Türkiye’de Covid-19 Pandemisi Sırasında Yaşlı Bireylerin Yalnızlığı ve İlişkili Faktörler

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 3, 603 - 610, 28.09.2023

Ayşe Gülay Şahan Ayla Açıkgöz Selda Yörük Döndü Güler

https://doi.org/10.53424/balikesirsbd.1109630

Öz

Bu çalışmada COVID-19 pandemisi sırasında evde yaşayan 65 yaş ve üstü bireylerdeki yalnızlık algısı ve bunu etkileyen faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipte yapılan bu araştırmanın verileri Türkiye’nin Sakarya İlinde yaşayan, tabakalı örnekleme yöntemi ile belirlenen 1093 yaşlı bireyden toplanmıştır. Verilerin toplanmasında Tanımlayıcı Veri Kayıt Formu ve Yaşlılar İçin Yalnızlık Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmamızda evli olmayanların, kentsel alanda yaşayanların, eğitim düzeyi düşük olanların, geliri giderine eşit veya az olanların, sosyal güvencesi olmayanların, eşi ile yaşayanların kronik hastalığı olanların COVID-19 tanısı alanların, genel sağlık algısı çok iyi/iyi olanlar ile hobisi olanların toplam yalnızlık düzeyleri karşılaştırıldıkları gruplara oranla anlamlı olarak daha yüksek olduğu bulunmuştur. Sonuç: Araştırma sonucunda, yalnızlığın yaşlılar için önemli bir risk faktörü olduğu belirlenmiş, katılımcıların medeni durumu, ikamet ettiği yer, eğitim, çalışma ve gelir durumu, birlikte yaşadığı kişiler, genel sağlık algısı, hobi varlığının yalnızlık duygusunda etkili olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yalnızlık, Yaşlı, COVID-19, Pandemi.

Loneliness of Elderly Individuals and Associated Factors During the Covid-19 Pandemic in Turkey

Öz

Objective: In this study, it was aimed to examine the perception of loneliness in individuals aged 65 and over living at home during the COVID-19 pandemic and the factors affecting it. Material and Methods: The data of this cross-sectional study were collected from 1093 elderly individuals living in Sakarya, Turkey, determined by stratified sampling method. Descriptive Data Registration Form and Loneliness Scale for the Elderly were used to collect data. Results: In our study, the total loneliness levels of those who are unmarried, those living in urban areas, those with low education levels, those whose income is equal to or less than their expenses, those without social security, those living with their spouses, those with chronic diseases, those diagnosed with COVID-19, those with very good/good general health perception and those who have hobbies. It was found to be significantly higher than the groups they were compared with. Conclusion: As a result of the research, it was determined that loneliness is an important risk factor for the elderly, and it was determined that the participants' marital status, place of residence, education, employment and income status, people they live with, general health perception, and the presence of hobbies were effective in the feeling of loneliness.

Anahtar Kelimeler

Loneliness; Aged, COVID-19, Pandemic.

Kaynakça

• Ağırman, E., Gençer, M. Z., Arıca, S., Kaya, E. ve Eğici, M. T. (2017). Depression and loneliness levels among the older people, a comparison between living alone, living with family or living at nursing home. Contemp Med., 7(3):234-240. (In Turkish).(DOI:10.16899/gopctd.349938).
• Akbaş, E., Taşdemir Yiğitoğlu, G. ve Çunkuş, N. (2020). Yaşlılıkta sosyal izolasyon ve yalnızlık. International Journal of Society Researches, 15 (26), 4540-4562. (DOI: 10.26466/opus.648658)
• Akgül, H. ve Yeşilyaprak, B. (2015). Adaption of loneliness scale for elderly into Turkish culture: Validity and reliability study. Elderly Issues Research Journal, (1):34-45. (In Turkish) [Internet] Available from: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/203247.
• Akgün, E. (2001). Huzurevlerinde yaşayan yaşlı bireylerin algıladıkları yalnızlık duyguları ve yaşam kaliteleri üzerine etkileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Aki, Ö. E. (2020). COVID-19 pandemic and the mental health of elderly. Turkish Journal of Geriatrics, 23(3):291-298. (DOI:10.31086/tjgeri.2020.165).
• Arslantaş, D., Metintaş, S., Ünsal, A. ve Kalyoncu, C. (2006). Eskişehir Mahmudiye ilçesi yaşlılarında yaşam kalitesi. Osmangazi Tıp Dergisi, 28(2):81-9.
• Aslan, R. (2020). Tarihten günümüze epidemiler, pandemiler ve Covid-19. Ayrıntı Dergisi, 8(65): 35-41.
• Balcı, E., Şenol, V., Eşel, E., Günay, O. ve Elmalı, F. (2012). The relationship between malnutrition and depression in people aged over 65 years. Turkish Journal of Public Health, 10(1):37-43. (In Turkish). [Internet] Available from: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/153030.
• Bilgili, N., Kitiş, Y. ve Ayaz, S. (2012). Yaşlılarda yalnızlık, uyku kalitesi ve etkileyen faktorlerin değerlendirilmesi. Türk Geriatri Dergisi, 15, 1, 81-88.
• Boden-Albala, B., Litwak, E., Elkind, M., Rundek, T. ve Sacco, R. (2005). Social isolation and outcomes post stroke. Neurology, 64(11):1888-92.
• Bozo, Ö., Toksabay, N. E. ve Kürüm, O. (2009). Activities of daily living, depression, and social support among elderly Turkish people. The Journal of Psychology, 143(2): 193-206.
• Çam, C., Atay, E. ve Işıklı, B. (2018). Yaşlılarda yalnızlık ve yaşam kalitesi. Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi, 3(2):50-67.
• Dereli, F., Koca, B., Demircan, S. ve Tor, N. (2010). Bir huzurevinde kalan yaşlıların yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Yeni Tıp Dergisi, 27: 93-97.
• Erbatu, B. (2017). Huzurevi ve evde yaşayan yaşlıların yalnızlık düzeylerinin karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Kırklareli Üniversitesi, Kırklareli.
• Erol, S., Sezer, A., Şişman, F. N. ve Öztürk, S. (2016). Yaşlılarda yalnızlık algısı ve yaşam doyumu. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(3), 60- 69.
• Hawkley, L. C. ve Cacioppo, J. T. (2010). Loneliness matters: a theoretical and empirical review of consequences and mechanisms. Annals of Behavioral Medicine, 40(2):218-27.
• Heinrich, L. M. ve Gullone, E. (2006). The clinical significance of loneliness: A literature review. Clinical Psychology Review, 26(6):695-718.
• Huber, A. ve Seifert, A. (2022). Retrospective feelings of loneliness during the COVID-19 pandemic among residents of long-term care facilities. Aging and Health Research, 2(1):1-5. (https://doi.org/10.1016/j.ahr.2022.100053)
• Kaçan-Softa, H., Karaahmetoğlu, G. U., Erdoğan, O. ve Yavuz, S. (2015). Yaşlılarda yaşam doyumunu etkileyen bazı faktörlerin incelenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 8(1): 12-21.
• Kaçan-Softa, H., Öztürk, A., Dindaş, İ. ve Göçmen, M. (2015). Kastamonu 1 no’lu Aile Sağlığı Merkezine başvuran yaşlıların yalnızlık düzeyini etkileyen bazı faktörlerin incelenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 8(2): 88-97.
• Kalınkara, V. ve Sarı, İ. (2019). Yaşlılarda sosyal ağ kullanımı ve yalnızlık ilişkisinin belirlenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 12(1), 8-19.
• Kapıkıran, Ş. (2015). Yaşlılarda yalnızlık ile yaşam doyumu arasındaki ilişki: sosyal desteğin aracılık rolünün sınanması. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 9, 13-25.
• Liu, L. J. ve Guo, Q. (2007). Loneliness and health-related quality of life for the empty nest elderly in the rural area of a mountainous county in China. Qual Life Res., 16:1275-80.
• Luanaigh, C. Ó. ve Lawlor, B. A. (2008). Loneliness and the health of older people. International journal of geriatric psychiatry, 23(12):1213-2.
• Khorshıd, L., Eşer, İ., Zaybak, A., Yapucu, Ü., Arslan, G. ve Çınar, Ş. (2004). Huzurevinde kalan yaşlıların yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Türk Geriatri Dergisi, 7: 45-50.
• Paul, C., Ayis, S. ve Ebrahim, S. (2006). Psychological distress, loneliness and disability in old age. Psychology Health and Medicine, 11(2):221-32.
• Polat, Ü. ve Kahraman, B. B. (2013). Yaşlı bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve algılanan sosyal destek arasındaki ilişki. Fırat Tıp Dergisi, 18(4), 213-218.
• Routasalo, P. ve Pitkala, K. H. (2003). Loneliness among older people. Reviews in Clinical Gerontology, 13(4): 303-311.
• Seifert, A. ve Hassler, B. (2020). Impact of the COVID-19 pandemic on loneliness among older adults. Front Sociol, 5:1–6. (DOI: 10.3389/fsoc.2020.590935).
• Steinman, M. A., Perry, L. ve Perissinotto, C. M. (2020). Meeting the care needs of older adults isolated at home during the COVID-19 pandemic. JAMA Intern Med., 180(6):819-820. (PMID: 32297903).
• Tel, H. ve Sabancıoğulları, S. (2006). Evde ve kurumda yaşayan 60 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerini sürdürme ve yalnızlık yaşama durumu. Turkish Journal of Geriatrics, 9: 34-40.
• Ünal, G. ve Bilge, A. (2005). İleri yaş grubunda yalnızlık, depresyon ve kognitif fonksiyonların incelenmesi. Türk Geriatri Dergisi, 8: 89-93.
• Türkseven, E., Öner, C. ve Şimşek, E. E. (2020). The relationship between geriatric derpession and perceived social support in elderly: a field study. TJFMPC, 14(2):203-209. (In Turkish). (DOI:10.21763/tjfmpc.633760).
• Van Tilburg, T. ve De Jong Gierveld J. (1999). Reference standards for the loneliness scale. Tijdschr Gerontol Geriatr, 30(4):158-63. (PMID:10486620).
• WHO. (2020). Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report – 52. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200312-sitrep52-covid-19.pdf?sfvrsn=e2bfc9c0_4 (Erişim Tarihi: 10 Mayıs 2020).
• Wilson, R. S, Krueger, K. R., Arnold, S. E., Schneider, J. A., Kelly, J. F., Barnes, L. L., et al. (2007). Loneliness and risk of Alzheimer disease. Archives of General Psychiatry, 64(2):234-40.