Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Risk Algısı ve Çevresel Tutumlarının İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 3, 628 - 638, 28.09.2023

Mert Alperen Değerli Nihal Sunal

https://doi.org/10.53424/balikesirsbd.1081021

Öz

Amaç: Bu çalışma, Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’ndeki öğrencilerin, çevrenin kirlenmesine neden olan risklere karşı bilgi seviyeleri ile çevresel tutumlarının düzeylerini ve aralarındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya katılan 1586 öğrenciye; “Çevresel Tutum Ölçeği” , “Çevresel Risk Algısı Ölçeği”, "Öğrenci Bireysel Özellikleri Bilgi Formu" anketleri uygulanmıştır. Anketlerden elde edilen verilerin analizleri, SSPS 21.0 istatistik bilişim programları kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Bulgular: Çevresel Risk Algısı Ölçeği puan ortalamasının 5.45 ±1.05 ile iyi düzeyde olduğu tespit ediliştir. Ölçeğin alt maddelerinden; "Radyasyon” 5.89 ile en yüksek puan ortalaması almıştır. Çevresel Tutum Ölçeği puan ortalamasının ise 3.71±0.55 ile orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Ölçeğin alt maddelerinden; “Ozon tabakasındaki incelme tüm insanları tehdit etmektedir” 4.24 ile en yüksek puan ortalaması almıştır. Bu sonuçlar; öğrencilerin çevresel tutum puanları ile çevresel risk algısı seviyeleri arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğunu fakat aralarında kuvvetli bir bağ bulunmadığını göstermiştir (r=0.316; p<0.001). Yani; öğrencilerin "Çevresel risk olarak algıladıkları tehlikeler karşısında bu tehlikelere karşı eyleme geçme duyarlılıklarını tutum olarak gösteremedikleri" tespit edilmiştir. Sonuç: : Çevresel risklerin neler olduğuna dair bilgi seviyelerinin artmasına bağlı olarak, çevresel duyarlılığın bir davranış şekli olarak ortaya çıkması zaman alacaktır. Bu nedenle, uzun vadede istenilen sonuçlara ulaşmak için; öğretim kademelerinin her düzeyinde, Sağlık-Çevre konularında görsel eğitim programları düzenlenmelidir. Çevresel kirliliğe yol açan risklere karşı farkındalığı arttırmak için, öğrencilerle çevre etkinlikleri yapılmalı ve öğrencilerin çevre kuruluşlarına üye olmaları teşvik edilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Çevre Bilimi, Çevre Kirliliği, Çevre Risk Değerlendirmesi, Çevre Koruma

Investigation of Environmental Risk Perception and Environmental Attitudes of University Students

Öz

Aim: This study was carried out to determine the level of knowledge and environmental attitudes of the students at the Faculty of Health Sciences of Medipol University against the risks that cause environmental pollution, and the relationship between them. Materials and Methods: 1586 students participating in the study; “Environmental Attitude Scale”, “Environmental Risk Perception Scale”, "Student Individual Characteristics Information Form" questionnaires were applied. The analyzes of the data obtained from the questionnaires were carried out using SSPS 21.0 statistical informatics programs. Results: It was determined that the mean score of the Environmental Risk Perception Scale was at a good level with 5.45 ±1.05. From the sub-items of the scale; "Radiation" had the highest average score with 5.89. It was determined that the mean score of the Environmental Attitude Scale was moderate with 3.71±0.55. From the sub-items of the scale, "The thinning of the ozone layer threatens all people" got the highest average score of 4.24. These results showed that there is a positive relationship between students' environmental attitude scores and environmental risk perception levels, but there is no strong correlation between them (r=0.316; p<0.001). Well; It has been determined that the students "could not show their sensitivity to take action against the dangers they perceive as environmental risks as an attitude". Conclusion: It will take time for environmental sensitivity to emerge as a behavior, depending on the increase in the level of knowledge about what environmental risks are. Therefore, in order to achieve the desired results in the long term; visual education programs on Health-Environment issues should be organized at all levels of education levels. In order to increase awareness about the risks that cause environmental pollution, environmental activities should be carried out with students and students should be encouraged to become members of environmental organizations.

