Hizmet Sektöründe Etik Liderlik Algısının Politik Davranışa Etkisinde Örgüt Temelli Öz Saygının Aracılık Rolü

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 88 - 106, 25.03.2024

Mustafa Erbir

https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.1344867

Öz

Bu araştırma hizmet sektöründe çalışan bireylerin etik liderlik algısının politik davranışa etkisinde örgüt temelli özsaygının aracılık rolünü belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya Kayseri ilinde, hizmet sektöründe çalışan 352 kişi katılmıştır. Araştırma örneklemi seçiminde basit tesadüfi örnekleme yöntemi kullanılmış ve bireylerin beyanı esas alınmıştır. Araştırmada nicel araştırma tekniklerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Veriler anket yöntemi ile toplanmıştır. Toplanan veriler SPSS 22 programı ile analiz edilmiştir. Gerekli varsayımlar sağlandığı için verilerin analizi esnasında “doğrusal korelasyon analizi” ve “basit doğrusal regresyon analizi” yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre etik liderlik algısının politik davranışa negatif yönde bir etkisinin olduğu ve örgüt temelli özsaygının bu etkiye tam aracılık etkisinin bulunduğu görülmektedir. Ayrıca politik davranışın hem etik liderlik algısı hem de örgüt temelli özsaygı ile arasında negatif ilişkiler bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Etik Liderlik, Politik Davranış, Örgüt Temelli Özsaygı, Hizmet Sektörü

Teşekkür

Bilimsel çalışmaların yayınlanması konusunda verdiğiniz destekten dolayı teşekkürlerimi sunarım.

