Sosoyobilimsel Muhakeme Ölçeği: Uyarlama, Geçerlilik ve Güvenirlik Analizi

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 2, 969 - 989, 28.12.2023

Uğur Orhan Murat Genç

https://doi.org/10.51460/baebd.1276034

Öz

Fen eğitiminin popüler kavramlarından biri olan sosyobilimsel konular, fen bilimleri öğretim programında muhakeme ve karar verme becerileri ile ilişkilendirilmektedir. Bu bağlamda öğretmenlerin muhakeme becerilerine sahip olması öğrencilerine bu becerileri kazandırma görev ve sorumluluklarının bulunması nedeniyle oldukça önemlidir. Bu çalışmanın amacı Romine, Sadler ve Kinslow (2017) tarafından sosyobilimsel muhakemenin belirlenmesi amacıyla geliştirilen QuaSSR (Qualitative Assessment of Socioscientific Reasoning) ölçeğinin kültürel olarak uygun, ulusal/küresel sosyobilimsel konulara uyarlanarak öğretmen örnekleminde geçerliliğinin ve güvenilirliğinin değerlendirilmesidir. Uyarlama çalışması kapsamında ölçekte yer alan “Pavilion Wyoming’teki Hidrolik Kırılma” senaryosu yerine “Sinop’ta Nükleer Santral”, “Branville Koyu” senaryosu yerine “Çocukluk Çağı Aşı Uygulamaları” senaryoları oluşturulmuştur. Senaryolara ait 10’ar sorudan elde veriler ayrı ayrı doğrulayıcı faktör analizine, her iki senaryonun birlikte yer aldığı ölçeğin tamamına ait veriler Rash analizine tabi tutulmuştur. Güvenilirlik değerlendirmesi amacıyla Cronbach’s Alfa katsayısı hesaplanmıştır. Analiz sonuçları alanda kabul gören referans değerlerle kıyaslandığında Sosyobilimsel Muhakeme Ölçeği (SMÖ) olarak adlandırılan ölçme aracının öğretmen örnekleminde kullanılmaya uygun, geçerli ve güvenilir bir araç olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyobilimsel konular, Sosyobilimsel muhakeme, Ölçek uyarlama.

Socioscientific Reasoning Scale: Adaptation, Validity and Reliability Analysis

Öz

Socioscientific issues, one of the popular concepts of science education, are associated with reasoning and decision-making skills in the science curriculum. In this context, it is very important for teachers to have reasoning skills because they have duties and responsibilities to provide their students with these skills. The aim of this study is to evaluate the validity and reliability of the QuaSSR (Qualitative Assessment of Socioscientific Reasoning) scale, which was developed by Romine, Sadler, and Kinslow (2017) to determine socioscientific reasoning, in a teacher sample by adapting it to culturally appropriate, national/global socioscientific issues. Within the scope of the adaptation study, "Nuclear Power Plant Project in Sinop" scenario was created instead of the "Hydraulic Fracture in Pavilion Wyoming" scenario, and "Childhood Vaccinations" scenarios were created instead of the "Branville Bay" scenario. The data obtained from 10 questions belonging to the scenarios were subjected to confirmatory factor analysis separately, and the data of the whole scale in which both scenarios took place together were subjected to Rash analysis. Cronbach's Alpha coefficient was calculated for reliability evaluation. When the analysis results were compared with the reference values accepted in the field, it was concluded that the measurement tool called the Socioscientific Reasoning Scale (SSRS) was a valid and reliable tool suitable for use in the teacher sample.

Anahtar Kelimeler

Socioscientific issues, Socioscientific reasoning, Scale adaptation.

Kaynakça

• AAAS (American Association for the Advancement of Science), (1990). Science for all Americans. New York: Oxford University Press.
• AAAS (American Association for the Advancement of Science), (1993). Project 2061 Benchmarks for science literacy. Project 2061. New York: Oxford University Press.
• Akbaş, G., & Korkmaz, L. (2007). Ölçek uyarlaması (adaptasyon). Türk Psikoloji Bülteni, 13(40), 15-16.
• Anderson, J. C., & Gerbing, D. W. (1984). The effect of sampling error on convergence, improper solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Psychometrika, 49(2), 155-173.
• Atabey, N., Topçu, M. S., & Çiftçi, A. (2018). Sosyobilimsel konu senaryolarının incelenmesi: Bir içerik analizi çalışması. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 1968-1991.
• Beaton, D. E., Bombardier, C., Guillemin, F., & Ferraz, M. B. (2000). Guidelines for the process of cross-cultural adaptation of self-report measures. Spine, 25(24), 3186-3191.
• Bingle, W. H., & Gaskell, P. J. (1994). Scientific literacy for decisionmaking and the social construction of scientific knowledge. Science Education, 78(2), 185-201.
• Bond, T. G., & Fox, C. M. (2007). Applying the rasch model: Fundamental measurement in the human sciences (2nd Ed.). New Jersey: Lawrence Erlbaum Inc. Publishers.
• Chang Rundgren, S. N., & Rundgren, C. J. (2010). From a separate to a holistic view of socioscientific issues. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 11(1), 1-24.
• Christenson, N., Chang Rundgren, S. N., & Zeidler, D. L. (2014). The relationship of discipline background to upper secondary students’ argumentation on socioscientific issues. Research in Science Education, 44(4), 581-601.
• Cooper, T. W. (1998). New technology effects inventory: Forty leading ethical issues. Journal of Mass Media Ethics, 13(2), 71-92.
• Cortina, J. M. (1993). What is coefficient alpha? An examination of theory and applications. Journal of Applied Psychology, 78(1), 98–104.