THE PROCESS OF SOCIETY'S TRANSFORMATION FROM COMMUNITY TO SOCIETY: A THEORETICAL EVALUATION ON THE AXIS OF MODERNITY

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 27 - 45, 28.12.2023

Kenan Tazefidan

https://doi.org/10.20493/birtop.1373941

Öz

In this study, the social consequences of modernity are discussed from a sociological perspective on the axis of community-society. When we look at the socio-cultural agenda of Turkish society, it is not possible to say that the dimension of the concept of community in the media is reflected equally in academic studies. In this sense, community should be brought to the agenda as a sociological concept and its theoretical framework should be reconsidered and examined. Because the community has gained a different dimension depending on various areas of the new social formation of the modern period. Whereas the traditional community includes all human relations, with modernity mutual relations are limited; It is possible to see that ideological approaches have replaced collective action around the same purpose/target. All these developments contain a number of distinctive elements that refer to different ways of perceiving community in the late modern period. This situation shows that we are faced with a new view of the community. In this sense, due to the imposition of modernity, this new view of community is essentially the same as the traditional community; They present some differences in terms of form, content and function.

Anahtar Kelimeler

Community, Society, Modernity, Traditional Society, Modern Society.

TOPLUMUN CEMAATTEN CEMİYETE DÖNÜŞ SÜRECİ: MODERNİTE EKSENİNDE KURAMSAL BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Bu çalışmada, modernitenin toplumsal sonuçları, sosyolojik perspektifle cemaat-cemiyet perspektifinde tartışılmıştır. Türk toplumunun sosyokültürel anlamda gündemine bakıldığında cemaatleşme kavramının medyadaki boyutunun akademik çalışmalara aynı oranda yansıtıldığını söylemek mümkün değildir. Bu anlamda cemaatin sosyolojik bir kavram olarak gündeme getirilmesi ve teorik çerçevesinin yeniden ele alınıp incelenmesi gerekmektedir. Zira cemaat, modern dönemin yeni toplumsal biçimlenişinin çeşitli alanlarına bağlı olarak farklı bir boyut kazanmıştır. Geleneksel cemaatin insan ilişkilerinin tamamını içine almasına karşılık, modernite ile birlikte karşılıklı ilişkilerin sınırlandığı; aynı amaç/hedef etrafında birlikte hareketin yerini ideolojik yaklaşımların aldığını görmek mümkündür. Bütün bu gelişmeler, cemaatin geç modern dönemde farklı algılanış biçimlerine gönderme yapan bir dizi ayırıcı unsurları içermektedir. Bu durum, cemaatin yeni bir görünümü ile karşı karşıya olduğumuzu göstermektedir. Bu anlamda modernitenin getirdiği dayatmaya bağlı olarak, cemaatleşmenin bu yeni görünümü geleneksel cemaatle öz olarak aynı olmakla birlikte; biçim, içerik ve fonksiyon açısından birtakım farklılıklar arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cemaat, Cemiyet, Modernite, Geleneksel Toplum, Modern Toplum.

Kaynakça

• Akkaş, İ. (2012). Sanal Cemaatler, (Doktora tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), YÖK Tez Merkezi.
• Arslan, A. (1997). İbn-i Haldun’un İlim ve Fikir Dünyası, Vadi Yayınları.
• Avcı, N. (1996). Türkiyede Modernleşme Açısından Din-Kültür-Siyaset, (Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), YÖK Tez Merkezi.
• Bauman, Z. (2011). Bireyselleşmiş Toplum, (İngilizce’den çeviren: Yavuz Alogan), Ayrıntı Yayınları.
• Berger, P. (1993). Dinin Sosyal Gerçekliği, İnsan Yayınları.
• Canbay, Tatar, H. (1996). Şehirleşme ve Dini Cemaatleşme (Malatya Uygulaması), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dellaloğlu, Besim F. (2007). Frankfurt Okulu’nda Sanat ve Toplum, Say Yayınları.
• Eliade, M. (2005), Dinler Tarihi: İnançlar ve İbadetlerin Morfolojisi, (Çeviren: Mustafa Ünal), Serhat Kitapevi.
• Giddens, A. (1994). Mahremiyetin Dönüşümü: Modern Toplumlarda Cinsellik, Aşk ve Erotizm, Ayrıntı Yayınları.
• Giddens, A. (2010). Modernite ve Bireysel- Kimlik Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum, Say Yayınları.
• Güneş, A. (1997). Dini Hayatın Sosyolojik Tahlili: Malatya Uygulaması, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kanbir, F. (2012)., Zygmunt Bauman Sosyolojisinde Yabancı Kavramı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kurtkan, A. (1968). Köy Sosyolojisi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları.
• Kurtkan, A. (1995). Genel Sosyoloji, Filiz Kitabevi.
• L. Berger, P. & Brigitte, B,, Kellner, H.,(2000). Modernleşme ve Bilinç, Pınar Yayınları.
• L. Berger, P. & Huntington, S.,(2003). Bir Küre Bin Bin Küreselleşme, Kitap Yayınevi.
• Mardin, Ş. (1995). Din ve İdeoloji, İletişim Yayınları.
• Özlem, D., (1990), Max Weber’de Bilim ve Sosyoloji, Ara Yayıncılık.
• Sezer, B. (1981). Toplum Farklılaşmaları ve Din Olayı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Edebiyat Fakültesi Matbaası.
• Skirbekk, G. & Nils G. (1999). Felsefe Tarihi, (çev. Emrah Akbaş ve Şule Mutlu), Üniversite Kitabevi.
• Snell, B. (1953), The Discover Of The Mind: The Greek Origins Of European Thought, Oxford.
• Şeriati, A. (2011). Medeniyet Tarihi II, Fecr Yayınları.
• Tolan, B. (1985). Toplum Bilimlerine Giriş, Gazi Üniversitesi Yayınları.
• Topses, M. (2010). Aydınlanma Sosyolojisi, Anı Yayıncılık.
• Türk Dil Kurumu Türkçe sözlük, (https://sozluk.gov.tr/) Urry, J. (1999). Mekânları Tüketmek, Ayrıntı Yayınları.
• Yelken, R. (1999). Cemaatin Dönüşümü: Geç Modern Dönemde Cemaat Sosyolojisi, Vadi Yayınları.