Anahtar Kelimeler

Environmental Science, Environmental Pollution, Environmental Risk Assessment, Environmental Protection

Kaynakça

• Abramson, P. R. & Ingelhart, R., (1995). Value change in global perspective, Ann Arbor, University of Michigan Pres, pp. 192. https://doi.org/10.3998/mpub.23627
• Acungil, Y. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Davranış Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Çalışma, The Example of aTokat Gaziosmanpaşa University, Ankara University Journal of SBF, Vol 75, No.3, p.997. https://doi.org/10.33630/ausbf.780600
• Alpak Tunç, G. (2015). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çevreye Yönelik Etik Yaklaşımları İle Sürdürülebilir Çevreye Yönelik Tutumlarının İncelenmesi, Adnan Menderes University, Institute of Science, Department of Primary Education, Master's Thesis, Aydın.
• Atasoy, E., Ertürk, H. (2008). İlköğretim Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Çevre Bilgisi Üzerine Bir Alan Araştırması, Journal of Erzincan Education Faculty. 10(1):105-122.
• Ateş, D. (2015). The Role Of Future Time Perspective, Enviromental Attitudes, Perceived Knowledge, Self-Efficacy Of Cooperation And Gender In Predicting University Students' Beliefs And Behavioral Intention About Global Climate Change. A Thesis Submitted To The Graduate School Of Social Sciences Of Middle East Technical Al University.
• Altunoğlu, B. D. ve Atav, E. (2009). Ortaöğretim Öğrencilerinin Çevre Risk Algısı, Hacettepe University Faculty of Education Journal, 36: 1-11,from 19 Eylül 2023 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/7800/102191 adresinden erişildi.
• Arık, S. Yılmaz, M. (2017). Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları ve çevre kirliliğine yönelik metaforik algıları, Kastamonu Education Journal, 25(3), 1147-1164.
• Bostancıoğlu,D. Saraçoğlu,G.V. Öztürk,M. (2017). Öğrencilerin Çevre Farkındalık ve Tutum Düzeyleri ve Bunları Etkileyen Faktörlerin Araştırılması, Academic View Journal Issue 60 ISSN:1694-528X Kyrgyz – Turkish Social Sciences Institute Kyrgyzstan.
• Bulut, M. (2015). Ortaöğretim Öğrencilerinin Çevresel Risk Algısı, Tutum ve Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma, Niğde University Institute of Social Sciences, Department of Public Administration, Master's Thesis, Niğde.
• Baydar, M. L., Gul, H. and Akçil, A. (2007). Bilimsel Araştırmanın Temel İlkeleri. Basic Principles of Scientific Research. Süleyman Demirel University Press SDU Publication No. 79, ISBN: 978-9944-452-19-9, Isparta.
• Çınar, N., Akduran, F., Dede, C., Altınkaynak, S. (2010). Hemşirelik Bölümü Son Sınıf Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları, Maltepe University Journal of Nursing Science and Art, 2010 Symposium Special Issue, Pages 242-252.
• Değerli, M.A. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Risk Algısı ve Çevresel Tutumlarının İncelenmesi, Istanbul Medipol University Institute of Health Sciences, Department of Nursing, Master Thesis, Istanbul.
• Dibgy, B. L. C. (2010). An examination ımpact of non-formal and informal learning on adult environmental knowledge, attitudes, and behaviors, Unpublished Doctoral Dissertation, University of Minnesota, U.S.
• Ek, N.H., Kılıç, N. Öğdüm., P. Düzgün., G. Şeker., S. (2009). Adnan Menderes Üniversitesinin Farklı Akademik Alanlarında Öğrenim Gören İlk ve Son Sınıf Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutum ve Duyarlılıkları, Kastamonu Education Journal. 17 (1): 125-136.
• Erol, G.H. and Gezer, K. (2006). Prospective Of Elementary School Teacher’sAttitudes Towards Environment And Environmental Problems. International Journal of Environmental and ScienceEducation. 1 (1): 65-77, 19 Eylül 2023 tarihinde, http://www.ijese.net/makale/1261.html adresinden erişildi.
• Faiz, M. Bozdemir Yüzbaşıoğlu, H. (2019). Öğretmen adaylarının sürdürülebı̇lı̇r kalkınma farkındalıkları, Bolu Abant İzzet Baysal University Journal of the Faculty of Education, 19(4), 1255-1271. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019..-662082
• Health And Environment Alliance (2013). TheUnpaid Health Bill - How coalpowerplantsmake us sick? Brussels, 19 Eylül 2023 tarihinde https://www.env.health.org/IMG/pdf/heal_report_the_unpaid_health_bill_how_coal_power_plants_make_us_sick_final.pdf. adresinden erişildi.
• Health and Environment Alliance HEAL (2021). Türkiye’de kronik kömür kirliliği. Kömürün sağlık yükü ve kömür bağımlılığını sonlandırmak Sağlık ve Çevre Birliği HEAL (Health and Environment Alliance). 19 Eylül 2023 tarihinde https://www.env-health.org/wp-content/uploads/2021/02/Chronic-Coal-Pollution-Turkey-TR.pdf adresinden erişildi.
• Hinojo Lucena, F. J., Aznar Díaz, I., Cáceres Reche, M. P., Trujillo Torres, J. M., & Gómez García, G. (2019). Analysis of further education students’ attitudes regarding environmental pollution. A case study in Granada. International journal of environmental research and public health, 16(6), 905. https://doi.org/10.3390/ijerph16060905
• Inmaculade Aznar, D. Francisco, J. Hinojo, L. Maria, P. Caceres, R. Juan, M. Trujillo, T. Jose, M.R.R. (2019). Environmental Attidues in Trainee Teachers in Primary Education. The Future of Biodiversity Preservation and Environmental Pollution, Department of Didactics and School Organization, University of Granada, Int. J. Environ.Res.PublicHealth 16(3),362. https://doi.org/10.3390/ijerph16030362
• Kaya, G. (2021). Çanakkale’de Yaşayanların Çevre Bilgisi Çevresel Tutum ve Davranışlarının İncelenmesi, Çanakkale Onsekiz Mart University Graduate School of Education Department of Public Administration, Master's Thesis, Çanakkale.
• Kibert, N. C. (2000). An analysis of the correlations between the attitude, behavior, and knowledge components of environmental literacy in undergraduate university students. Unpublished Master Thesis, University Of Florida, U.S.
• Kiper, T. Korkut, A. Topal, T. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıkları Üzerine Bir Araştırma, İnönü University Journal of Art and Design, Issue 7, Sayfa 121. https://doi.org/10.16950/iujad.337132
• Murphy, T. P. (2002). The Minnesota report card on environmental literacy. Hamline University, Center for Global Environmental Education. (ERIC Reproduction Service No. ED 474505)
• O’Brien, M. R. S. (2007). Indications of environmental literacy: using a new survey ınstrument to measure awareness, knowledge, and attitudes of university-aged students, Unpublished Master Dissertation, Iowa State University, U.S
• Özçelik, R. (2019). Lise ve Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Risk Algıları ile Sürdürülebilir Çevreye Yönelik Davranışlarının İncelenmesi, Siirt University Graduate School of Sciences Biology Department Master Thesis, Siirt.
• Özmen, D., Çetinkaya, A.Ç., Nehir, S. (2005). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. TSK Preventive Medicine Bulletin 4 (6), 330-344.
• Özyürek, C. Demirci, F. Güler, H. Sarıgöl, J. Tepe, B. Çetinkaya, M. (2019). Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Bileşenlerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi, Mehmet Akif Ersoy University Journal of the Faculty of Education, 50, 227-253. https://doi.org/10.21764/maeuefd.411195
• Palancı, E. Sarıkaya, M. (2019). Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Risk Algı Puanları ile Fen Bilimleri Dersi Akademik Başarıları Arasındaki İlişkinin Araştırılması, Anatolian Journal of Cultural Studies (ANKAD), 3 (1), 15-25.
• Pe’er, S., Goldman, D., & Yavetz, B., (2007). Environmental literacy in teacher training: Attitudes, konowledge and environmental behavior in beginning students. FALL, 39(1), 44-59.
• Ruigrok AN, Salimi-Khorshidi G, Lai MC, Baron-Cohen S, Lombardo MV, Tait RJ et al. (2014). A meta-analysis of sex differences in human brain structure. Neuroscience & Biobehavioral Reviews 39:34-50.
• Sam, N. Gürsakal, S. Sam, R. (2010). Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Risk Algısı ve Çevresel Tutumlarının Belirlenmesi, Academic Perspective Journal Issue 20, ISSN:1694-528X Kyrgyz – Turkish Institute of Social Sciences, Kyrgyzstan.
• Sarıkaya, R., Saraç, E. (2018). An Analysis Of Pre-Service Teachers' Attitudes Towards Environmental İssues İn Terms Of Various Variables. Universal Journal Of Educational Research, 6(1): 99-109. http://dx.doi.org/10.13189/ujer.2018.060109
• Sarkis Khodabandeh, D.T. (2010). Çevre Sorunları Açısından Küreselleşme Sürecinde Kitle İletişim ve Çevre İçin Eğitimin Önemi, PhD Thesis, Ankara University Institute of Social Sciences, Department of Social Environmental Sciences, Ankara.
• Sayan, B. (2013). Hemşirelik Öğrencilerinin Çevresel Risk Algısı ve Çevresel Tutumlarının Belirlenmesi, Istanbul University Institute of Health Sciences, Master Thesis, İstanbul.
• Şahin, H. G. Doğu, S. (2018). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına İlişkin Tutum ve Davranışlarının İncelenmesi, Elementary Education Online https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.466359
• Şama, E. (2003). Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları, G.Ü. Journal of Gazi Education Faculty, 23, (2), 99-110.
• Şenyurt, A., Temel, A.B., Özkahraman, Ş. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Konulara Duyarlılıklarının İncelenmesi, Journal of Suleyman Demirel University Institute of Health Sciences, 2 (1), 10.
• Tamam, İ. Yürekli, M.V. Başaran, Ö. Uskun, E. (2017). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Farkındalıkları ve Çevresel Tutumları, Smyrna Medical Journal, 1, 8-17.
• Tarıselçuk, K. Mercan, Y. Çevik, C. (2016). Hemşirelik Bölümü Öğrencilerinde Çevresel Risk Algısı ve İlişkili Etmenler, International Refereed Journal of Nursing Researches, 7, 117-135 https://doi.org/110.17371/UHD.2016719477
• Timur, S., (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi, Unpublished Doctoral Thesis, Gazi University, Institute of Educational Sciences, Department of Primary Science Education, Ankara.
• Tunç, Ö.A. Ömür, G.A. Düren, A.Z. (2012). Çevresel Farkındalık, Journal of Istanbul University Faculty of Political Sciences, 47, 227-246.
• Uzun, N. (2007). Ortaöğretim Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Bilgi ve Tutumları Üzerine Bir Çalışma, Hacettepe University Institute of Science and Technology, Unpublished Doctoral Thesis, Ankara. Vaizoğlu, S., Altıntaş, H., Temel, F., Ahrabi, A.F., Aydoğan, D., Bostancı, S., Duran, A., Koçkesen, D., Turan, N., Güler, Ç. (2005). Tıp Fakültesi Son Sınıf Öğrencilerinin Çevre Bilincinin Değerlendirilmesi, TSK Preventive Medicine Bulletin, 4 (4). 151-171