Travma ve Krize Müdahale Yaklaşımları: Kuramsal Bir Bakış

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 2, 1431 - 1457, 28.12.2023

Samiye Ogan Fatma Selda Öz Soysal Ferda Aysan

https://doi.org/10.51460/baebd.1388105

Öz

Bu çalışmanın amacı, travma ve krize müdahale yaklaşımlarını kuramsal bir bakış açısıyla incelemektir. Bu bağlamda, travma ile kriz arasındaki farklar, kriz türleri, travma ve krize müdahale yaklaşımlarına yönelik kuramsal bakış açıları ve araştırma bulguları ele alınmıştır. Travma, bireylerin bizzat yaşadıkları ya da tanık oldukları olaylar olarak tanımlanırken; kriz, ani ve beklenmedik olumsuz yaşantılar olarak tanımlanmaktadır. Bireyler, travma ve kriz süreçlerinden olumsuz etkilenmekte, süreci yönetmekte problem çekmekte ve psikolojik desteğe ihtiyaç duyabilmektedirler. Bu noktada, “travma ve kriz danışmanlığı” kavramı öne çıkmaktadır. Travma ve kriz danışmanlığı, etkili psikolojik danışmanlık becerilerinin yanı sıra kriz yönetme, travma ile çalışma becerilerine ve yetkinliğine de sahip olmayı gerektirmektedir. Literatür incelendiğinde, travma ve krizle çalışırken ruh sağlığı uzmanlarının uygulayabilecekleri müdahalelerin çeşitliliği göze çarpmaktadır. Bu bağlamda bu çalışmada, travma ve krize müdahale yaklaşımları kuramsal ele alınıp ilgili araştırma bulgularına yer verilmiştir. Travma ve krize maruz kalma oranının yüksek olduğu göz önünde bulundurulduğunda travma ve kriz danışmanlığının önemi göze çarpmakta, ruh sağlığı uzmanlarının travma danışmanlığında uzmanlaşmaları ile travma ve krize müdahaleye yönelik yaklaşımlarla ilgili ampirik sonuçlara duyulan ihtiyaç artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

travma, kriz, müdahale, travma danışmanlığı

Kaynakça

• Ager, A., Akesson, B., Stark, L., Flouri, E., Okot, B., McCollister, F. ve Boothby, N. (2011). The impact of the school-based Psychosocial Structured Activities (PSSA) program on conflict-affected children in northern Uganda. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 52(11), 1124–1133. https://doi.org/doi:10.1111/j.1469-7610.2011.02407.x
• Ahmadizadeh, M. J., Ahmadi, K., Eskandari, H., Falsafinejad, M. R., Borjali, A., Anisi, J. ve Teimoori, M. (2010). Improvement in quality of life after exposure therapy, problem solving and combined therapy in chronic war-related post traumatic stress disorder: Exposure therapy, problem solving and combined therapy in war-related PTSD. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 262-266. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.07.085
• Akbari, M., Hosseini, Z. S., Seydavi, M., Zegel, M., Zvolensky, M. J. ve Vujanovic, A. A. (2022). Distress tolerance and posttraumatic stress disorder: A systematic review and meta-analysis. Cognitive behaviour therapy, 51(1), 42-71. https://doi.org/10.1080/16506073.2021.1942541
• Allen, E. S. (2016). Childhood trauma: A comprehensive review of effects, assessments, and treatments (Yüksek lisans tezi). Arizona State University, ABD.
• Alpert, E., Hayes, A. M., Yasinski, C., Webb, C. ve Deblinger, E. (2021). Processes of change in trauma-focused cognitive behavioral therapy for youths: An approach informed by emotional processing theory. Clinical Psychological Science, 9(2), 270-283. https://doi.org/10.1177/2167702620957315
• American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5. Basım.) (s. 265, 266). American Psychiatric Association. https://www.psychiatry.org/psychiatrists/practice/dsm
• Atkins, S. ve Williams, L. D. (2007). Sourcebook in expressive arts therapy. Parkway Publishers.
• Ball, B. (2002). Moments of change in the art therapy process. The Arts in Psychotherapy, 29(2), 79-92. https://doi.org/10.1016/S0197-4556(02)00138-7
• Baştemur, Ş. ve Baş, E. (2021). Öyküsel terapinin dışavurumcu sanat uygulamaları ile bütünleşmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 13(1), 146-169. https://doi.org/10.18863/pgy.771319
• Beaudoin, M. N. (2005). Agency and choice in the face of trauma: A narrative therapy map. Journal of Systemic Therapies, 24(4), 32-50. https://doi.org/10.1521/jsyt.2005.24.4.32