Erişkin akut gastroenterit olgularında etiyolojik ajanlar

Yıl 2021, Cilt: 46 Sayı: 2, 654 - 662, 30.06.2021

Ayşe Seza İnal , Filiz Kibar , Akgün Yaman Yeşim Taşova

https://doi.org/10.17826/cumj.877634

Cited By: 3

Öz

Amaç: Bu çalışmada akut gastroenteritler (AGE) nedeniyle başvuran erişkinlerin dışkı örneklerinde etiyolojik etkenlerin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada, 7 aylık dönemde, günlük dışkı sıklığı 3 üzerinde olan ve belirtileri 14 günden kısa süren ve akut gastroenterit tanısıyla izlenen 110 erişkin hastanın dışkı örneklerinde bakteriyolojik, parazitolojik ve virolojik incelemeler yapılmıştır. Son 10 gün içinde antibiyotik kullanmış hastaların dışkılarında Clostridium difficile’ye ait Toksin A araştırılmıştır.
Bulgular: Akut gastroenteritli 110 olgunun 59’u (%53,6) erkek, yaş ortalaması 36 (±14) idi. Hastaların %44,5’inde (n=49) akut gastroenterit etkeni olarak en az bir patojen saptanmış, ancak %55,5’inde herhangi bir etken gösterilememiştir. Dışkı örneklerinde saptanan etkenler sıklığa göre Entamoeba histolytica (%11,8), Shigella türleri (%10,9), rotavirus (%10,9), Giardia intestinalis (%5,4), Salmonella türleri (%2,7), Candida türleri (%2,7), enteropatojenik Escherichia coli (%0,9), Blastocystis hominis (%0,9), Clostridium difficile (%0,9) olarak sıralanmıştır. Hastaların üçünde (%2,7) birden fazla patojen tespit edilmiştir. Shigella türleri (n=12) arasında Shigella sonnei (n=6), Shigella flexneri (n=4) ve Shigella boydii (n=2), Salmonella türleri arasında Salmonella enteritidis (n=2) ve Salmonella arizonae (n=1) belirlenmiştir.
Sonuç: Bu çalışmada AGE olgularının dışkı örneklerinin %44,5’inde patojen saptanmıştır. Etiyolojide en sık protozoa (%18,1), başta Shigella türleri olmak üzere bakteriler (%15,5) ve rotavirus (%10,9) belirlenmiştir. Erişkin AGE olgularının %65’inden daha büyük bölümünde tedavide antibiyotik gerekmediği kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

gastroenterit, ishal, etiyoloji, dizanteri

Destekleyen Kurum

Çukurova Üniversitesi Araştırma Fonu

Proje Numarası

TF.98.U.31

Teşekkür

Bu çalışmanın yapılmasında yol gösteren, maddi ve manevi desteğini esirgemeyen Prof. Dr. İsmail Hakkı Dündar'ı şükranla anıyoruz.

Etiologic agents of acute gastroenteritis in adults

Öz

Purpose: The aim of this study was to determine the etiological factors in adult cases with acute gastroenteritis (AGE).
Materials and Methods: In this study, bacteriological, parasitological and virological examinations were performed on the stool samples of 110 patients, admitted in a 7-month period with a diagnosis of acute gastroenteritis with a daily stool frequency of more than three and symptoms of less than 14 days, were evaluated. Toxin A of Clostridium difficile was investigated in the stools of patients who have taken antibiotics in the last 10 days.
Results: Of the 110 patients with acute gastroenteritis, 59 (53.6%) were male, and the mean age was 36 (± 14). At least one pathogen was detected as an acute gastroenteritis agent in 44.5% of the patients (n = 49), but no pathogen was identified in 55.5% of them. The detected pathogens were as follows: Entamoeba histolytica (11.8%), Shigella spp. (10.9%), rotavirus (10,9%), Giardia intestinalis (5.4%), Salmonella spp. (2.7%), Candida spp. (2.7%), enteropathogenic Escherichia coli (0.9%), Blastocystis hominis (0.9%), and Clostridium difficile (0.9%). More than one pathogen was detected in three patients (2.7%). Among Shigella spp. (n=12), Shigella sonnei (n = 6), Shigella flexneri (n = 4) and Shigella boydii (n = 2); and among Salmonella spp. (n=3) Salmonella enteritidis (n = 2) and Salmonella arizonae (n = 1) were identified. Conclusion: In this study, pathogens were identified in 44.5% of stool samples of the patients with AGE. The most common pathogens identified in etiology are protozoa (18.1%), bacteria (15.5%), mainly Shigella spp., and rotavirus (10.9%). It is concluded that no antibiotic is needed for more than 65% of adult patients with AGE.

