TIKAYICI UYKU APNE SENDROMU OLAN HASTALARIN DEPRESYON, ANKSIYETE VE YEME BAĞIMLIĞI ARASINDAKI İLIŞKININ İNCELENMESI

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 5 - 12, 30.03.2022

Nilüfer Saatcioğlu Tınkır Ali Yücel Güler Gül Eryılmaz

https://doi.org/10.5455/car.105-1663615263

Öz

TUAS ve yeme bozuklukları arasındaki ilişki incelendiğinde,
özellikle obez bireylerin hastalığı daha ağır geçirdiği gözlemlenmektedir. Yeme programındaki bozuklukların obezite, diyabet
ve kardiyovasküler hastalık için önemli etkileri olduğu, bununla
birlikte TUAS’ın ortaya çıkma riskini artırdığı bilinmektedir.
Bugüne kadar eroin, sigara, alkol gibi çeşitli bağımlılık yapıcı
maddeler ve TUAS arasındaki ilişki araştırılmış ve yapılan çalışmalarda bu bağımlılık türleri ve TUAS arasında ilişki bulunduğu
ve bağımlılığın TUAS için risk faktörü oluşturabileceği çalışmalarda belirtilmiştir. Buna rağmen literatürde yeme bağımlılığı ve
TUAS arasındaki ilişkiyi doğrudan araştıran bir çalışmaya rastlanmamıştır.
Amaç: TUAS tanısı almış hastalarda anksiyete, depresyon ve
yeme bağımlılığının ilişkili olup olmadığını saptamaktır.
Yöntem: Araştırma, Mart 2021 – Temmuz 2021 tarihleri arasında İstanbul’da bir hastaneye başvuran hafif, orta ve ağır derecede
Tıkayıcı Uyku Apne Sendromu tanısı (TUAS) almış ve çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden kişilerle yapılmıştır.
Betimsel nitelikte olan bu çalışmada etik kurul onayı alındıktan
sonra demografik soru formu, Modifiye Edilmiş Yale Yeme Bağımlılığı Ölçeği 2.0, Beck Depresyon Envanteri ve Beck Anksiyete Ölçeği uygulanmıştır.
Bulgular: Çalışmaya dahil olan 105 TUAS hastanın %20’si
PAP cihazı kullanmakta %80’i ise cihaz kullanmamaktadır.
%71,4’ünde yeme bağımlılığı bulunuyorken %77,1’inde depresyon ve %91,5’inde de anksiyete bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Cinsiyete göre YB, anksiyete ve depresyonda kadınlar erkeklere oranla daha yüksek puan almışlardır. PAP cihazı kullanıp
kullanmamanın YB seviyelerinde anlamlı fark oluştuşturduğu
ayrıca orta düzeyde YB’ye sahip bireylerin PAP cihazı kullanmadığı görülmüştür. Yeme bağımlılığı ile depresyon arasında negatif yönde ve düşük düzeyde bir ilişki olduğu, YB ile anksiyete,
PAP cihazı kullanımı ve TUAS seviyesi arasında bir ilişki olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç: TUAS indeksi ile cihaz kullanımı arasında literatürde
anlamlı bir ilişki görülmekteyken, bu çalışma sonucunda ilişki
olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Tıkayıcı Uyku Apne Sendromundaki problemlerin özellikle yeme bağımlılığı bulunan bireylerde tıpkı madde bağımlılarında olduğu gibi farklı bir disiplinle
çalışılmasına olanak sağlanmalıdır. Ayrıca orta düzeyde yeme
bağımlılığı olan bireylerin cihaz kullanmamaları kiloyu artırıcı
bir etken olarak görülebilmektedir

Anahtar Kelimeler

Uyku apnesi, obezite, yeme bağımlılığı, anksiyete, depresyon.

