Yetişkin Bireylerin Probiyotik Besinler Hakkında Bilgi Düzeyleri ve Tüketim Durumlarının Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 129 - 141, 18.01.2024

İlknur Aydın Zehra Gülsünoğlu Konuşkan Burcu Ersoy

Öz

Probiyotikler, yeterli miktarda alındığında genel sağlığın korunması ve geliştirilmesini sağlayan, bağırsak mikroflorasını koruyan canlı mikroorganizmalardır. Bu çalışmada, yetişkin bireylerin probiyotik besinler hakkındaki bilgi düzeyi ve tüketim durumunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki bu çalışma İstanbul ili Avcılar ilçesinde bulunan özel bir tıp merkezinin beslenme ve diyet polikliniğine başvuran 25-55 yaş arasındaki toplam 160 yetişkin birey ile yürütülmüştür. Katılımcılara 21 soruluk anket formu yüz yüze uygulanmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesi SPSS 22.0 veri analiz programında yapılmış ve sonuçlar %95 güven aralığında değerlendirilmiştir. Çalışmaya katılan bireylerin %56,88’i kadın, %43,13’ü erkektir. Katılımcıların yaş ortalaması 37,57±8,25 yıl olarak belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda katılımcıların %55,6’sı probiyotik terimini bildiğini belirtmiş ve %89,38’i probiyotik besin tükettiğini ifade etmiştir. Probiyotik besinlerin, sindirim sistemi üzerine fayda sağladığını düşünen bireylerin probiyotik besin tüketim sıklığının da yüksek olduğu belirlenmiştir (P <0,05). Katılımcıların probiyotik besin tüketim sıklığı ile cinsiyet arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur (P <0,05). En fazla tüketilen probiyotik besin ise probiyotik yoğurt olarak belirlenmiştir. Bu çalışma ile probiyotik besinlerin bağırsak sağlığı başta olmak üzere sağlık üzerine olan olumlu etkileri ile ilgili farkındalık yaratılmaya çalışılmıştır. Probiyotik besinlerle ilgili bilgi düzeyi ve probiyotik besin tüketiminin artması toplum sağlığı için önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Probiyotik, sağlık, bilgi düzeyi

The Determination of Probiotic Foods Knowledge Level and Consumption Status of Adults

Öz

Probiotics are living microorganisms that imply beneficial health effects and protect the intestinal microflora when taken in sufficient amounts. The aim of this study is to determine the consumption of probiotic foods and the knowledge levels of adults about these foods. This descriptive and cross-sectional study was conducted with a total of 160 adult individuals aged between 25-55 years who applied to the nutrition and dietetic clinic of a private medical center in the Avcılar district of Istanbul. A face-to-face questionnaire, including 21 questions, was used to elicit the responses. Statistical analysis was done using SPSS 22.0 data analysis program, and the results were evaluated within the 95% confidence interval. According to the results, 56.88% of participants were female and 43.13% were male. The mean age of participants was determined as 37.57±8.25 years. The study revealed that %55.6 of participants were aware of the term “probiotics” and 89.38% of them consumed probiotic foods. It was determined that individuals who believed that probiotic foods benefit the digestive system had a high frequency of probiotic food consumption (P <0.05). A statistically significant difference was found between the frequency of probiotic food consumption and gender (P <0.05). The most consumed probiotic food was determined to be probiotic yogurt. With this study, an attempt was made to raise awareness about the positive effects of probiotic foods on health, especially intestinal health. The level of knowledge about probiotic foods and the increase in probiotic food consumption are important for public health.

Anahtar Kelimeler

probiotic, health, knowledge level

Kaynakça

• Ababneh, M., Elrashed, N., Al-Azayzih, A. (2020). Evaluation of Jordanian healthcare providers’ knowledge, attitudes, and practice patterns towards probiotics. Expert Review of Pharmacoeconomics & Outcomes Research, 20(1), 93-97.
• Arpa Zemzemoğlu T. E., Uludağ E., Uzun S. (2019). Üniversite öğrencilerinin probiyotik bilgi düzeyi ve tüketim durumlarının belirlenmesi. Gıda, 44(1),118–130.
• Baysal, A. (Ed.). (2018). Diyet el kitabı (13. Baskı). Hatipoğlu Yayınevi.
• Cohen, J. (1992). Statistical power analysis. Current Directions in Psychological Science, 1(3), 98–101. https://doi.org/10.1111/1467-8721.EP10768783
• Düdükçü, N., Öğüt, S. (2022). Psychobiotics and Elderly Health. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 14(4), 469-476.
• Fındık Atalay, B. N. (2019). İstanbul’da özel bir tıp merkezinin beslenme ve diyet polikliniğine başvuran yetişkin bireylerin probiyotik besin bilinci ve tüketim sıklığının değerlendirilmesi (Tez no. 614783) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Okan Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Granado-Lorencio, F., Hernández-Alvarez, E. (2016). Functional foods and health effects: A nutritional biochemistry perspective. Current Medicinal Chemistry, 23(26), 2929-2957. https://doi.org/ 10.2174/0929867323666160615105746
• Hasosah, M., Qurashi, M., Balkhair, A., Alzahrani, Z., Alabbasi, A., Alzahrani, M., Alnahdi, W., Shafei, S., Bafaqih, M., Khan, M. (2021). Knowledge, attitudes, and understanding of probiotics among pediatricians in different regions of Saudi Arabia. BMC Medical Education, 21(1). https://doi.org/10.1186/S12909-021-02499-W
• Horasan, B. (2021). Pamukkale üniversitesi öğrencilerinde probiyotik besinler hakkında bilgi düzeyi ve tutumlarının belirlenmesi. (Tez no. 656603) [Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi
• Horasan, B., Sevinç, Ö., Çelikyürek, N. A. (2021). Üniversite öğrencilerinin probiyotik bilgi düzeyi ve tüketim durumlarının belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 31, 446-453.
• Huber, M., André Knottnerus, J., Green, L., Van Der Horst, H., Jadad, A. R., Kromhout, D., Leonard, B., Lorig, K., Loureiro, M. I., Van Der Meer, J. W. M., Schnabel, P., Smith, R., Van Weel, C., Smid, H. (2011). How should we define health? BMJ, 343, d4163. https://doi.org/10.1136/BMJ.D4163
• Kaya Cebioğlu İ, Önal A. E. (2019). İstanbul’da bir ilçede erişkinlerde probiyotik ve prebiyotik tüketimi ile obezite arasındaki ilişkinin incelenmesi. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi, 2(2), 55–63.
• Markowiak-Kopeć, P., Śliżewska, K. (2020). The effect of probiotics on the production of short-chain fatty acids by human intestinal microbiome. Nutrients, 12(4), 1107.
• Nguyen, T., Brody, H., Lin, G.-H., Rangé, H., Kuraji, R., Ye, C., Kamarajan, P., Radaic, A., Gao, L., Kapila, Y. (2019). Probiotics, including nisin‐based probiotics, improve clinical and microbial outcomes relevant to oral and systemic diseases. Periodontology, 82(1), 173–185. https://doi.org/10.1111/prd.12324
• Pehlivan B. (2020). Yetişkin bireylerin probiyotik besinleri tüketim sıklıklarının ve bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Bilimsel Tamamlayıcı Tıp Regülasyon ve Nöral Terapi Dergisi, 14(3), 69–79.
• Rezazadeh, L., Gargari, B. P., Jafarabadi, M. A., Alipour, B. (2019). Effects of probiotic yogurt on glycemic indexes and endothelial dysfunction markers in patients with metabolic syndrome. Nutrition, 62, 162–168. https://doi.org/10.1016/J.NUT.2018.12.011
• Thirunavakarasu, R. (2017). Survey on knowledge and awareness of probiotics among dental students. International Journal of Pharmacy & Technology, 9(1), 29129-29135.
• Thursby, E., Juge, N. (2017). Introduction to the human gut microbiota. Biochemical Journal, 474(11), 1823–1836. https://doi.org/10.1042/BCJ20160510
• WHO. (2022). Body Mass Index-BMI. https://www.euro.who.int/en/health-topics/disease-prevention/nutrition/a-healthy-lifestyle/body-mass-index-bmi adresinden 27 Mart 2022 tarihinde alınmıştır.
• Yilmaz-Ersan, L., Ozcan, T., Akpinar-Bayizit, A. (2020). Assessment of socio-demographic factors, health status and the knowledge on probiotic dairy products. Food Science and Human Wellness, 9(3), 272-279.
• Yücel Şengün İ, Kırmızıgül A, Özaydın İ, Yarım H. (2020). Tüketicilerin probiyotik ve prebiyotik gıdalara yönelik bilgi düzeyleri ve tüketim durumlarının belirlenmesi: İzmir/Bornova örneği. Gıda, 45(1), 103–114.
• Yurttaş M, Yılmaz A. (2017). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin probiyotik ürünler hakkında bilgi düzeyinin ve tüketim durumunun belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 64–69.
• Zeren, R. (2015). Yetı̇şkı̇n bı̇reylerı̇n probı̇yotı̇k besı̇nler hakkında bı̇lgı̇ düzeyı̇ ve tüketı̇m durumlarinin belı̇rlenmesı̇ (Tez no. 396506) [Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi] Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.