Kaynakça

• Acaray, A. (2019). Algılanan aşırı nitelikliliğin iş tatmini ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisi: örgüt temelli özsaygının düzenleyici rolü. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 447-46.
• Akdoğan, A. ve Demirtaş, Ö. (2014). Etik liderlik davranışlarının etik iklim üzerindeki etkisi: örgütsel politik algılamaların aracı rolü. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 107-124.
• Akyüz, M. (2019). Çalışma hayatının önemli kaldıraçları: örgütsel desteğin iş tatmini üzerindeki etkisinde örgüt temelli öz-saygının aracılık rolü. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, Ekonomi ve Siyaset Özel Sayı, 1-14.
• Altaş, S.S. ve Kuzu, A. (2013). Örgütsel etik, örgütsel güven ve bireysel iş performansı arasındaki ilişki: okul öncesi öğretmenleri üzerinde bir araştırma. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 1(2), 29-41.
• Arseven, A. (2016). Öz yeterlilik: bir kavram analizi. Electronic Turkish Studies, 11(19), 63-80. Başar, U. ve Filizöz, B. (2015). Can ethical leaders heal the wounds? An empirical research. Eurasian Journal of Business and Economics, 8(15), 199-218.
• Baumeister, R. F., Campbell, J. D., Krueger, J. I. ve Vohs, K. D. (2003). Does high selfesteem cause better performance, interpersonal success, happiness, or healthier lifestyles?. Psychological science in the public interest, 4(1), 1-44.
• Bowling, N. A., Eschleman, K. J., Wang, Q., Kirkendall, C. ve Alarcon, G. (2010). A meta-analysis of the predictors and consequences of organization-based self-esteem. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 83(3), 601-626.
• Brown, M. E. ve Trevino, L. K. (2006). Ethical leadership: A review and future directions. The Leadership Quarterly, 17(6), 595–616.
• Brown, M. E., Treviño, L. K. ve Harrison, D. A. (2005). Ethical leadership: A social learning perspective for construct development and testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97(2), 117-13.
• Çapık C. (2014). Geçerlik ve güvenirlik çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizinin kullanımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(3), 196-205
• Demirel, Y. ve Seçkin, Z. (2009). Örgüt içi politik davranışların tespiti üzerine Kırgızistan’da sağlık sektöründe bir araştırma. Orta Asya ve Kafkasya Araştırmalar Dergisi, 4(7), 143-161.
• Ferris, G. R., Treadway, D. C., Perrewé, P. L., Brouer, R. L., Douglas, C. ve Lux., S. (2007). Political skill in organizations. Journal of Management, 33, 290-320.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hui, C. ve Lee, C. (2000), Moderating effects of organization-based self-esteem on organizational uncertainty: Employee response relationships. Journal of Management, 26(2), 215-232.
• İslamoğlu, G. ve Börü, D. (2007). Politik davranış boyutları: bir ölçek geliştirme çalışması. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 14, 135-153
• Kaplan, M. ve Keriman, G. (2019). İş güvencesizliği ile iş erteleme arasındaki ilişkide örgüt temelli özsaygının düzenleyici rolü. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), 552-564.
• Karadal, H. ve Özdevecioğlu, M. (2008). Örgütsel davranışta seçme konular. Ankara: İlke Yayınları.
• King, M.T. (2006) Ethical leadership: a case study exploring pedagogy and practical application. doctoral dissertation, San Francisco University.
• Ko, C., Ma, J., Bartnik, R., Haney, M. H. ve Kang, M. (2018). Ethical leadership: An integrative review and future research agenda. Ethics & Behavior, 28(2), 104–132.
• Kuru. B. (2017). Algılanan Etik liderlik, politik davranış ve örgütsel güven etkileşimi: Tuzla (İstanbul) ilçesinde resmi okullardaki öğretmenler üzerinde bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Mayes, B. T. ve Allen, R. W. (1977). Toward a definition of organizational politics. Academy of Management Review, 2(4), 672-678.
• McShane, S. L. ve Von Glinow M. A. (2010). Organizational behavior: Emerging knowledge and practise for the real world. 5th Edition, New York: McGraw-Hill/Irwin.
• Merdan, E. (2022). Etik liderliğin politik davranış üzerine etkisinde işyeri maneviyatının aracılık rolü. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 38-52.
• Mete, B. ve Demir, H. (2016). Etik liderlik davranışının yöneticiye duyulan sadakat üzerine etkisi: Güvenin aracı rolü. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(14), 557-576.
• Naiyananont, P. ve Smuthranond, T. (2017). Relationships between ethical climate, political behavior, ethical leadership and job satisfaction of operational officers in a wholesale company. Bangkok metropolitan region. Kasetsart Journal of Social Sciences, 38(3), 345-351.
• Özgen, E. (2003). İletişim ve liderlik. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(18), 10-12.
• Pickett, M. C. (2005). Understanding ethical leadership. Asbbs E-Journal, 1(1), 44- 54.
• Pierce, J. ve Gardner, D. (2004). Self esteem within the work and organizational context: A review of organization-based self esteem literature. Journal of Management, 30(5), 591–622.
• Pierce, J. L., Gardner, D. G., Cummings, L. L. ve Dunham, R. B. (1989). Organization-based self-esteem: Construct definition, measurement, and validation. Academy of Management Journal, 32(3), 622–648.
• Pucetaite, R. (2014). Stimulating organizational innovativeness through ethical leadership practices: The mediating role of organizational trust, procedia. Social and Behavioral Sciences 156, 231-235.
• Robbins, S. P. ve Judge, T. A. (2013). Örgütsel davranış (Çev. İ. Erdem, 14. baskı). Nobel Yayınları.
• Robbins, S. P. ve Judge, T. A. (2011). Organizational behavior. 14th. ed., USA: Prentice Hall.
• Royle, M.T. (2010). An empirical investigation of the mediating role of organization-based selfesteem. International Journal of Management and Marketing Research, 3(2), 33-52.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L.S. (2001). Using multivariate statistics (fourth edition). Boston: Ally and Bacon.
• Talip, M. (2019). Etik Liderlik ve makyavelizmin ekip etkililiği üzerine etkileri: Örgüt temelli özsaygının düzenleyici rolü. Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Trevino, L. K., Brown, M. ve Hartman, L. P. (2003). A qualitative investigation of perceived executive ethical leadership: Perceptions from inside and outside the executive suite. Human Relations, 56(1), 5–37.
• Tuna M., Bircan H. ve Yeşiltaş M. (2012). Etik liderlik ölçeği’nin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması: Antalya örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(2), 143-155.
• Tütüncü, Ö. ve Savran, G. (2007). Etik iklim ve tükenmişlik sendromunun kalite yönetim sistemi üzerine etkileri: bir laboratuvar uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(4), 177-218.
• Sezgül İ. (2010). Liderlik ve etik: geleneksel, modern ve postmodern liderlik tanımları bağlamında bir değerlendirme. Toplum Bilimleri Dergisi, 4(7), 239-251.
• Valle, M. ve Perrewé, P. L. (2000). Do politics perceptions relate to political behaviors? Tests of an implicit assumption and expanded model. Human Relations, 53(3), 359-386.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık