6 ŞUBAT DEPREMİNİN YAŞANDIĞI BÖLGEDE FAALİYET GÖSTEREN TEKSTİL VE HAZIR GİYİM FİRMALARININ ETKİNLİK ANALİZİ

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 2, 95 - 123, 31.12.2023

Zehra Yalnız Figen Büyükakın

https://doi.org/10.54860/beyder.1390842

Öz

Türkiye’deki tekstil ve hazır giyim sektörünün hem dünya ticaretinde hem de ülke olarak kendi mal ticareti içinde oldukça önemli bir payı bulunmaktadır. Ülkede tekstil ve hazır giyim üretiminin önemli bir kısmı, Akdeniz, Doğu, Güneydoğu ve İç Anadolu bölgelerinden sağlanmaktadır. 6 Şubat 2023 tarihinde gerçekleşen ve 17 ili etkileyen büyük deprem, diğer alanlarda olduğu gibi bu alanda faaliyet gösteren pek çok işletme ve kurumun da zarar görmesine neden olmuştur. Ancak bölgenin sektörel bağlamda önemli olması dolayısıyla sektörün deprem öncesi durumunun belirlenmesinin önemi büyüktür. Ele alınan çalışmada, deprem bölgesinde faaliyet gösteren tekstil ve hazır giyim firmalarının etkinliklerinin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, veri zarflama analizi (VZA) ve Malmquist toplam faktör verimliliği endeksi (TFP) kullanılmaktadır. Analiz için, bölgede faaliyet gösteren ve İstanbul Sanayi Odası’nın belirlediği ilk 500 ve ikinci 500 büyük firma arasına girebilen 27 adet tekstil ve hazır giyim firması dikkate alınmıştır. Çalışmada söz konusu 27 firmanın 2020 ve 2021 yıllarına ait verileri, üç girdi (özkaynaklar, aktif toplamı ve çalışan sayısı) ve iki çıktı (net satışlar ve ihracat miktarı) ile analize tabi tutulmuştur. Yapılan CCR (Charnes-Cooper-Rhodes) girdi yönlü VZA analizinde, 2020 yılında 27 firmadan 6 tanesinin etkin, 19 tanesinin yetersiz; 2021 yılında ise 4 tanesinin etkin 23 tanesinin yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Ardından yapılan Malmquist endeksi ile de söz konusu firmaların 2020 ve 2021 yıllarındaki etkinlik değişimleri incelenmiş, 27 firmadan 18 tanesinin etkinlik değişimleri 1 değerinin üzerinde olduğu için yeterli bulunmuştur. Çalışmada son olarak 2020 ve 2021 yıllarında bölgenin sektörel önemi tespit edilerek çeşitli politika önerilerinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tekstil ve Hazır Giyim Sektörü, Veri Zarflama Analizi, Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi, Deprem Bölgesi.

EFFECTIVENESS ANALYSIS OF TEXTILE AND READY TO WEAR COMPANIES OPERATING IN THE AREA WHERE THE 6TH FEBRUARY EARTHQUAKE EXPERIENCED

Öz

Turkiye's textile and ready-to-wear industries play a significant role in both domestic and international trade in goods. The Mediterranean, Eastern, Southeastern, and Central Anatolian regions contribute significantly to the nation's manufacturing of textiles and ready-to wear clothing. Numerous companies and organizations involved in this industry as well as those in other fields suffered damage from the massive earthquake that struck on February 6, 2023, and struck 17 provinces. Determining the sector's pre-earthquake state is crucial, though, because the region is significant in the sectoral context. The study's objective is to assess the operations of ready-to-wear and textile businesses in the earthquake zone. For this purpose, data envelopment analysis (DEA) and Malmquist total factor productivity index (TFP) are used. 27 textile and ready-to-wear businesses that are based in the area and rank in the top 500 and second-largest 500 according to the Istanbul Chamber of Industry were included in the analysis. In the study, three inputs (owner’s equity, total assets, and number of employees) and two outputs (net sales and export amount) were used to examine the data of the 27 organizations under investigation for the years 2020 and 2021. Six of the 27 companies in the CCR (Charnes-Cooper-Rhodes) input-oriented DEA examination were effective in 2020, while the remaining 19 were deemed insufficient. As of 2021, four of them were found to be effective and twenty-three to be insufficient. The Malmquist index was then used to analyze the efficiency changes of the questioned companies in 2020 and 2021. Because the efficiency changes of 18 out of 27 enterprises were greater than 1, the results were deemed sufficient. Ultimately, the analysis established the region's sectoral significance for 2020 and 2021 and offered a number of policy suggestions.

Anahtar Kelimeler

Earthquake Zone, Malmquist Total Factor Productivity Index, Data Envelopment Analysis, Textile and Ready to Wear Industry.

Kaynakça

• Akhisar, İ. V. & Tezergil, S. (2014). Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Endeksi: Türk Sigorta Sektörü Uygulaması. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(10): 1-14.
• Akın, N. G. (2018). Dokuma Sektöründe Veri Zarflama Analizi Ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi/Data Envelopment Analysis and Malmquist Total Factor Productivity Index in the Weaving Sector. Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi, 2(2): 241-260.
• Apan M., Alp İ., & Öztel, A. (2019). Determination of the Efficiencies of Textile Firms Listed in Borsa İstanbul by Using DEA-Window Analysis. Sosyoekonomi, 27(42): 107-128.
• Atukalp, M. E. (2018). Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi ile Türk Bankacılık Sisteminde Bölgesel Performans Ölçümü. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, (638): 17-34.
• Banker, R. D., Charnes, A., & Cooper, W. W. (1984). Some Models for Estimating Technical and Scale İnefficiencies in Data Envelopment Analysis. Management Science, 30(9): 1078-1092.
• Büyükakın, F., Yalnız, Z. (2023). 6 Şubat Depreminin Bölgedeki Tekstil ve Hazır Giyim Sektörüne Yansımaları. 1. Uluslararası Deprem Çalışmaları Kongresi, Academy Global Publishing House, Mayıs, 2023 71/4: 225-226.
• Caves, D. W., Christensen, L. R., & Diewert, W. E. (1982). Multilateral Comparisons of Output, İnput, and Productivity Using Superlative İndex Numbers. The Economic Journal, 92(365): 73-86.
• Chandra, P., Cooper, W. W., Li, S., & Rahman, A. (1998). Using DEA to Evaluate 29 Canadian Textile Companies-Considering Returns to Scale. International Journal of Production Economics, 54(2): 129-141.
• Charnes, A., Cooper, W. W., & Rhodes, E. (1978). Measuring The Efficiency of Decision Making Units. European Journal of Operational Research, 2(6): 429-444.
• Charnes, A., Cooper, W. W., Lewin, A. Y., Seiford, L. M., Lovell, C. K., Walters, L. C., & Wood, L. L. (1994). Stratified Models of Education Production Using Modified DEA and Regression Analysis. Data envelopment analysis: theory, methodology, and applications, 329-351.
• Chen, Y. (2003). A Non-Radial Malmquist Productivity İndex With An İllustrative Application to Chinese Major İndustries. International Journal of Production Economics, 83(1): 27-35.
• Chen, Y. (2003). A Non-Radial Malmquist Productivity İndex with an İllustrative Application to Chinese Major İndustries. International Journal of Production Economics, 83(1): 27-35.
• Çakır, S. (2020). Türkiye Tekstil Sektöründe Etkinlik Ölçümü: İki Sınırlı VZA Uygulaması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(36): 121-130.
• Deliktaş, E. (2002). Türkiye Özel Sektör İmalât Sanayiinde Etkinlik ve Toplam Faktör Verimliliği Analizi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Gelişme Dergisi, 29(3-4): 247-284.
• Dinçer, E. (2008). Veri Zarflama Analizinde Malmquist Endeksiyle Toplam Faktör Verimliliği Değişiminin İncelenmesi ve İMKB Üzerine Bir Uygulama. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(2): 825-846.
• Fare, R., Grosskopf, S. N., & Zhongyang, M. Z., (1994) “Productivity Growth, Technical Progress and Efficiency Changes in Industrialised Countries”, American Economic Review, 84:.66-83.
• Farrell, M. J. (1957). The Measurement of Productive Efficiency. Journal of The Royal Statistical Society: Series A (General), 120(3): 253-281.
• Feng, J., Zhang, Q., & Xu, Q. (2017). Change of Total Factor Productivity and İnter Provincial Difference of Textile İndustry Based On DEA-Malmquist İndex. Wool Textile Journal, 45(11): 1-6.
• Gelmez, E., Göral, R., & Çağlıyan, V. (2018). İşletmelerin Malmquist-TFV Endeksi ile Verimliliklerinin Analizi: Tekstil Sanayi Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 21(1): 18-29.
• Goyal, J., Singh, R., Kaur, H., & Singh, K. (2018). Intra-industry Efficiency Analysis of Indian Textile İndustry: A Meta-frontier DEA Approach. International Journal of Law and Management, 60(6): 1448-1469.
• Goyal, J., Singh, R., Kaur, H., & Singh, K. (2018). Intra-İndustry Efficiency Analysis of Indian Textile İndustry: A Meta-Frontier DEA Approach. International Journal of Law and Management, 60(6): 1448-1469.
• https://stats.wto.org, Erişim Tarihi: 22.03.2023.
• https://www.iso500.org.tr/500-buyuk-sanayi-kurulusu?yil=2021&nace, Erişim Tarihi: 09.11.2023.
• https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/03/2023-Kahramanmaras-ve-Hatay-Depremleri-Raporu.pdf, Erişim Tarihi: 22.03.2022.
• https://www.thebusinessresearchcompany.com/report/textile-and-fabric-finishing-and-fabric-coating-mills-global-market-report, Erişim Tarihi: 01.01.2023.
• İlleez, A. A., & Güner, M. (2018). Applications of Data Envelopment Analysis in Textile Sector. International Journal of Multidisciplinary Studies and Innovative Technologies, 2(2): 72-75.
• Kahveci, E. (2012). Kaynak Temelli Strateji ve İhracat Perfonmansı: Tekstil İşletmeleri Üzerinde Veri Zarflama Analizi İle Bir Uygulama. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 67(02): 29-67.
• Kapelko, M., & Oude Lansink, A. (2015). An İnternational Comparison of Productivity Change in the Textile and Clothing Industry: a Bootstrapped Malmquist İndex Approach. Empirical Economics, 48: 1499-1523.
• Kıllı, M., & Uludağ, S. (2020). Cost Performance Measurement with Data Envolepment Analysis: An İmplementatıon in BIST Textile Sector. Business & Management Studies: An International Journal, 8(4): 797-828.
• Malmquist, S. (1953). Index Numbers and İndifference Surfaces. Trabajos de Estadística, 4(2): 209-242.
• Naz, F., Khan, H., & Sayyed, M. (2017). Productivity and Efficiency Analysis of Pakistani Textile Industry using Malmquist Productivity Index Approach. Journal of Management and Research, 4(2): 1-23.
• Nguyen, T. K. L., Nguyen, X. H., & Pham, H. V. (2022). An application of the Negative Malmquist Model for Vietnamese Garment and Textiles Industry. Management Systems in Production Engineering, 30(1): 74-79.
• Okursoy, A., & Tezsürücü, D. (2014). Veri Zarflama Analizi İle Göreli Etkinliklerin Karşılaştırılması: Türkiye’deki İllerin Kültürel Göstergelerine İlişkin Bir Uygulama. Journal of Management & Economics, 21(2): 1-18.
• Öztürk, O., & Girginer, N. (2015). The Export Efficiency of Turkish Textile and Apparel Firms: An İnvestigation Employing Data Envelopment Analysis (Dea) and Analytic Hierarchy Process (Ahp) Methods. Textile and Apparel, 25(1): 10-23.
• Rakhmawan, C. B., Hartono, D., & Awirya, A. A. (2015). Efficiency and İmport Penetration on the Productivity of Textile İndustry and Textile Products. International Research Journal of Business Studies, 5(3): 217-229.
• Rhodes, E. L. (1978). Data Envelopment Analysis and Approaches for Measuring The Efficency of Decision-Making Units with An Applicatıon to Program Follow-Through İn Unıted States Education. Carnegie Mellon University  ProQuest Dissertations Publishing,  USA.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı 2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/03/2023-Kahramanmaras-ve-Hatay-Depremleri-Raporu.pdf. Erişim Tarihi:10.05.2023.
• Usman, M., Hassan, A., Mahmood, F., & Shahid, H. (2014). Performance of Textile Sector of Pakistan: Application of Data Envelopment Analysis Approach. International Review of Management and Business Research, 3(3): 1683-1698.
• Wang, Q., & Cui, J. C. (2010, August). A Resource Allocation Mode Based on DEA Models and Elasticity Analysis. In The Ninth International Symposium on Operations Research and Its Applications (ISORA’10) Chengdu-Jiuzhaigou, China.
• Yenilmez, F., & Girginer, N. (2012). Assessing Export Performance of Textile Companies in Eskisehir Organized Industrial Zone by Use Of Data Envelopment Analysis (DEA). Textile and Apparel, 22(1): 12-17.
• Zhu, J., & Chen, Y. (1993). Assessing Textile Factory Performance. Journal of System Science and System Engineering, 2(3): 119-133.