: Rethinking green infrastructure. Erişim Adresi (04 Kasım 2023): https://www.arup.com/perspectives/publications/research/section/cities-alive-rethinking-green-infrastructure
• Coşgun, (2022). Kentlerde Yaşam Kalitesinin İyileştirilmesinde Yeşil Altyapının Önemi: Bartın Örneği (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı, Bartın, Türkiye. YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. Erişim Adresi (27.10.2023): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Coşkun Hepcan, Ç. (2022). Doğa temelli çözümler ve kentsel dirençlilik. Çevre Şehir ve İklim Dergisi, 1(2), 19-40. 2 Kasım 2023 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/csid/issue/72150/1126966 adresinden erişildi.
• Coutts, C. (2016). Green Infrastructure and Public Health. New York: Taylor and Francis Group.
• Dobardzic, S. (2021). Urban Green Infrastructure and Human Health: A Scoping Review of the Evidence and Implications for Planners (Yüksek lisans tezi). Umeå University, Faculty of Science and Technology, Department of Ecology and Environmental Sciences. Digitala Vetenskapliga Arkivet veri tabanından erişildi. Erişim Adresi (22.10.2023): https://www.diva-portal.org/smash/record.jsf?pid=diva2%3A1693129&dswid=-7088
• Eggermont, H., Balian, E., Azevedo, J.M.N., Beumer, V., Brodin, T., Claudet, J.,…& Le Roux, X. (2015). Nature-based solutions: New influence for environmental management and research in Europe. GAIA - Ecological Perspectives for Science and Society, 24(4), 243-248. doi: 10.14512/gaia.24.4.9
• Ergen, Y.B. (2005). Kentleşmenin Baskısı Altında Doğal Alanların Planlama ve Tasarım İlişkisi ile Korunmasına Yönelik Bir Araştırma. Poster Sunumu. Korunan Doğal Alanlar Sempozyumu, 8-10 Eylül, Isparta, s. 155-156.
• Everard, M. & McInnes, R. (2013). Systemic solutions for multi-benefit water and environmental management. Science of the Total Environment, 461-462, 170-179. doi: 10.1016/j.scitotenv.2013.05.010
• Fry, G.L.A. (2001). Multifunctional landscapes - towards transdisciplinary research. Landscape and Urban Planning, 57(3,4), 159-168. doi: 10.1016/S0169-2046(01)00201-8
• Gülgün Aslan, B. & Yazici, K. (2016). Yeşil altyapı sistemlerinde mevcut uygulamalar. Ziraat Mühendisliği, Dergisi, 0(363), 31-37. 19 Ekim 2023 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/zm/issue/38892/454275 adresinden erişildi.
• Kaçmaz, G. (2021). İklim değişikliği ile mücadelede doğa temelli çözümler. PEYZAJ - Eğitim, Bilim, Kültür ve Sanat Dergisi, 3(2), 82-92. doi: 10.53784/peyzaj.1022369
• Karataş, A. & Kılıç, S. (2017). Sürdürülebilir kentsel gelişme ve yeşil alanlar. SİYASAL: Journal of Political Sciences, 26(2), 53–78. doi: 10.26650/siyasal.2017.26.2.0003
• Li, F., Wang, R., Paulussen, J. & Liu, X. (2005) Comprehensive concept planning of urban greening based on ecological principles: A case study in Beijing, China. Landcape and Urban Planning, 72(4), 325-336. doi: 10.1016/j.landurbplan.2004.04.002
• Ling, C., Handley, J. & Rodwell, J. (2007). Restructuring the post-industrial landscape: A multifunctional approach. Landscape Research, 32(3), 285-309. doi: 10.1080/01426390701318171
• Markut. (2023). Tasarımda Doğanın Bilgisinden Yararlanmak: Biyomimikri. Erişim Adresi (08.11.2023): https://markut.net/sayi-2/biyomimikri-nedir-tasarimda-dogadan-yararlanmak/
• Minsolmaz Yeler, G. & Yeler, S. (2017). Models from nature for innovative building skins. Kırklareli Üniversitesi Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 3(2), 142-165. 18 Ekim 2023 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/klujes/issue/33639/369274 adresinden erişildi.
• Natura England. (2009). Green Infrastructure Guidance. Erişim Adresi (20.10.2023): https://publications.naturalengland.org.uk/publication/35033
• Ortaçeşme, V. & Zeğerek Altunbey, P. (2022). İklim adaptasyonunun anahtarı olarak yeşil altyapı: Kentsel Doğa ve iklim değişikliği. PEYZAJ - Eğitim, Bilim, Kültür ve Sanat Dergisi, 4(2), 123-132. doi: 10.53784/peyzaj.1220747
• Özdemir, Z. & Özkaynak, M. (2023). Kentsel yeşil alanları sürdürülebilir kentleşme üzerinden okumak: Amasya kenti örneği. Çevre Şehir ve İklim Dergisi, 2(3), 270-292. 24 Ekim 2023 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/csid/issue/75639/1207222 adresinden erişildi.