Kaynakça

• 1. Huon LA, Guilleminault C. A succinct history of sleep medicine. Adv Otorhinolaryngol, 2017; 80:1-6. doi: 10.1159/000470486. 2. Chokroverty S. Overview of sleep & sleep disorders. The Indian journal of medical research, 2010;131:126–140. 3. Köktürk O. Uykuda solunum bozuklukları, tarihçe, tanımlar, hastalık spektrumu ve boyutu. Tüberküloz ve Toraks Derg, 1998;46:187-192. 4. Sütay, S., Avinçsal, Ö. (2010). Obstrüktif Uyku Apnesi Sendromunun Sistemik Etkileri. In: Cingi C, ed. Horlama ve Obstrüktif Uyku Apnesi. deomed:135-143. 5. Benbir G, Karadeniz D. Uyku ile ilişkili solunum bozuklukları: Obstrüktif uyku apne sendromu. Türkiye Klinikleri J Neurol- Special Topics. 2010; 3(3):27-40. 6. Stubbs B, Vancampfort D, Veronese N, Solmi M, Gaughran F, Manu P, Rosenbaum S, De Hert M, Fornaro M. The prevalence and predictors of obstructive sleep apnea in major depressive disorder, bipolar disorder and schizophrenia: A systematic review and meta-analysis. J Affective Disorders. 2016;197:259– 267. 7. Young T, Palta M, Dempsey J, Skatrud J, Weber S, Badr S. The occurrence of sleep-disordered breathing among middle-aged adults. N Engl J Med. 1993;328:1230–5. 8. Krieger J, McNicholas WT, Levy P. Public health and medicolegal implications of sleep apnoea. Eur Respir J, 2002;20:1594-609. 9. Bouzerda A. Risque cardiovasculaire et syndrome d’apnées obstructives du sommeil (Cardiovascular risk and obstructive sleep apnea). Pan Afr Med J, 2018; 18(29):47. doi: 10.11604/pamj.2018.29.47.11267. 10. Young T, Peppard PE, Gottlieb DJ. Epidemiology of obstructive sleep apnea: a population health perspective. American journal of respiratory and critical care medicine, 2002;165:1217- 39. 11. Peppard PE, Young T, Palta M, Dempsey J, Skatrud J. Longitudinal study of moderate weight change and sleep-disordered breathing. Jama, 2000;284:3015- 21. 12. Schwartz AR, Gold AR, Schubert N, Stryzak A. Effect of weight loss on upper airway collapsibility in obstructive sleep apnea1-3. Am Rev Respir Dis,1991;144:494-8. doi: 10.1164/ajrccm/144.3_ Pt_1.494. 13. Olbrich K, Mühlhans B, Allison KC, Hahn EG, Schahin SP, de Zwaan M. Night eating, binge eating and related features in patients with obstructive sleep apnea syndrome. Eur Eat Disord Rev,2009;17(2):120- 7. doi: 10.1002/erv.908. PMID: 19142963. 14. Saunamäki T, Jehkonen M. Depression and anxiety in obstructive sleep apnea syndrome: a review. Acta Neurologica Scandinavica, 2007;116(5), 277-288. 15. Hobzova M, Prasko J, Vanek J, Ociskova M, Genzor S, Holubova M, et al. Depression and obstructive sleep apnea. Neuroendocrinology Letters, 2017;38(5). 16. Velasco-Rey MC, Sánchez-Muñoz M, Gutiérrez-López MI, Trujillo-Borrego A, Sánchez-Bonome L. Psychotic depression induced by Obstructive Sleep Apnoea Syndrome (OSAS): a case reported. Actas Esp Psiquiatr, 2012;40(1), 43-45. 17. Kono M, Ttsumi K, Saibara T, Nakamura A, Tanabe N, Takiguchi Y, Kuriyama T. Obstructive sleep apnea syndrome is assosiated with some components of metabolic syndrome. Chest, 2007;131(5): 1387-92. 18. Kessler RC, Wang PS. The descriptive epidemiology of commonly occurring mental disorders in the United States. Annu. Rev. Public Health, 2008;29: 115- 29. 19. Gariepy G, Nitka D, Schmitz N. The association between obesity and anxiety disorders in the population: a systematic review and meta-analysis. International Journal of Obesity. 2010;34(3): 407-19. 20. Schröder CM, O’Hara R. Depression and Obstructive Sleep Apnea (OSA). Ann Gen Psychiatry. 2005; 4:13. doi: 10.1186/1744-859X-4-13. 21. Farney RJ, Lugo A, Jensen RL, Walker JM, Cloward TV. Simultaneous use of antidepressant and antihypertensive medications increases likelihood of diagnosis of obstructive sleep apnea syndrome. Chest, 2004;125(4):1279-85. 