Evaluation Of Electronic Waste with Swot Analysis In Reverse Logistics Process

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 88 - 100, 30.11.2023

Hakan Hanifi Şahin Atıl Taşer

https://doi.org/10.33905/bseusbed.1320160

Öz

Since the first moment when the concept of trade was formed, this process, which started with the exchange method, has developed on advanced logistics factors. During these times, theories, ideas and activities regarding advanced logistics have developed due to the fact that resources are sufficient compared to the trade volume. In 1981, the concept of reverse logistics was described for the first time by Lambert and Stock. Studies have been carried out based on the basic framework of recycling and reusing endangered resources together with reverse logistics activities, and the process has improved until today and continues to do so. The concept of reverse logistics covers all products that are recycled in the sector and industry, such as automotive, household appliances (white goods, televisions, ovens, etc.), electronic goods. When the zero-waste project is examined among the sectors, electrical and electronic products, which are the main target of our research, are activities in which reverse logistics processes are intense, and they are also the industry where the most recycling occurs. Electronic waste is at the centre of our research because it contains economic value and a wide range of reuse with the variety of components it contains (plastic, metal, glass, circuit boards, gold, copper, aluminium, processors, etc.) The main purpose of evaluating electronic goods with the SWOT analysis method within the scope of reverse logistics is to determine the strengths and weaknesses, as well as the opportunities and threats that make up the portfolio of the analysis. It was evaluated in the light of the information obtained from companies carrying out electronic waste activities under the subject headings created for the sector. The positives and negatives in the reverse logistics process of electronic waste and the issues that need to be turned into advantages are discussed. At the same time, it was emphasized that steps should be taken to identify the shortcomings and turn them into opportunities. It is aimed to take our place in the international market in terms of recycling electronic waste through the reverse logistics process and to contribute to the development of the industrial sector in question. In addition, through the analysis, eliminating the deficiencies in the trained workforce, establishing adequately equipped electronic waste separation and processing facilities, and the raw material export process; it is aimed to bring value-added, recycled, usable products to the market and to contribute to the country's economy, employment, environmental problems and global electronic waste utilization.

Anahtar Kelimeler

Reverse Logistics, Electronic Waste, SWOT Analysis, Zero Waste

Elektronik Atıkların Tersine Lojistik Sürecinde Swot Analizi ile Değerlendirilmesi

Öz

Ticaret kavramının oluştuğu ilk andan bu yana öncelikle değiş tokuş usulü ile başlayan bu süreç ileri lojistik faktörleri üzerinde gelişme göstermiştir. Bahse konu zamanlarda kaynakların ticaret hacmine kıyasla yeterli olmasından kaynaklı ileri lojistik yönlü olarak teoriler, fikirler ve faaliyetler gelişme göstermiştir. 1981 yılına gelindiğinde ilk kez Lambert ve Stock ile tersine lojistik (reverse logistics) kavramı tasvir edilmiştir. Yok olmakta olan kaynakların tersine lojistik faaliyetler ile birlikte geri dönüştürülme, yeniden kullanıma kazandırılma başlıca temel çerçeveden hareketle çalışmalar yürütülmüş, günümüze kadar da süreç gelişme göstermiş ve göstermeye de devam etmektedir. Tersine lojistik kavramı otomotiv, ev gereçleri (beyaz eşya, televizyon, fırın vb.), elektronik eşyalar gibi sektör ve endüstride geri dönüşümü sağlanan ürünlerin bütününü kapsamaktadır. Sektörler arasında sıfır atık projesi de incelemeye tabi tutulduğunda araştırmamızın ana hedefi konumunda olan elektrikli ve elektronik ürünler tersine lojistik süreçlerin yoğun yaşandığı faaliyetler olmakla birlikte en çok geri kazanımın da yaşandığı endüstri niteliği taşımaktadır. Elektronik atıklar içerisinde barındırdığı bileşen çeşitliliği ile (plastik, metal, cam, devre kartları, altın, bakır, alüminyum, işlemciler vb.) hem ekonomik değer ihtiva etmesi hem de yeniden kullanma kapsamında geniş bir yelpaze oluşturması sebebiyle araştırmamızın merkezinde yerini almaktadır. Elektronik eşyaların tersine lojistik kapsamında SWOT analiz yöntemi ile değerlendirilmesindeki ana amaç ise analizin portföyünü oluşturan güçlü ve zayıf yanlar ile fırsat ve tehdit oluşturan yönleri belirlemektir. Sektöre yönelik oluşturulan konu başlıklarında elektronik atık faaliyeti yürüten firmalardan edinilen bilgiler ışığında değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Elektronik atıkların tersine lojistik süreci içerisindeki olumlu ve olumsuzluklar ile avantaja dönüştürülmesi gereken konular ele alınmıştır. Aynı zamanda eksik yönlerin tespit edilip, fırsata dönüştürülmesinin sağlanmasına yönelik atılımların yapılması gerektiği vurgulanmıştır. Tersine lojistik süreci ile birlikte elektronik atıkların geri kazandırılması açısından uluslararası pazarda yerimizi almak ve söz konusu endüstriyel sektörün gelişimine katkı sağlamak amaçlanmaktadır. Ayrıca yapılan analiz ile yetişmiş işgücünde eksikliklerin giderilmesi, yeterli donanıma sahip elektronik atık ayrıştırma ve işleme tesislerinin oluşturulması ile hammadde ihracatı sürecinden; katma değerli, yeniden kazandırılmış kullanılabilir ürün pazara sürülerek ülke ekonomisine, istihdama, çevre sorunlarına ve küresel elektronik atık değerlendirilmesindeki kazanımlara sahip olunmasını sağlamak hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tersine Lojistik, Elektronik Atık, SWOT Analizi, Sıfır Atık

Kaynakça

• Anadolu Ajansı. (2021). Elektronik Atıkların Yüzde 5'i Geri Dönüştürülebiliyor. [Erişim: 11.05.2023, https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/elektronik-atiklarin-yuzde-5i-geri-donusturulebiliyor/2299111]
• Balık, M., & Tekben, B. (2014). Çevreci Eleştiri Kuramı Açısından Müge İPLİKÇİ’nin Cemre Adlı Romanı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 338-351.
• Brito, M. P., & Dekker, R. (2002). Reverse Logistics: a review of case studies. Econometric Institute Report EI, 2.
• Çelik, C. (2007). Elektrik Elektronik Atıklardan Metal ve Plastik Geri Kazanımının Araştırılması. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 71-73.
• Çetin, Ö. (2013). Tersine Lojistik Açısından Katı Atık Yönetiminin İncelenmesi ve Kazanç En Çoklanması Üzerine Bir Uygulama. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Çevikel, B. (2009). Elektronik Atıklardan Değerli Metal Geri Kazanımı. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Çığgın, C. T. (2006). Elektrikli ve Elektronik Ekipman Atıklarının Geri Kazanımı İçin Tesis Konstrüksiyonu ve Sistem Parametrelerinin Araştırılması. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, 55-58.
• Çiftlik, S., Handırı, İ., Beyhan, M., Akçıl, A., Ilgar, M., & Gönüllü, M.T. (2009). Elektrikli ve Elektronik Atıkların (E-Atık) Yönetimi, Ekonomisi ve Metal Geri Kazanım Potansiyeli Bakımından Değerlendirilmesi. TÜRKAY 2009 Türkiye’de Katı Atık Yönetimi Sempozyumu. YTÜ, 15-17 Haziran 2009, İstanbul, 1-2.
• De Brito, M. P., & Dekker, R. (2002). Reverse Logistics. A Framework, Erasmus University Rotterdam.
• EUR-Lex. (2012). Directive 2012/19/EU Of The European Parliament and Of The Council of 4 July 2012 on Waste Electrical and Electronic Equipment (WEEE). [Erişim: 22.10.2023, https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:197:0038:0071:en:PDF]
• EUR-Lex. (2017). Elektrikli ve Elektronik Ekipmanlarda Belirli Tehlikeli Maddelerin Kullanımının Kısıtlanmasına İlişkin 2011/65/EU Sayılı Direktifin Değiştirilmesi. [Erişim: 22.10.2023, EUR-Lex- 52017PC0038-TR- EUR-Lex (europa.eu)]
• Gürel E., & Tat M. (2017). SWOT Analysis: A Theoretical Review, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 995-996.
• Güzel, D., & Asar, S. (2017). “Tersine Lojistik Faaliyetleri: Erzincan ve Erzurum İllerinde Bir Uygulama”, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 1-20.
• Hillegersberg, J. V., Zuidwijk, J., Nunen, V., & Eijk, V. (2001). Supporting return flows in the supply chain. Communications of the ACM.
• Karaçay, G. (2005). Tersine Lojistik: Kavram ve İşleyiş. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 317-332.
• Köse, S. (2009). Tersine Lojistik ve Atık Kızartma Yağları Geri Kazanım Ağı Tasarımı. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 13-17.
• Kuehr, R. (2014). Solving the E-waste Problem (Step) White Paper: One Global Definition of E-waste. Bonn, Germany: United Nations University.
• Lambert, S., Riopel, D., & Andul-Kader, W. (2011). A reverse logistics decisions conceptual framework, Computers & Industrial Engineering, 61 (3), 561-581.
• Mishal, F.C. (2019). Sürdürülebilir Lojistik Yönetimi Kapsamında Elektronik Atık Toplama Tesisi Kuruluş Yeri Seçimi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Onay, P. (2019). Elektronik Atıklardan Kimyasal Yöntemlerle Değerli Metallerin Geri Kazanımı, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Öçal, B. (2021). Tersine Lojistik Uygulamalarının Çevresel ve Sosyal Sürdürülebilirliğe Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi.
• Polat, L.Ö. (2020). Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya (AEEE) Geri Dönüşümde Toplama ve Dağıtım Ağlarının Tasarlanması ve Yönetimi. Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Resmî Gazete. (2012). Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği. Tarih:22.05.2012, Sayı: 28300. [Erişim: 24.10.2023, https://resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/05/20120522-5.htm]
• Sarıyar E.A., Üstün Odabaşı S., & Büyükgüngör H. (2021). Sıfır Atık Kapsamında Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Geri Kazanımı: Halkın Bu Konudaki Tutumu, Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 17.
• Sürmen, Y.E. (2019). Endüstri 4.0 ve Otomotiv Endüstrisi: Bursa İli SWOT Analizi İle Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 100.
• Şen, E. (2006). Elektrikli ve Elektronik atıkların geri kazanımı ve Muğla ili pilot proje uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, SAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, 10-18.
• Tibben-Lembke, R.S., & Rogers, D.S. (2002). Differences between forward and reverse logistics in a retail environment. Supply Chain Management: An International Journal, 7(5), 271-282.
• Yazıcı, E.Y. (2012). Elektronik Atıklardan Metallerden Fiziksel ve Hidrometalurjik Yöntemlerle Geri Kazanımı, Karadeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Fakültesi, 20.
• Yılmaz, E. (2006). Elektrikli ve Elektronik Atıkların Geri Kazanımı ve Muğla İli Pilot Proje Uygulaması. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü.
• Widmer, R., Oswald-Krapf, H., Sinha- Khetriwal, D., Schnellmann, M., & Böni, H. (2005). Global Perspectives on E-waste, Enviromental Impact Assessment Review, 43-45.