Bozcaada Toprakları-II (Toprak Özellikleri, Haritalama ve Sınıflandırma)

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 428 - 442, 28.12.2023

Yusuf Yiğini Hüseyin Ekinci

https://doi.org/10.33202/comuagri.1392440

Öz

Bu çalışmada, Bozcaada topraklarının ayrıntılı toprak etüd haritalaması yapılmış ve 12 adet toprak serisi saptanmıştır. Bu serilere ait tipik toprak profilleri tanımlanarak horizon esasına göre toprak örnekleri alınmış ve seri düzeyinde ayrıntılı toprak haritası hazırlanmıştır. Bozcaada’da saptanan toprak serileri genellikle hafif-orta eğimli yamaç (konglomera, marn, kireç taşı, kum taşı, andezit), alüviyal ve kumul depozitleri üzerinde oluşmuştur. Bu serilerden sığ bir profil yapısına sahip olan Göztepe serisi (769 ha) çalışma alanında saptanan en yaygın toprak serisi, ikincisi ise 492 ha alan ile Tuzburnu serisdir. En dar alanı ise sırasıyla Habbele (142 ha), Çamlık (145 ha) ve Bizan serisi ( 155 ha) toprakları oluşturmaktadır. Göztepe Serisi aynı zamanda çalışma alanında en yüksek ortalama eğime (%12) sahiptir. Fener ve Ova Serisi toprakları ise ortalama %3-5 eğim ile en düşük eğimli arazilerdir. Habbele serisi Ada’nın en yüksek kireç içeriğine sahip topraklarıdır. Kil miktarı en fazla olan seri (% 35-51 kil) Yerebakan serisi, en düşük olanı ise (% 8 den az) Çamlık ve Fener serileri olarak belirlenmiştir. KDK (saptanmıştır. Katyon değişim kapasitesinin (KDK) en yüksek değeri (43.48 cmol kg-1), Ayazma serisisnin yüzey horizonunda belirlenmiştir. Çamlık ve Fener serileri % 90 ve daha fazla kum içermesi nedeniyle KDK değerleri oldukça düşük miktarda (3-5.5 cmol kg-1) belirlenmiştir. Toprak serilerinin yarayışlı potasyum içerikleri Habbele, Saraya ve Ayazma serileri dışındaki diğer serilerde az olarak saptanmıştır. Yarayışlı fosfor miktarı tüm serilerin genellikle yüzey altında az veya çok az olarak saptanırken bazı serilerde yüzeyde yeterli olarak saptanmıştır. Mikroelement içerikleri bakımından ise neredeyse tüm toprak serilerinin yetersiz olduğu belirlenmiştir. Toprak serileri toprak taksonomisinin Entisol ordosuna ait orthents, fluvents ve psamments alt ordoları ile bunlara göre daha ileri ve derin bir profil gelişiminin olduğu Inceptisol ordosuna ait xerepts alt ordosu içerisinde sınıflandırılmıştır. WRB sistemine göre toprak serileri Fluvisols, Leptosols, Cambisols, Arenosols, Calcisols ve Regosols olarak sınıflandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bozcaada, toprak etüd haritalama, sınıflandırma

Etik Beyan

Orjinal araştırma olup başka yerde yayınlanmamıştır.

Destekleyen Kurum

ÇOMÜ -BAP 2009/27

Proje Numarası

ÇOMÜ -BAP 2009/27

Teşekkür

Bu araştırma makalesi birinci yazarının ÇOMÜ Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Doktora Lisans tez çalışması sonuçlarından üretilmiştir. Çalışma, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyon Başkanlığı tarafından ÇOMÜ- BAP 2009/27 proje numarasıyla desteklenmiştir. Katkılarından dolayı ÇOMÜ- BAP komisyon başkanlığına teşekkür ederiz.

The Soils of Bozcaada-II (Soil Characteristics, Mapping and Classification)

Öz

In this study, detailed soil survey mapping of Bozcaada soils was made and 12 soil series were determined. Typical soil profiles of these series were defined, soil samples were taken on a horizon basis, and a detailed soil map was prepared at the series level. The soil series detected in Bozcaada were generally formed on slightly-medium sloped slopes (conglomerate, marl, limestone, sandstone, andesite), alluvial and dune deposits. Among these series, Göztepe series (769 ha), which has a shallow profile structure, is the most common soil series detected in the study area, and the second is Tuzburnu series with an area of 492 ha. The narrowest area is Habbele (142 ha), Çamlık (145 ha) and Bizan series (155 ha) lands, respectively. Göztepe serie also has the highest average slope (12%) in the study area. Fener and Ova series soils are the lowest sloped lands with an average slope of 3-5%. Habbele series is the soil with the highest lime content on the island. The series with the highest clay amount (35-51% clay) was determined as the Yerebakan series, and the lowest (less than 8%) was determined as the Çamlık and Fener series. KDK (was determined. The highest value of the cation exchange capacity (KDK) (43.48 cmol kg-1) was determined in the surface horizon of the Ayazma series. Since Çamlık and Fener series contain 90% or more sand, their KDK values are quite low (3-5.5 cmol kg -1) was determined. The useful potassium contents of the soil series were determined to be low in the other series except the Habbele, Saraya and Ayazma series. While the amount of available phosphorus was generally determined to be low or very low in the subsurface of all series, it was determined to be sufficient on the surface in some series. In terms of microelement contents, almost all It has been determined that the soil series are insufficient. The soil series are classified in the orthents, fluvents and psamments suborders of the Entisol order of the soil taxonomy, and the xerepts suborder belonging to the Inceptisol order, where there is a more advanced and deep profile development. According to the WRB system, soil series are classified as Fluvisols, Leptosols, Cambisols, Arenosols, Calcisols and Regosols.