22. Wichniak A, Wierzbicka A, Walęcka M, Jernajczyk W. Effects of antidepressants on sleep. Current Psychiatry Reports, 2017;19(9):1-7. 23. Kim S, Kim R. A Study of Internet Addiction: Status, Causes, and Remedies Focusing on the alienation factor. International Journal of Human Ecology. 2012;3(1):1-19. 24. Lerma-Cabrera JM, Carvajal F, Lopez-Legarrea P. Food addiction as a new piece of the obesity framework. Nutrition Journal,2016; 15:5. 25. Sevinçer GM, Konuk N, Bozkurt S, Coşkun H. Food addiction and the outcome of bariatric surgery at 1-year: Prospective observational study. Psychiatry Research. 2016; 244:159-64. 26. Grosshans M, Loeber S, Kiefer F. Implications from addiction research towards the understanding and treatment of obesity. Addiction Biology.2011; 16(2):189-98. 27. Gunnars K. Food addiction - A serious Problem with a Simple Soltion. Vicious Eating, 2014;26-31. 28. Kazan H, Tinkir NS, Durmuş A, Durmuş I, Güler AY. Eating addiction levels of obese individuals deciding on bariatric surgery. Anatolian J Psychiatr. 2019;20, 94-97. 29. Tınkır, N.S. (2021). Obezite, yeme bağımlılığı ve duygusal şiddet arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Üsküdar Üniversitesi. 30. Çöpür, M., Tınkır, N.S. (2020). Yeme bağımlılığı. M. Çöpür (Ed.). Çocuk ve Ergenlerde Yeme Bozuklukları. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri, 47-53. 31. Tok, Ş. (2018). Modifiye edilmiş yale yeme sürümü 2.0’ın Türkçe uyarlanmasının geçerlilik ve çalışması= Modifiye edilmiş yale gıda bağımlılığı ölçeği versiyon 2.0’ın Türkçe’ye uyarlanmasının geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Uzmanlık Tezi. Tıp Fakültesi, Sakarya Üniversitesi. 32. Aktürk Z, Dağdeviren N, Mevlüt T, Tuğlu C. Birinci basamak için Beck depresyon tarama ölçeği’nin türkçe çevirimin geçerlik ve güvenirliği. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi.2005; 9 (3). 33. Avcı, G.M. (1995). Beck anksiyete ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yüksek Lisans Tezi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ege Üniversitesi. 34. Ogden, J. (2016). Sağlık Psikolojisi. G. Dirik (Ed.). 5. Basım Çev. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. 35. Subaşı B, Sayan S. Tıkayıcı uyku apne sendromlu hastaların sistemik hastalık birlikteliği açısından değerlendirilmesi. KBB Uygulamaları, 2021;9(1):26- 30. doi: 10.5606/kbbu.2021.03274. 36. Sarı H, Tekin M, Özdamar OI, Yakut H, Acar G. Obstrüktif uyku apne sendromlu hastalarda vücut kitle indeksi ve boyun çevresi ölçümlerinin apne hipopne indeksiyle korelasyonu. Türk Otolarengoloji Arşivi, 2011; 49(4), 67-73. 37. Akashiba T, Kavahara S, Akahoshi T, Omori C, Saito O, Majima T. Relationship between quality of life and mood or depression in patients with severe obstructive sleep apnea syndrome. Chest, 2002;122:861- 5. 38. Yalçınkaya M, Erbek SS, İnan S, Küpeli E, Bozbaş Ş, Eyüboğlu FÖ. Tıkayıcı uyku apne sendromu hastalarında tedavi yöntemlerine uyum. KBB ve BBC Dergisi, 2015;23 (2):47-50. 39. Walker JM, Farney RJ. Are opioids associated with sleep apnea? A review of the evidence. Curr Pain Headache, 2009;13(2):120-6. doi: 10.1007/s11916- 009-0021-1. 40. Marshansky S, Mayer P, Rizzo D, Baltzan M, Denis R, Lavigne GJ. Sleep, chronic pain, and opioid risk for apnea. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2018;87:234-244. doi: 10.1016/j.pnpbp.2017.07. 41. Vakulin A, Baulk SD, Catcheside PG, Antic NA, van den Heuvel CJ, Dorrian J, McEvoy RD. Effects of alcohol and sleep restriction on simulated driving performance in untreated patients with obstructive sleep apnea. Annals İnternal Medicine, 2009;151(7), 447-455.