• Özmen, B.A. (2020). Nevşehir Kent Peyzajının Yeşil Altyapı Yaklaşımı ile Değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Bartın, Türkiye. YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi. Erişim Adresi (25.10.2023): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Parlak, C. & Partigöç, N.S. (2022). İklim değişikliği ile mücadelede yerel yönetimlerin rolü: Yetki ve sorumluluklar üzerinden bir inceleme. Dirençlilik Dergisi, 6(2), 321-334. doi: 10.32569/resilience.1210273
• Pauleit, S. (2019). Urban Green Infrastructure For Better Living Adapting Cities & Planning Practice. Türkiye Peyzajları 3. Uluslararası Konferansı, 07-09 Kasım, Antalya, s. 24-35.
• Peters, T. (2011). Nature as measure: The biomimicry guild. Architectural Design, 81(6), 44-47. doi:10.1002/ad.1318
• Ruangpan, L., Vojinovic, Z., Di Sabatino, S., Leo, L.S., Capobianco, V., Oen, A.M.P.,…& Lopez-Gunn, E. (2020). Nature-based solutions for hydro-meteorological risk reduction: A state-of-the-art review of the research area. Natural Hazards and Earth System Sciences, 20(1), 243-270. doi: 10.5194/nhess-20-243-2020
• Sandström, U.F. (2002). Green infrastructure planning in urban Sweden. Planning Practice&Research, 17(4), 373-385. doi: 10.1080/0269745032000074461373
• Shakouri, N. (2016). Kentlerde Yağmursuyu Yönetimi Kapsamında Yeşil Altyapı Peyzaj Planlama ve Tasarım Yaklaşımı: Sakarya-Hendek Örneği (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye. Ankara Üniversitesi Akademik Arşiv Sistemi veri tabanından erişildi. Erişim Adresi (23.10.2023): https://dergiler.ankara.edu.tr/xmlui;/handle/20.500.12575/85047
• Shi, W. (2013). Landscape Management for Urban Green Space Multifunctionality: A Comparative Study in Sheffield (UK) and Yuci (China) (Doktora tezi). University of Sheffield, Department of Landscape University, Sheffield, United Kingdom Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı, Bartın, Türkiye. White Rose eTheses Online veri tabanından erişildi. Erişim Adresi (27.10.2023: https://etheses.whiterose.ac.uk/5190/
• Song, Y., Kirkwood, N., Maksimović, C., Zheng, X., O'Connor, D., Jin, Y. & Hou, D. (2019). Nature based solutions for contaminated land remediation and brownfield redevelopment in cities: A review. Science of The Total Environment, 663, 568-579. doi: doi.org/10.1016/j.scitotenv.2019.01.347
• Temiz, M. & Sağlık, A. (2021). Act Like Nature For Sustainability. 5.Asia Pacific International Modern Sciences Congress, Sydney, Avustralya, 16 - 18 Temmuz, s. 31-40.
• Tülek, B. & Ersoy Mirici, M. (2019). Kentsel sistemlerde yeşil altyapı ve ekosistem hizmetleri PEYZAJ - Eğitim, Bilim, Kültür ve Sanat Dergisi, 1(2), 1-11. 21 Ekim 2023 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/peyzaj/issue/51771/651252 adresinden erişildi.
• Van der Ryn, S. & Cowan, S. (2007). Ecological Design. Island Press. 12 Ekim 2023 tarihinde https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=PEBs_eoIOdgC&oi=fnd&pg=PR5&ots=-0azghF6oM&sig=EkPW4JRt_YaXH-iXpK2yUc80VpE&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false adresinden erişildi.
• Versos, C.A. & Coelho, D.A. (2011). Biologically inspired design: methods and validation. Industrial Design-New Frontiers, 101-120. doi: 10.5772/20326
• Von Meijenfeldt, V.M.C. (2014). Facilitating Change: Biomimicry As a Way to Create Adaptable Urban Environments (Yüksek lisans tezi). Delft University of Technology, Faculty of Architecture, Department of Urbanism, Delft, Hollanda. TUDelft Online veri tabanından erişildi. Erişim adresi (07.11.2023): https://repository.tudelft.nl/islandora/object/uuid%3A9a31aec8-9d31-491e-bdda-78e5317c59c8
• Yaralıoğlu, İ. & Asilsoy, B. (2021). Yeşil altyapı kavramının teorik bir çerçevede değerlendirilmesi. Yakın Doğu Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, 3(1), 46-58. 20 Ekim 2023 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/neujfa/issue/65312/1006341 adresinden erişildi.