Üniversite Çalışanlarında Diyabet Riskine Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 3, 257 - 263, 28.12.2023

Berna Akay Canan Bozkurt

https://doi.org/10.46413/boneyusbad.1390102

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı bir üniversitede çalışan akademik ve idari personellerin Tip 2 diyabet riskine etki eden faktörleri belirlemektir.
Gereç ve Yöntem: Araştırmaya15 Şubat-15 Eylül 2021 tarihleri arasında çalışmaya katılmaya gönüllü olan 337 üniversite çalışanı katılmıştır. Veriler katılımcılara online uygulanan tanıtıcı bilgi formu, Finlandiya Tip 2 Diyabet Risk Ölçeği (FINDRİSK) ve Sağlıklı Yaşam Farkındalığı Ölçeği ile elde edilmiştir.
Bulgular: Çalışanların %43.6’sının fazla kilolu, %57.3’ünün sigara kullanmadığı, %51.9’unun alkol almadığı, %21,6’sının kronik hastalığı olduğu belirlenmiştir. FINDRISK puan ortalaması 8.74±4.64 (0-22) bulunurken, FINDRISK puanları sınıflandırıldığında ise %38.3’ü düşük diyabet riskli saptanırken %2.4’ü ise çok yüksek diyabet riskli saptandı. Sağlıklı yaşam farkındalığı puan ortalamasının 59.29±8.08 ile ortalamanın üzerinde olduğu bulundu. Sağlıklı yaşam farkındalığını 1 birim artırmak diyabet riskini 0.11 birim düşürmektedir. Kadın cinsiyette olmak diyabet riskini 0.18 birim, 2. Grup bel çevresine sahip olmak 0.28 birim, 3. Grup bel çevresi ise 0.41 birim artırdığı saptandı. Bu değişkenlerin diyabet riskinde meydana gelen değişimlerin %50.6’sını açıkladığı bulundu.
Sonuç: Sağlıklı yaşam farkındalığının azalması, beden kütle indeksinin artması, yaş almak, kadın cinsiyet ve bel çevresinin artması diyabet riskini artırmakta olup bu değişkenler diyabet riskinde meydana gelen değişimlerin yarısını açıklayabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Diyabet, Risk faktörleri, Sağlıklı yaşam tarzı, Üniversite çalışanı

Determination of Factors Affecting Diabetes Risk in University Employees

Öz

Aim: The aim of this study was to determine the factors affecting the risk of Type 2 diabetes in academic and administrative staff working at a university.
Materials and Method: Between February 15 and September 15, 2021, 337 university employees who volunteered to participate in the study participated in the study. The data were obtained with an online descriptive information form, the Finnish Type 2 Diabetes Risk Scale (FINDRISK) and the Healthy Living Awareness Scale.
Results: It was determined that 43.6% of the employees were overweight, 57.3% did not smoke, 51.9% did not drink alcohol, and 21.6% had chronic diseases. The mean FINDRISK score was 8.74±4.64 (0-22), and when the FINDRISK scores were classified, 38.3% had low diabetes risk and 2.4% had very high diabetes risk. The mean healthy living awareness score was found to be above the average with 59.29±8.08. Increasing healthy living awareness by 1 unit decreases the risk of diabetes by 0.11 units. Being of female gender increased the risk of diabetes by 0.18 units, having a waist circumference in Group 2 increased the risk by 0.28 units, and having a waist circumference in Group 3 increased the risk by 0.41 units. These variables were found to explain 50.6% of the changes in diabetes risk.
Conclusion: Decreased awareness of healthy living, increased body mass index, age, female gender and increased waist circumference increase the risk of diabetes and these variables can explain half of the changes in diabetes risk.

