Öğretmenlerin Mesleki Profesyonelleşme Düzeyi ile Öz-Yeterlilikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 2, 718 - 735, 28.12.2023

Şenol Orakcı

https://doi.org/10.51460/baebd.1299387

Öz

Öğretmenlerin mesleki profesyonelliğinin ve öz yeterliklerinin artması, eğitim sisteminin koyduğu hedeflere ulaşılmasına katkı sağlamaktadır. Bu bağlamda, öğretmenlerin mesleki profesyonelleşme düzeyleri ile öz-yeterlikleri arasındaki olası ilişkiyi ortaya çıkarmak bu araştırmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu çalışmada ilişkisel model kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Ankara'nın Yenimahalle, Çankaya, Pursaklar ilçelerinde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmaya bu ilçelerde bulunan ve ulaşılabilen toplam 332 öğretmen katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Öğretmen Profesyonelizmi Ölçeği” ve “Öğretmen Özyeterlik Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler analiz edilirken ise “Pearson Çarpım-Moment Korelasyon Katsayısı” ve “Çoklu Doğrusal Regresyon”dan faydalanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin mesleki profesyonelleşme düzeylerinin aritmetik ortalamasına bakıldığında, öğretmenlerin profesyonel davranış sergileme düzeylerinin yüksek olduğu saptanmıştır. Araştırmada, öğretmenlerin öz-yeterlik düzeylerinin orta düzeyin üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada korelasyon analizinin sonuçları incelendiğinde ise “Öğretmen Profesyonelizmi” ile “Öğrenci Katılımı”, “Öğretim Stratejileri” ve “Sınıf Yönetimi” arasında anlamlı derecede pozitif ve güçlü ilişkiler olduğu saptanmıştır. Son olarak, araştırmanın regresyon analizi sonuçlarına göre, “Öğretmen Öz-Yeterliliği”nin alt boyutlarını oluşturan “Öğrenci Katılımı”, “Öğretim Stratejileri” ve “Sınıf Yönetimi” değişkenlerinin öğretmen profesyonelizmin düzeylerini anlamlı şekilde yordadıkları ve bu üç değişkenin öğretmen profesyonelizmine ait olan toplam varyansın %31'ini açıkladıkları saptanmıştır. Bütün bu değişkenlerin öğretmenlerin işlerini profesyonelce uygulamaları için zemin oluşturma ve fırsatlar yaratma potansiyeli sunduğu söylenebilir. Bu nedenle, söz konusu bu araştırma öğretmenlerin öz-yeterlikleri ile profesyonelleşmeleri arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarması ve bu durumun eğitim kalitesinin artırılması açısından önemli olduğunu gözler önüne sermektedir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen Profesyonelizmi, Öğretmen Öz-yeterliği, Öğretmen, Nicel çalışma, Türkiye.

Kaynakça

• Agezo, C. K. (2009). School reforms in Ghana : A challenge to teacher quality and professionalism. IFE PsychologIA: An International Journal, 17(2), 40-64. https://doi:10.4314/ifep.v17i2.45302
• Akman, Y. (2019). The role of strategic leadership in occupational professionalism. SDU International Journal of Educational Studies, 6(2), 114-127. https://doi: 10.33710/sduijes.602214.
• Allinder, R. M. (1994). The relationship between efficacy and the instructional practices of special education teachers and consultants. Teacher Education and Special Education, 17, 86-95. http://dx.doi.org/10.1177/088840649401700203
• Anderson, J. C., & Gerbing, D. (1984). The effect of sampling error on convergence, improper solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Psychometrika, 49, 155-173. https://doi.org/10.1007/BF02294170
• Bandura, A. (1977). Self-Efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191–215. https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191.
• Bandura, A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency. American Psychologist, 37(2). https://doi:122-147. 10.1037/0003-066X.37.2.122
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy in Changing Societies. New York: Cambridge University Press.
• Bandura, A. (1998). Health promotion from the perspective of Social Cognitive Theory. Psychology and Health, 13, 623-649. https://doi.org/10.1080/08870449808407422
• Barbara, R. C. (1992). The effect of shared decision-making on teacher satisfaction and teacher professionalism. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). United States International University, California.
• Bayhan, G. (2011). Öğretmenlerin profesyonelliğinin incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları