Sosyal Devlet ve Türkiye’de Temel Uygulama Alanları

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 72 - 79, 30.11.2023

Yücel Korkmaz

https://doi.org/10.33905/bseusbed.1336764

Öz

Sosyal devlet, toplum refahını artırmak için ekonomik ve sosyal düzene doğrudan veya dolaylı şekilde müdahale eden devlet yönetim sistemidir. 19. yüzyılda Almanya, İngiltere ve Hollanda’da ilk uygulamaları başladığı ifade edilse de daha öncesinde Selçuklu ve Osmanlı Devletlerinde benzer uygulamaları görmek mümkündür. Türkiye’de ise 1961 Anayasasında hukuki bir kavram olarak yer alırken 1982 Anayasasında görevlerine vurgu yapılmaktadır. Bu bağlamda Türkiye’de sosyal devletin temel görevleri üzerinden değerlendirmelere yer verilmektedir. Bu çalışmanın amacı sosyal devletin istihdam, işsizlik, sosyal güvence, yoksulluk ve sosyal yardım gibi en temel alanlarda toplum lehine çalışmalar yapmasının önemine vurgu yapmaktır. Çünkü bu alanlardaki olumsuzluklar toplumun ekonomik ve sosyal hayatına olumsuz etki etmektedir. Buradan hareketle araştırma verilerine göre de istihdamın azaldığı dönemlerde işsizlik oranları artmakta ve buna bağlı olarak sosyal koruma ödeneği yükselmektedir. İstihdamın azalması insanların doğrudan işsiz ve sosyal güvenceden yoksun kalmasına neden olurken dolaylı olarak da yoksullaşmasına sebep olmaktadır. Bundan dolayı sosyal devlet öncelikli olarak istihdam ve işsizlik gibi toplumun başat sorunlarına çözüm üreten politikalar geliştirmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Devlet, istihdam, İşsizlik, Sosyal Destek, Yoksulluk

Social State and Main Applications in Turkey

Öz

Social state is a state management system that intervenes directly or indirectly in the economic and social order to increase social welfare. Although it is stated that the first practices started in Germany, England, and the Netherlands in the 19th century, it is possible to see similar practices in the Seljuk and Ottoman States before. In Turkey, while it is included as a legal concept in the 1961 Constitution, its duties are emphasized in the 1982 Constitution. In this context, evaluations are made based on the basic duties of the social state in Turkey. The aim of this study is to emphasize the importance of the social state's work in favor of the society in the most basic areas such as employment, unemployment, social security, poverty, and social assistance because the negativities in these areas negatively affect the economic and social life of the society. In this context, according to the research data, unemployment rates increase in periods when employment decreases and social protection allowance increases accordingly. While the decrease in employment causes people to be unemployed and deprived of social security directly, it indirectly causes them to become poor. Therefore, the social state should have a priority duty to develop policies that produce solutions to the dominant problems of the society, such as employment and unemployment.

Anahtar Kelimeler

Social State, Employment, Unemployment, Social Support, Poverty

Kaynakça

• Akbulut, E., Altundemir, M., & Güven, M. (2022). Türkiye ve AB Ülkerinde Sosyal Koruma Yardımlarınıın Yoksulluk Üzerine Etkisi: Bir Panel Veri Analizi. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 343-350.
• Akbulut, H. (2014). Cumhuriyet Dönemine Kadar Osmanlı İmparatorluğu'unda Sigortacılık. İstanbul: Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi.
• Akcan, M., & Azazi, H. (2022). İstihdam Oluşturmayan Büyümenin Sektörel Analizi: Türkiye Örneği. Yönetim ve Ekonomik Araştırmaları Dergisi, 20(1), 227-246.
• Akpınar, T. (1990). Tarihte Sigorta ve Yurdumuzda Sigortaya Dair İlk Fetvalar. Tarih ve Toplum Dergisi, XIII/75, 34-39.
• Aktan, C. C. (1993). Kamu Ekonomisinden Piyasa Ekonomisine Özelleştirme . Ankara: Takav Matbası.
• Aktan, C., & Özkıvrak, Ö. (2009). Sosyal Refah Devleti. İstanbul: Okutan Yayınları.
• Aktan, Ç. C. (1995). 21.Yüzyıl İçin Yeni Bir Devlet Modeline Doğru Optimal Devlet, Kamu Ekonomisinin ve Yönetiminin Yeniden Yapılanması ve Küçültülmesine Yönelik Öneriler. İstanbul: TÜSİAD.
• Andersen, G. E. (1990). The Three Worlds of Welfare Capitalism. UK: Polity Press.
• Arıcı, K. (1997). Avrupa Birliği Sosyal Güvenlik Hukuku. Ankara.
• Avcıoğlu, O. (2021). İşsizlik Riski Özelinde Sosyal Koruma. Ankara: SGK.
• Bakır, H. (2022). Salgın ve Zor Zamanlar: Türkiye'de Kadınlar ve Kayıt Dışı Çalışanlar. Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 41(2), 143-154.
• Balcı, Y., & Çetin, G. (2020). Covid-19 Pandemi Sürecinin Türkiye'de İstihdama Etkileri ve Kamu Açısından Alınması Gereken Tedbirler. İstanbul Ticaret Üniversitesi, 19(37), 40-58.
• Briggs, A. (2006). The Welfare State in Historical Perspektive, The Welfare State Reader Ed. Christopher Pierson. Cambridge: Polity Pres.
• Cansever, İ. H. (2018). Devlet Anlayışları Ekseninde Sağlık Politikalarının Değişimi ve Analizi: Türkiye İncelemesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 105-120.
• Ekin, N., Alper, Y., & Akgeyik, T. (1999). Türkiye'de Sosyal Güvenlik Sisteminde Arayışlar Özelleştirme ve Yeniden Yapılanma . İstanbul: İTO.
• Erdoğan, E. S. (2018). Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye'de Sosyal Güvenlik Harcamalarının Değerlendirilmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Erdoğan, İ. (1993). İsteğe Bağlı Sigorta Hizmetine Karşı Tutum. İstanbul: Beta.
• Filiz, B. (2014). Cost-Benefit Anaysıs of EU Social Inclusion Policy Implementations in Turkey. Ankara Avrupa Çalışma Dergisi, 125-145.
• Giritli, İ., Bilgen , P., Akgüner, T., & Berk, K. (2013). İdare Hukuku. İstanbul: DER.
• Gümüş, A. T. (2010). Sosyal Devlet Anlayışının Gelişimi ve Dönüşümü. İstanbul: XII Levha.
• Hamdovalı, G. (2022). Türk Anayasa Hukukunda Sosyal Güvenlik Hakkı ve Uygulamaları. Ankara: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi.
• İleri, H., Seçer, B., & Ertaş, H. (2016). Sağlık Politikası ve Türkiye'de SAğlık Politikalarının İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, (12), 176-186.
• Kara, E. (2020). Covid-19 Pandemisi: İşgücü Üzerindeki Etkileri ve İstihdam Tedbirleri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 269-282.
• Kılınç, E. C. (2021). Covid-19 Salgını ve İşsizlik Oranları İlişkisi: OECD Ülkeleri Örneği. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 12(24), 922-945.
• Lee, S. (2022). A Balliol quartet and the welfare state: Temple, Beveridge, Tawney and Toynbee. Theology, 252-257.
• Leite, A., & Diğerleri. (2022). From Bısmarck To Beveridge: Constributions For The Understanding Of Different Social Securıty Models. Rabat. 255-264.
• Overbye, E. (2023). “Capitalism with a human face” and European pension systems: Historical change, present reform directions, and possible relevance for the Republic of Korea. Background paper for invited talk at pension conference April. Sejong, Republic of Korea. 1-28.
• Özbay, F. (2022). Türkiye'de Yoksulluk ile Mücadelede Sosyal Bütçe Anlayışı. Econharran Harran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 1-11.
• Özbudun, E. (1989). Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin.
• Özdemir, S. (2007). Küreselleşme Sürecinde Refah Devleti. İstanbul: İTO.
• Özker, A., & Esener, S. (2009). Türkiye'de Bir Kamu Harcaması Olgusu OLarak Eğitim Harcamaları: Örnek Ülkeler ile Yakın Dönem Karşılaştırma. Mevzuat Dergisi. Yıl:12, Sayı:142, 1-15.
• Seyyar, A. (2002). Sosyal Siyaset Terimleri. İstanbul: Beta Yayınları.
• Soysal, M. (1992). 100 Soruda Anayasanın Anlamı. İstanbul: Gerçek.
• Sözer, A. N. (1994). Türkiye'de Sosyal Hukuk. Ankara: Kamu İş.
• Şişman, Y. (2017). Türkiye’de Sosyal Politikanın Dünü, Bugünü: Hayırseverliğin Kurumsallaşması mı? Gelişim mi? Optium Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi. 4(2), 1-22.
• Turan, O. (1971). Selçuklular Zamanında Türkiye. İstanbul: Beta.
• TÜİK. (2021-2022). Sosyal Koruma Harcamaları. Ankara.
• Uğur, S. (2004). Sosyal güvenlik Sistemlerinde Özel Emeklilik Programlarının Yeri ve Gelişimi. Ankara: Tisk Kitapları.
• Yay, S. (2014). Tarihsel Süreçte Türkiye'de Sosyal Devlet. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum. 3(9), 147-162.
• Yıldırım, A., & Şimşek , H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldırım, U., & Aksoy, E. (2022). Türkiye'de Ekonomik Büyüme ve İşsizlik İlişkisi (2004-2020). Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15-33.
• Yılmaz, H., & Yücel, T. (2022). Sosyal Devlet Anlayışından Vazgeçilir mi? Covid-19 Bağlamında Bir Değerlendirme. Kesit Akademi Dergisi, 200-2016.