Anahtar Kelimeler

Bozcaada, soil survey mapping, classification

Proje Numarası

ÇOMÜ -BAP 2009/27

Kaynakça

• Anonim, 1986 a. Türkgeldi Tarım İşletmesi Topraklarının Etüd ve Haritalanması. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü ve TİGEM Kültür Teknik Dairesi İşbirliği. Ankara.
• Anonim, 1986 b. Tahirova Tarım İşletmesi Topraklarının Etüd ve Haritalanması. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü ve TİGEM Kültür Teknik Dairesi İşbirliği. Ankara.
• Anonim, 1992. Ceylanpınar Tarım İşletmesi Topraklarının Detaylı Etüd ve Haritalaması. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü ve TİGEM Kültür Teknik Dairesi İşbirliği. Ankara.
• Baldwin, M.,E.C. KellogJ.Throp, 1938. Soil Classification. Year Book of Agriculture, USDA Printing O. Linchon. Bouyoucous, G.J., 1951. A Recalibration of The Hydrometer Method For Making Mechanical Analysis of Soils. Agronomy Journal 43, 434-438p.
• Çarpık, F., 1998. Edirne Bölgesi (Edirne-merkez-Lalapaşa-Havsa-Uzunköprü) Topraklarının Toprak taksonomisine Göre Düzenlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 120 s.
• Dinç, U., Kapur, S., Özbek, H., Şenol, S., 1987. Toprak Genesisi ve Sınıflandırması. Ç.Ü. Yayınları Ders Kitabı 7.1.3. Ç.Ü. Basımevi, Adana.
• Dinç, U., Sarı, M., Şenol, S., Kapur, S., Sayın, M., Derici, R., Çavuşgil, V., Gök, M., Aydın, M., Ekinci, H., Ağca, N., ve Schlichting, S., 1995. Çukurova Bölgesi Toprakları. Ç.Ü. Ziraat Fak. Yrd. Ders Kit. No: 26, 172 s. Adana.
• Dinç, U., Şenol S., 1997. Toprak Etüt ve Haritalama Ders Kitabı. Çukurova Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 161, Ders Kitapları Yayın No: 50, Adana, 235s.
• Ekinci H., 1990. Türkiye Genel Toprak Haritasının Toprak Taksonomisine Göre Düzenlenebilme Olanaklarının Tekirdağ Bölgesi Örneğinde Araştırılması, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Ekinci, H. Özcan H., Yüksel O., Kavdir Y., Çavuşgil V. 2004. Üvecik İşletme Arazisi Toprakları, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Yayın no: 40.
• ERDAS, 2010. Leica Geosystems GIS & Mapping, LLC.
• ESRI, 2014. ArcGIS Desktop: Release 10. Redlands, CA: Environmental Systems Research Institute.
• Everest, T., 2015. Truva Tarihi Milli Parkı Arazilerinin Detaylı Toprak Etüt ve Haritalanması İle Arazi Değerlendirmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Galet, P., 1979. A Practical Ampelography; grape vine identification. Univ. Press, Ithaca, New York, 249s.
• IUSS Working Group, WRB., 2015. World Reference Base for Soil Resources 2014, update 2015 International Soil Classification System for Naming Soils and Creating Legends for Soil Maps. World Soil Resources. FAO, Rome. Reports No.106.
• Mehlich, A., 1984, Mehlich-3 soil Test Extractant: A modification of Mehlich-2 extractant. Commun. Soil Sci. Plant Anal. 15(12): 1409-1416.
• Nelson, D.W., Sommers, L.E., 1996. Methods of Soil Analysis. Part 3. Chemical Methods. Soil Science Society of America Book Series no.5, pp.961-1010.
• Özcan, H., Ekinci, H., Yüksel, O., Kavdir, Y., Kaptan, H., 2004. Dardanos Yerleşkesi Toprakları, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Yayın no: 39.
• Öztürk M.Z., Erginal, A.E., Öztürk B., 2011. Batı Burnu Kumul Sahasında ( Bozcaada) Rüzgar Etkinliği ve Kum Taşınım İlişkileri. Türk Coğrafya Dergisi, sayı:56,55-64, İstanbul.
• SAGA GIS, 2014. System for Automated Geoscientific Analyses.
• Schlichting, E., Blume, E., 1966. Bodenkundliches Practikum. Verlag Paul Parey, Hamburg und Berlin..
• Soil Survey Staff, 1999. Soil Taxonomy. A Basic System of Soil Classification for Making and Interpreting Soil Surveys. USDA United States Department of Agriculture Natural ResourcesConservation Services. Agricultural Handbook No. 436.
• Soil Survey Staff, 1993. Soil Survey Manual., United States Department of Agriculture,Handbook No.18.
• Soil Survey Staff, 2014, Keys to Soil Taxonomy. Soil Survey Staff, U.S. Department of Agriculture, Soil Conservation Service. ISBN: 0936015829. Pocahontas Press,
• USDA, 1954. U.S. Salinity Laboratory Staff..Diagnosis and Improvement of Saline and Alkaline Soils. No.60.
• Yiğini, Y., 2006. Çanakkale İli Umurbey Ovası Topraklarının Detaylı Toprak Etüd Haritalanması ve Arazi Değerlendirmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enst. Toprak Anabilim Dalı Doktora tezi.214 s.
• Yiğini, Y., Ekinci, H., 2018. Bozcaada Toprakları- I (İklim -Jeoloji-Topoğrafya). ÇOMÜ Zir. Fak. Derg. (COMU J. Agric. Fac.) 2018: 6 (2): 135–143 ISSN: 2147–8384 / e-ISSN: 2564–6826