Yerel Halkın Bakış Açısıyla İzmir’in Gastronomi Turizmi Değerleri ve Gelişme Potansiyeli

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 169 - 186, 18.01.2024

Yılmaz Akgündüz Yeşim Koba Ceylan Alkan

Öz

Bu araştırmanın amacı İzmir’in gastronomi turizmi değerlerini ve gelişme potansiyelini belirlemektir. Bu kapsamda İzmir’in gastronomi turizm potansiyelini değerlendirmeleri amacıyla yerel halk ile yarı yapılandırılmış mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Nisan – Mayıs 2023 aylarında kolayda örnekleme yöntemi ile belirlenmiş 32 yerel halk ile görüşmeler yapılmıştır. Mülakatlar, betimsel analiz ve içerik analizi yapılarak değerlendirilmiştir. Araştırma bulguları yerel halkın gastronomi turizmine ilişkin “Yemek, Seyahat, Kültür ve Bölgeye Özgünlük” temalarına vurgu yaptıklarını; İzmir’in turizm çekiciliklerini “Doğal Güzellikler, Tarih ve Doğal Değerler, Turizm İşletmeleri, Etkinlikler ve Gastronomi” olarak ifade ettiklerini; İzmir’in gastronomi turizm değerleri olarak “Gastronomi destinasyonları (Tire, Urla, Foça), Yöresel yiyecekler (Köfte, Borani, Keşkek), Sokak Lezzetleri, Zeytin Yağlılar ve Mezeler, Akdeniz Mutfağı ve Deniz Ürünlerine” odaklandığını göstermektedir. Ayrıca yerel halkın gastronomi odaklı seyahatlerinde “Balık, Enginar, Töngül, Midye, Boyoz, Pide, Ot, Kokoreç, Kaburga, Kabak Çiçeği Dolması” deneyimleme isteği ve “Çeşme, Şirince, Urla, Alsancak, Kemeraltı, Ödemiş, Seferihisar ve Tire öne çıkmaktadır. İzmir’in gastronomi lezzetlerine ilişkin ise “ot yemekleri, mezeler, zeytinyağlılar, enginar, sokak lezzetleri (kokoreç, bomba, söğüş, kumru, midye, gevrek, buzlu badem), boyoz, İzmir’e özgü köfteler (Tire ve Ödemiş köftesi), tatlılar, tören yemekleri (keşkek) ön plana çıkmaktadır. Yiyecek-içeceklerin bir değer olarak yansıtılmasında sunum kalitesi, yemeğin hikayeleştirilmesinin ve tanıtımda yeni teknolojilerin kullanılmasının önemli olduğu yerel halk tarafından vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gastronomi Turizmi, İzmir, Gelişme Potansiyeli, Yerel Halk

Destekleyen Kurum

Dokuz Eylül Üniversitesi -BAP-

Proje Numarası

SHD-2022-2763

Gastronomy Tourism Values and Development Potential of İzmir from the Perspective of the Local People

Öz

The purpose of this research is to determine the gastronomic tourism potential of İzmir. In this context, semi-formed interviews were conducted with local people in order to evaluate the gastronomic tourism potential of İzmir. In April-May 2023, interviews were conducted with 32 local people, who were determined by convenience sampling method. Interview data were evaluated based on descriptive analysis and content analysis. Research findings indicate that local people emphasize the themes of food, travel, culture and authenticity to the region related to gastronomic tourism; They express the tourism attractions of İzmir as natural beauties, history of destinations and natural values, tourism enterprises, events and gastronomy"; It shows that İzmir emphasizes gastronomy destinations (Tire, Urla, Foça), local foods (meatballs, borani, keskek), street flavors, olive oils and appetizers, Mediterranean cuisine and seafood as gastronomy tourism values. In addition, local people emphasize that Çeşme, Şirince, Urla, Alsancak, Kemeraltı, Ödemiş, Seferihisar and Tire stand out in order to taste fish, artichoke, töngül, mussel, boyoz, pita, herb, kokorec, rib, stuffed pumpkin flowers during their travels within the scope of gastronomy tourism. Regarding the gastronomic tastes of İzmir, the local people say, herb dishes (cibez, radish, radika, şevketi bostan, hibiscus, herb roast), appetizers (fava, stuffed zucchini flowers), olive oil dishes, artichoke, street flavors (kokorec, bomba, cold cuts, kumru, mussels, crispy, iced almonds), boyoz, Izmir-specific meatballs (Tire and Ödemiş meatballs), desserts (Lokma, kalburbastı and şambali), ceremonial meals (keskek) come to the fore. It is emphasized that presentation quality, storytelling of food, use of new technologies in promotion, providing an unforgettable travel experience are important in reflecting food and beverages as a value.

