Cinselliğin, Aristophanes’in Kadın Mebuslar ve Lysistrata Oyunlarında Komik Öğe Olarak Kullanımı

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 18, 145 - 159, 29.12.2023

Ahmet Ayaz Yılmaz Banu Ayten Akın

Öz

Eski ve Orta komedya yazarı Aristophanes, oyunlarında dönemin siyasal, kültürel
durumunu ve önde gelen kişilerini taşlarken cinselliği başat bir komedi ögesi olarak
kullanmıştır. Antik Yunan toplumu bugünle karşılaştırıldığında çok daha açık ve şeffaf
biçimde cinsel deneyim ve uygulamalar içermiş görünür. Kadın, erkek ve eşcinsel
cinselliği Aristophanes oyunlarına fallik öge kullanımı, açık saçık sözler, söz oyunları ve
kişi adlandırmaları, komik hareket ve eylemler olarak yansımıştır. İncelemeye örneklem
olarak Kadın Mebuslar ve Lysistrata oyunları seçilmiştir. Seçilen komedya metinlerinde
komik olanın yaratımı için yazarın belli başlı teknikler kullandığı görülmektedir. Bu
çalışmada komik öge olarak kullanımının saptanmasına ek olarak, komedya teknikleri
de sınıflandırılmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda yazarı belirsiz olan Coeslin Risalesi’nde
sözü edilen komedya tekniklerinin oyunlarda birebir kullanıldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Aristophanes, Cinsellik, Kadın Mebuslar, Lysistrata, Coeslin Risalesi

Etik Beyan

Etik kurul onayı gerektirmemektedir

Kaynakça

• Aristophanes. (1954). Lysistrata, çev: Dudley Fitts, California: Harcourt Brace & Co.
• Aristophanes. (1975). Barış Oyunları, çev: Azra Erhat, Sabahattin Eyüpoğlu, İstanbul: Hürriyet Yayınları
• Aristophanes. (1996). Lysistrata Kadınlar Savaşı, çev: Sabahattin Eyüboğlu, Azra Erhat, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Aristophanes. (2021). Lysistrata. çev: Emre Poyraz, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Arıcı, O. (2022) Kayıp Poetika: Tractatus Coislinianus'ta (Coislin Risalesi) Mizah Düşüncesi. Yedi Sanat Tasarım ve Bilim Dergisi, (28)1: 111-124.
• Aristophanes. (2023). Kadın Mebuslar, çev: Erman Gören, Eser Yavuz, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları - Hasan Ali Yücel Klasikler Dizisi.
• Brockett, O. G. (2000). Tiyatro Tarihi, Ankara: Dost Kitabevi.
• Bedranek, B. (2017). The Herme-Neutics of Χοιροκομεῖον in Aristophanes’ Lysistrata. Symbolae Osloenses, (91)1: 13-27.
• Dover, K. J. (1978). Greek Homosexuality, London: Duckworth.
• Gezgin, İ. (2012). Fallusun Arkeolojisi, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Konur, T. (tarihsiz). Dünya Tiyatro Tarihi 1, Ankara: Yayımlanmamış Ders Notları
• Nişanyan, S. (2003). Sözlerin Soyağacı: Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü, İstanbul: Adam Yayınları.
• Nutku, Ö. (1999). Dünya Tiyatro Tarihi 1, Ankara: Remzi Kitabevi.
• Platon. (1998). Yasalar, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Rempelakos, L., Tsiamis, C., ve Poulakou- Rebelakou, E. (2013). Penile representations in ancient greek art. Archivos Españoles De Urología, (10): 911-916.
• Robson, J. (2013). Sex and Sexuality in Classical Athens, Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Serafim, A., Kazantzidis, G., ve Demetriou, K. (2022). Sex and the Ancient City / Sex and Sexual Practices in Greco-Roman Antiquity, Berlin / Boston: De Gruyter.
• Şener, S. (2000). Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi, Ankara: Dost Kitabevi.
• Taner, H., And, M., ve Nutku, Ö. (1966). Tiyatro Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Thomson, G. (1990). Aiskhylos ve Atina, Ankara: Payel Yayınları.
• Yüksel, A. (1990). Antik Yunan Tiyatrosunda Komedyanın Evreleri. Ankara Üniversitesi Dil-Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, (33): 557-569.
• Zimmermann, B. (2017). Antik Yunan Komedyaları, çev: Ayşe Selen, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.