GAVSÎ AHMED DEDE VE ŞİİRLERİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 12, 124 - 143, 30.12.2019

Mehmet Altunmeral

Öz

Galata Mevlevîhânesi,
Fatih Sultan Mehmet ile II. Bayezid’in tahtta oldukları dönemde yanlarında olan
İskender Paşa’nın yoğun çabaları neticesinde 1491 yılında kurulan bir
külliyedir. Tarihi süreç içerisinde pek çok tadilata maruz kalan ve günümüzde
Divan Edebiyatı Müzesi olarak faaliyet gösteren bu Mevlevîhâne, İsmail Rüsuhî
Dede (ö. 1631), Nâyî Osman Dede (ö. 1729) Şeyh Gâlib Dede (ö. 1799) gibi önemli
şairleri edebiyatımıza kazandırmış önemli bir eğitim kurumudur. Gavsî Ahmed
Dede de Galata Mevlevîhânesi’nden yetişmiş bir şeyh, şair ve mesnevîhândır. Ne
zaman doğduğu konusunda elimizde herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.
Kaynakların verdiği bilgiler doğrultusunda soyunun meşhur Yazıcıoğlu
sülalesinden geldiği görülmektedir. Çelebi Efendi’den sonra 1672-3’de Galata
Mevlevîhânesi şeyhliğine geçmiştir. Yirmi beş sene bu görevi yürütmüş ve
1697-8’de vefat etmiştir. Mezarı Galata Mevlevî-hânesindedir. Bu makalede Gavsî
Ahmed Dede’nin hayatı hakkındaki bilgilere, mecmua ve biyografi kaynaklarında
ulaşabildiğimiz şiirlerinin metnine tahkikli olarak yer verilecektir. Amacımız
Gavsî Dede’nin şiirlerini bir araya getirerek Mevlevî şiiri üzerinde çalışma
yapan araştırmacıların istifadesine sunmaktır.

Anahtar Kelimeler

Gavsî, Galata Mevlevîhânesi, Mevlevilik Şiir

Kaynakça

• Akpınar, Ayşenur (2015), Mecmû’a-i Eş’âr Adlı Bir Mevlevi Mecmû’asının İncelemesi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Ali Enver (2010), Mevlevî Şâirler-Semahâne-i Edeb, Hazırlayan: Tahir Hafızoğlu, İstanbul: İnsan Yayınları.Boysak, Nail (2007), Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi’ndeki 1479, 1591, 2753, 3005 Numaralı Şiir Mecmualarının Tanıtımı ve 2753, 3005 Numaralı Mecmuaların Metni, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Bursalı Mehmed Tâhir (1333), Osmanlı Müellifleri, C. I, İstanbul: Matba’a-i Âmire. Dopdoğru, İrem (2011), Mecmû’a-i Eş’âr-ı Mevleviyân, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Esrar Dede (2000), Tezkire-i Şu’arâ-yı Mevleviyye, Hazırlayan: İlhan Genç, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.Hâfız Hüseyin Ayvansarâyî (2012), Vefeyât-ı Ayvansarâyî, Hazırlayan: Ramazan Ekinci, İzmir: Tibyan Matbaası.İnce, Adnan (2005), Tezkiretü’ş-Şu’arâ-Sâlim Efendi, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.İsmail Belîğ (1999), Nuhbetü’l-Âsâr li-Zeyli Zübdeti’l-Eş’ar, Hazırlayan: Abdulkerim Abdulkadiroğlu, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.Kaplan, Mahmut (1996), Neşâtî Divanı, İzmir: Akademi Kitabevi.Mermer, Ahmet vd, (2009), Osmanlı Şiirinde Mevlana Övgüleri ve Mevlevilik Unsurları, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.Muallim Nâci (1995), Osmanlı Şairleri, Hazırlayan: Cemâl Kurnaz, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.Mustafa Safâyî Efendi (2005), Tezkire-i Safâyî, Hazırlayan: Pervin Çapan, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.Osmânzâde Hüseyin Vassâf (2015), Sefîne-i Evliyâ, C. 5, Hazırlayan: Mehmet Akkuş-Ali Yılmaz, İstanbul: Kitabevi Yayınları.Sâkıb Dede (1866), Sefîne-i Nefîse-i Mevleviyân, Matbaa-i Vehbiyye.Şeyhî Mehmed Efendi (2018), Vekâyi’ü’l-Fuzalâ, Hazırlayan: Ramazan Ekinci, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.Türkben, Hakan (2008), Fahrî Dede ve Mecmuası (İnceleme ve Seçme Metinler), (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Ünver, İsmail (1994), “Galata Mevlevî-hânesi Şeyhleri”, Osmanlı Araştırmaları, XIV, 195-219.