Anahtar Kelimeler

Gastronomy Tourism, İzmir, Development Potential, Local People

Proje Numarası

SHD-2022-2763

Kaynakça

• Altıntaş, V., Hazarhun, E. (2020). İzmir’in gastronomi turizmi potansiyeline turist rehberlerinin bakış açıları. International Journal of Applied Economic and Finance Studies, 5(2), 13-36.
• Berbel-Pineda, J. M., Palacios-Florencio, B., Ramírez-Hurtado, J. M., Santos-Roldán, L. (2019). Gastronomic experience as a factor of motivation in the tourist movements. International Journal of Gastronomy and Food Science, 18, 100171. https://doi.org/10.1016/j.ijgfs.2019.100171
• Correia, A., Moital, M., Oliveira, N., Costa, C. F. (2009). Multidimensional segmentation of gastronomic tourists based on motivation and satisfaction. International Journal of Tourism Policy, 2(1-2), 37-57. https://doi.org/10.1504/IJTP.2009.023272
• Dağ, T. (2020). Geleneksel peynirlerin gastronomi turizmi açısından değerlendirilmesi: İzmir örneği. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli. http://hdl.handle.net/20.500.11787/1626
• Diaconescu, D.M., Moraru, R., Stănciulescu, G. (2016). Considerations on gastronomic tourism as a component of sustainable local development. Amfiteatru Economic, 18(10), 999-1014.
• Dixit, S. K. (2021). Gastronomic tourism: A theoretical construct. S.K.,Dixit (Ed.), The Routledge Handbook of Gastronomic Tourism içinde (s. 13-23). Routledge.
• Erdoğan, S., Özdemir, G. (2018). İzmir destinasyonu’nda gastronomi turizmi üzerine bir araştırma. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 6(3), 249-272.
• Fayziyeva, S. K., Ruziev, S. S. (2022). Opportunities to develop gastronomic tourism. Central Asian Journal of Innovations on Tourism Management and Finance, 3(12), 1-7. https://doi.org/10.17605/OSF.IO/8HK5R
• Gačnik, A. (2012). Gastronomy heritage as a source of development for gastronomy tourism and as a means of increasing Slovenia’s tourism visibility. Academia Turistica, 5(2), 39-60.
• Hall, C. M., Sharples, L., Mitchell, R., Macionis, N., Cambourne, B. (2003). Food tourism around the world. Routledge, https://doi.org/10.4324/9780080477862
• Hjalager, A. M. (2004). What do tourists eat and why? Towards a sociology of gastronomy and tourism. Tourism, 52(2), 195-201.
• Jandala, C., Hercz, Á. (2015). The role of the gastronomy in the tourism smage of a destination. International Journal of Business Insights & Transformation, 9(1), 18–23.
• Karslı, C., Candemir, A. (2023). Destinasyon markalaşmasında gastronomi turizminin etkisinin incelenmesi: İzmir ili örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 24(1), 273-292. https://doi.org/10.31671/doujournal.1198699
• Kivela, J., Crotts, J. C. (2005). Gastronomy tourism: A meaningful travel market segment. Journal of Culinary Science & Technology, 4(3), 39-55.
• Küçükkömürler, S., Şirvan, N. B., Sezgin, A. C. (2018). Dünya’da ve Türkiye’de gastronomi turizmi. Uluslararası Turizm, İşletme, Ekonomi Dergisi, 2(2), 78-85.
• Kyriakaki, A., Zagkotsi, S., Trihas, N. (2016). Gastronomy, tourist experience and location. The case of the ‘greek breakfast’. Tourismos, 11(3), 227-261.
• Lee, K.-H., Packer, J., Scott, N. (2015). Travel lifestyle preferences and destination activity choices of slow food members and non-members. Tourism Management, 46, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2014.05.008
• Mim, M. K., Hasan, M. M., Hossain, A., Khan, Y. H. (2022). An examination of factors affecting tourists’ destination choice: Empirical evidence from Bangladesh. SocioEconomic Challenges, 6(3), 48-61.
• Mitchell, R., Hall, C. M. (2003). Consuming tourists: Food tourism consumer behaviour. In C. M. Hall, L. Sharples, R. Mitchell, N. Macionis, B. Cambourne (Eds.), Food tourism around the world development, management and markets (pp. 60-80). Buttherworth Heineman.
• Nesterchuk, I., Balabanyts, A., Pivnova, L., Matsuka, V., Skarha, O., Kondratenko, I. (2021). Gastronomic tourism: Features and development tools. Linguistics and Culture Review, 5(4), 1871-1885. https://doi.org/10.21744/lingcure.v5nS4.1877
• Nistor, E.L., Dezsi, Ș. (2022). An insight into gastronomic tourism through the literature published between 2012 and 2022. Sustainability, 14(24), 16954. http://dx.doi.org/10.3390/su142416954
• Nistoreanu, B., Nicodim, L., Diaconescu, D. (2018). Gastronomic tourism - stages and evolution. Proceedings of the International Conference on Business Excellence,12(1) 711-717. https://doi.org/10.2478/picbe-2018-0063
• Richards, G. (2002a). Gastronomy: An essential ingredient in tourism production and consumption?. In Hjalager, A.M., Richards, G. (Eds.), Tourism and gastronomy (pp. 3-21). Routledge.
• Richards, G. (2002b). Tourism attraction systems: Exploring cultural behavior. Annals of Tourism Research, 29(4), 1048-1064. https://doi.org/10.1016/S0160-7383(02)00026-9
• Santich, B. (2004). The study of gastronomy and its relevance to hospitality education and training. International Journal of Hospitality Management, 23(1), 15–24. https://doi.org/10.1016/s0278-4319(03)00069-0
• Sanyal, S., Hisam, M. W. (2019). Factor affecting tourists choice of destination – A study in Sultanate of Oman. International Journal of Innovative Research & Growth, 8(9), 94-105. https://doi.org/10.26671/IJIRG.2019.9.8.102
• Sarıoğlan, M. (2015). Prospects for the Turkish gastronomy tourism. Athens Journal of Tourism, 2(2), 117-126. Sio, K. P., Fraser, B., Fredline, L. (2021). A contemporary systematic literature review of gastronomy tourism and destination image. Tourism Recreation Research, 1-17. https://doi.org/10.1080/02508281.2021.1997491
• Starks, H., Trinidad, S. B. (2007). Choose your method: A comparison of phenomenology, discourse analysis, and grounded theory. Qualitative Health Research, 17, 1372-1380. https://doi.org/10.1177/1049732307307031
• Şahin, G. G. (2015). Gastronomy tourism as an alternative tourism: An assessment on the gastronomy tourism potential of Turkey. International Journal of Academic Research İn Business and Social Sciences, 5(9), 79-105.
• Şahin, H., Güçlütürk Baran, G. (2022). İzmir’de yöresel ve coğrafi işaretli yiyecek ve içeceklerin menülerde yer verilme durumu. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(4), 1180-1198.
• Şengül, S. (2017). Türkiye’nin gastronomi turizmi destinasyonlarının belirlenmesi: Yerli turistler üzerine bir araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(37), 375-396. https://doi.org/10.31795/baunsobed.645178
• Türk Patent Enstitüsü. (2023, Ağustos). Coğrafi işaret nedir? https://ci.turkpatent.gov.tr/sayfa/co%C4%9Frafi-i%C5%9Faret-nedir
• UNESCO Türkiye Milli Komisyonu. (2023, Ağustos). Yaratıcı şehirler ağı. https://www.unesco.org.tr/Pages/88/129/UNESCO-Yarat%C4%B1c%C4%B1-S%CC%A7ehirler-Ag%CC%86%C4%B1
• Visković, N. R., Komac, B. (2021,). Gastronomy tourism: A brief introduction. Acta Geographica Slovenica, 61(1), 95–105. https://doi.org/10.3986/AGS.10258
• Yılmaz, G. (2015). Turizm destinasyonlarında restoran biçimleşmeleri üzerine nitel bir araştırma: Kapadokya örneği. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.