Anahtar Kelimeler

diabetes mellitus, Healthy lifestyle, Risk factors

Kaynakça

• Amanyire, J., Tumwebaze, M., Mugisha, M. K., Bright, L. W. (2019). Prevalence and risk factors for hypertension, diabetes and obesity among lecturers and support staff of Bishop Stuart University in Mbarara, Uganda. Open Journal of Applied Sciences, 9, 126-137. http://dx.doi.org/10.4236/ojapps.2019.93012
• Arpacı, İ., Olgun, N., Arpacı Eren, İ. (2019). Hastane çalışanlarında diyabet riskinin değerlendirilmesi. Diyabet, Obezite ve Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu Dergisi, 11 (1), 7-11.
• Bayındır Çevik, A., Metin Karaaslan, M., Koçan, S., Pekmezci, H., Baydur Şahin, S., Kırbaş, A., Ayaz, T. (2016). Prevalence and screening for risk factors of type 2 diabetes in Rize, Nourtheast Turkey: findings from a population-based study. Primary Care Diabetes, 10,10–18. http://dx.doi.org/10.1016/j.pcd.2015.06.002
• Doğan, B., Yörük, N., Öner, C., Yavuz, G., Oğuz, A. (2017). Üniversite öğrenci ve çalışanlarının diyabet riski ve beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 21(2), 50-55. doi:10.15511/tahd.17.0025
• Ephraim, R. K. D., Owusu, V. B., Asiamah, J., Mills, A., Abaka-Yawson, A., Kpene, G. E., Kwadzokpui, P. K., Adusei, S. (2020). Predicting type 2 diabetes mellitus among fishermen in Cape Coast: a comparison between the FINDRISC score and the metabolic syndrome. Journal of Diabetes Metabolic Disorders, 19,1317-1324. https://doi.org/10.1007/s40200-020-00650-w
• International Diabetes Federation (IDF). (2017). Diabetes Atlas, 8th ed. Erişim tarihi: 8/8/2023 http://diabetesatlas.org/IDF_Diabetes_ Atlas_8e_interactive_EN/
• Kulak, E., Berber, B., Temel, H., Kutluay, S. N., Yıldırım, M., Dedeoğlu, F. N., …Save, D. (2019). Determining the risk level of type 2 diabetes in individuals applying to family medicine. Türk Aile Hekimliği Dergisi, 23,20-30. doi: 10.15511/tahd.19.00120
• Kutlu, R., Sayın, S., Koçak, A. (2016). Tanı almamış tip 2 diyabet için bir tarama metodu olarak fin diyabet risk anketi (FINDRISK) uygulanabilir mi?. Konuralp Tıp Dergisi, 8(3), 158-166.
• Lindstrom, J., Tuomilehto, J. (2003). The diabetes risk score: a practical tool to predict type 2 diabetes risk. Diabetes Care, 26(3), 725-731. https://doi.org/10.2337/diacare.26.3.725
• Özer, E., Yılmaz, N. (2020). Sağlıklı yaşam farkındalığı: Bir ölçek geliştirme çalışması. Journal of Traditional Medical Complementary Therapies, 3(1), 47-60. doi: 10.5336/jtracom.2019-72138
• Satman, I., Ömer, B., Tütüncü, Y., Kalaca, S., Gedik, S., Dinççağ N., Karsidağ, K., Tuomilehto, J. (2013). Twelve-year trends in the prevalence and risk factors of diabetes and prediabetes in Turkish adults. European Journal of Epidemiology, 28(2), 169-180. doi: 10.1007/s10654-013-9771-5
• Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği (TEMD) (2022). Diabetes mellitus ve komplikasyonlarının tanı, tedavi ve izlem kılavuzu, 2022. Erişim Tarihi: 05.09.2023. https://file.temd.org.tr/Uploads/publications/guides/documents/diabetes-mellitus_2022.pdf
• Yıldız, T., Zuhur, S., Zuhur, S. S. (2021). Diabetes risk assessment and awareness in a university academics and employees. Medical Bulletin of Sisli Etfal Hospital, 55(4). doi: 10.14744/SEMB.2021.84770