Anahtar Kelimeler

gastroenteritis, diarrhea, etiology, dysentery, diarrhoea

Proje Numarası

TF.98.U.31

Kaynakça

• GBD Diarrhoeal Diseases Collaborators. Estimates of global, regional, and national morbidity, mortality, and aetiologies of diarrhoea in 195 countries: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2016. Lancet Infect Dis. 2018;17:909–48.
• Bresee JS, Marcus R, Venezia RA, Keene WA, Morse D, Thanassi M, et al. The etiology of severe acute gastroenteritis among adults visiting emergency departments in the United States. J Infect Dis. 2012;205:1374–81.
• Liu L, Oza S, Hogan D, Perin J, RudanI, Lawn JE, et al. Global, regional, and national causes of child mortality in 2000-13, with projections to inform post-2015 priorities: an updated systematic analysis. Lancet. 2015;385:430–40.
• GBD Diarrhoeal Diseases Collaborators. Estimates of global, regional, and national morbidity, mortality, and aetiologies of diarrhoeal diseases: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015. Lancet Infect Dis. 2017;17:909-48.
• Fischer Walker CL, Perin J, Aryee MJ, Boschi-Pinto C, Black RE. Diarrhea incidence in low- and middle-income countries in 1990 and 2010: a systematic review. BMC Public Health. 2012;12:220.
• World Health Organization. Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines. https://www.who.int/mediacentre/news/releases/2017/launch-version-report-jmp-water-sanitation-hygiene.pdf (Erişim Tarihi 8 Şubat 2021).
• Arvelo W, Hall AJ, Henao O, Lopez B, Bernart C, Moir JC, et al. Incidence and etiology of infectious diarrhea from a facility-based surveillance system in Guatemala, 2008-2012. BMC Public Health 2019;19:1340.
• Jones TF, McMillian MB, Scallan E, Frenzen PD, Cronquist AB, Thomas S, et al. A population-based estimate of the substantial burden of diarrhoeal disease in the United States; FoodNet, 1996-2003. Epidemiol Infect 2007;15:293.
• Imhoff B, Morse D, Shiferaw B, Hawkins M, Vugia D, Lance-Parker S, et al. Burden of self-reported acute diarrheal illness in FoodNet surveillance areas, 1998-1999. Clin infect Dis 2004;38 Suppl 3:S219.
• Müller L, Korsgaard H, Ethelberg S. Burden of acute gastrointestinal illness in Denmark 2009: a population-based telephone survey. Epidemiol Infect 2012;140:290.
• Wilking H, Spitznagel H, Werber D, Lange C, Jansen A, Stark K. Acute gastrointestinal illness in adults in Germany: a population based telephone survey. Epidemiol Infect 2013;141:2365.
• Adlam SB, Perera S, Lake RJ, Campbell DM, Williman JA, Baker MG. Acute gastrointestinal illness in New Zealand: a community study. Epidemiol infect 2011;139:302.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2017. https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/31113,111turkcesiydijiv1pdf.pdf?0. (Erişim Tarihi 8 Şubat 2021).
• Shane AL, Mody RK, Crump JA, Tarr PI, Steiner TS, Kotloff K, et al. 2017 Infectious Diseases Society of America Clinical Practice Guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis 2017;65:e45-e80.
• Riddle MS, DuPont H, Connor BA. ACG Clinical Guideline: Diagnosis, treatment and prevention of acute diarrheal infections in adults. Am J Gastroenterol 2016;111:602-22.
• World Health Organization. The treatment of diarrhoea a manual for physicians and other senior health workers. 4th revision. Geneva Switzerland: World Health Organization, 2005.
• Malik OAA. Role of antimicrobials in the treatment of adult patients presenting to the emergency department with acute gastroenteritis-A mini review. Pak J Med Sci 2017;33:488-92.
• Hoge CW, Gambel JM, Srijan A, Pitarangsi C, Echeverria P. Trends in antibiotic resistance among diarrheal pathogens isolated in Thailand over 15 years. Clin Infect Dis 1998; 26:341-345.
• Kuschner RA, Trofa AF, Thomas RJ, Hoge CW, Pitarangsi, Amato S, et al. Use of azythromycin for the treatment of Campylobacter enteritis in travelers to Thailand, an area where ciprofloxacin resistance is prevalent. Clin Infect Dis 1995; 21:536-541.
• Bennish ML, Salam MA, Hossain MA, Myaux J, Khan EH, Chakraborty J, et al. Antimicrobial resistance of Shigella isolates in Bangladesh, 1983-1990: Increasing frequency of strains multiply resistant to ampicillin, trimethoprim-sulfamethoxazole, and nalidixic acid. Clin Infect Dis 1992;14:1055-60.
• GBD 2016 Diseases and Injuries Collaborators. Global burden of 369 diseases and injuries in 204 countries and territories, 1990-2019: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2019. Lancet 2020;396:1204-22.
• Guerrant RL, Bobak D. Bacterial and protozoal gastroenteritis. N Engl J Med 1991; 325:327-39.
• Hines J, Nachamkin I. Effective use of the clinical microbial laboratory for diagnosing diarrheal diseases. Clin Infect Dis 1996; 23:1292-301.
• Guerrant RL, Van Gilder T, Steiner TS, Thielman NM, Slutsker L, Tauxe RV, et al. Practice guidelines for the management of infectious diarrhea. Clin Infect Dis 2001;32:331-50.
• Yürümez Y, Demirdal T, Yavuz Y, Çiftçi İH, Adadıoğlu İ. Yaz döneminde ishal nedeni ile acil servise başvuran 45 yetişkin hastanın değerlendirilmesi. Göztepe Tıp Dergisi 2006;21:69-71.
• Mattila L. Clinical features and duration of traveller's diarrhea in relation to its etiology. Clin Infect Dis 1994; 19:728-34.
• Steffen R, Collard F, Tornieporth N. Epidemiology, etiology, and impact of traveller's diarrhea in Jamaica. JAMA 1999; 281: 811-7.
• Bourgeois AL, Gardiner CH, Thornton SA, Batchelor RA, Burr DH, Escamilla J, et al. Etiology of acute diarrhea among United States military personnel deployed to South America and West Africa. Am J Trop Med Hyg 1993; 48:243-8.
• Haberberger,Jr RL, Lissner CR, Podgore JK, Mikhail IA, Mansour NS, Kemp L, et al. Etiology of acute diarrhea among United States Embassy personnel and dependents in Cairo, Egypt. Am J Trop Med Hyg 1994; 51:870-4.
• Adkins HJ, Escamilla J, Santiago LT, Ranoa C, Echeverria P, Cross JH. Two-year survey of etiologic agents of diarrheal diseases at San Lazaro Hospital, Manila, Republic of Philipinnes. J Clin Microbiol 1987; 25:1143-7.
• Zarakolu P, Akbaş E, Levent B, Gözalan A. İshalli çocuk hastalardan izole edilen bakteriyel patojenlerin dağılımı. Flora 1999; 4:190-4.
• Kaleli İ, Şengül M,Özen N, ve ark. Gastroenteritli olgularda Escherichia coli O157'nin araştırılması. İnfeks Derg 1999; 13:235-238.
• Midilli K. İnfeksiyöz ishal ve besin zehirlenmelerinin etyolojisi ve epidemiyolojisi. In İshal (Ed Öztürk R): 19-35.. İstanbul Bulaşıcı Hastalıklarla Savaş Derneği Yayın No:13, İstanbul,1998.
• Demirtürk N. Akut ishalli olguların değerlendirilmesi: İki yıllık izlem. ANKEM Derg 2004;18:24-27.
• Albayrak N, Yağcı-Çağlayık D, Altaş AB, Korukluoğlu G, Ertek M. Refik Saydam Hıfzısıhha Merkezi Başkanlığı, Viroloji Referans ve Araştırma Laboratuvarı, 2009 yılı akut viral gastroenterit verilerinin değerlendirilmesi. Turk Hij Den Biyol Derg 2011;68:9-15.
• Yazıcı V, Gültekin B, Aydın N, Aral YZ, Aydoğdu A, Karaoğlu AÖ. Akut gastroenteritli olguların dışkı örneklerinde bazı bakteri ve virüslerin araştırılması. Ankem Derg 2009;23:59-65.
• Yüksel P, Çelik DG, Güngördü Z, Ziver T, İzmirli S, Yakar H, et al. Dışkı örneklerinde ELISA yöntemiyle Entamoeba histolytica Lektin antijeninin gösterilmesi: Üç yıllık veriler. Klimik Derg 2011;24:150-3.
• Akyar I, Gültekin M. Dışkı örneklerinde ELISA yöntemi ile saptanan Entamoeba histolytica ve Giardia antijenlerinin beş yıllık sürveyansı. Turkiye Parazitol Derg 2012;36:12-6.
• Bayram Y, Parlak M, Çıkman A. Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Giardia intestinalis ve Entamoeba histolytica/dispar prevalansı: Dört yıllık izlem. Dicle Tıp Dergisi2013;40:40-4.
• Özçelik S, Değerli S, Yıldırım D. İshalli hastalarda direct fluoresan antikor-DFA yöntemi ile Giardia ve Cryptosporidium spp araştırılması. Cumhuriyet Tıp Derg 2014;36:422-8.
• Echeverria P, Hoge CW, Bodhidatta L, Tungtaem C, Herrmann J, Imlarp S, et al: Etiology of diarrhea in a rural community in Western Thailand: Importance of enteric viruses and enterovirulent Escherichia coli. J Infect Dis 1994; 169:916-9.
• Yamashiro T, Nakasone N, Higa N, Iwanaga M, Insisiengmay S, Phounane T, et al. Etiological study of diarrheal patients in Vientiane, Lao People's Democratic Republic. J Clin Microbiol 1998; 36:2195-9.
• Coşkun D, Göktaş P, CeranN, ve ark. Dışkıdan izole edilen patojen bakteriler ve antibiyotik duyarlılıklarının değerlendirilmesi. İnfeks Derg 1998; 12: 481-4.
• Zarakolu P, Levent B, Aktepe OC, ve ark. Poliklinik vakalarında izole edilen Salmonella ve Shigella suşlarının değerlendirilmesi. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi 1996; 53:1-6.
• Otkun M, Yüce K. İzmir bölgesinde ishallerde dört bakteriyel etken: Salmonella türleri, Shigella türleri, enteropatojen Escherichia coli ve ısıya duyarlı toksin üreten enterotoksinojen Escherichia coli. İnfeks Derg 1995; 9:357-360.
• Bakıcı Z, Çakmaktepe S, Güney A. Bölgemizden soyutlanan Salmonella ve Shigella bakterileri ve antibiyotik duyarlılıkları. CÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2001;23:141-4.
• Pullukçu H, Aydemir Ş, Sipahi OR, Yamazhan T, Tünger A. 1999-2006 yılları arasında dışkı kültürlerinden izole edilen 439 Shigella kökeninin tür dağılımı ve antibakteriyel direnç durumu. ANKEM Derg 2007;21:137-41.
• Akçalı A, Levent B, Akbaş E, Esen B. Türkiye’nin bazı illerinde izole edilen Shigella sonnei suşlarının antimikrobiyal direnç ve “pulsefield” jel elektroforezi yöntemleri ile tiplendirilmesi. Mikrobiyol Bul 2008;42:563-72.
• Guerrant RL, Hughes JM, Lima NL, Crane J. Diarrhea in developed and developing countries. Rev Infect Dis 1990; 12 (Suppl1):S41-S50.
• Pehlivan E, Özen G, Güneş G, Karaoğlu L, Türkol E, Eğri M. Malatya ishal salgını (2005): Retrospektif inceleme. İnönü Tıp Fakültesi Dergisi 2009;16:213-21.
• Yaman A, Çetiner S, AlhanE, ve ark. İshalli çocuklarda Rotavirus prevalansının ELISA ve lateks aglütinasyon metodu ile karşılaştırılması. İnfeks Derg 1997; 11:279-81.
• Uyar Y, Çarhan A, Özkaya E, Ertek M. Türkiye’de 2008 yılında ortaya çıkan ilk norovirus salgınının laboratuvar sonuçlarının değerlendirilmesi. Mikrobiyol Bul 2008;42:607-15.
• Baird-Parker AC. Foodborne salmonellosis. Lancet 1990; 336:1231-5.
• Ramos JM, Alés JM, Cuenca-Estrella M, Fernandez-Roblas R, Soriano F. Changes in susceptibility of Salmonella enteritidis, Salmonella typhimurium, and Salmonella virchow to six antimicrobial agents in a Spanish Hospital, 1980-1994. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 1997; 16:678-81.
• Rademaker CM, Fluit AC, Jansze M, Hansen WH, Glerum JH, Verhoef J. Frequency of enterovirulent Escherichia coli in diarrhoeal disease in Netherlands. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 1993; 12:93-7.
• Aksungur P, Yaman A. Ç.Ü. Balcalı Hastanesi'nde gaita örneklerinden Escherichia coli O157:H7 izolasyonu. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 1995;20:17-21.
• Değerli K, Kurutepe S, Gazi H, Demirel M, Gülkan E, Sürücüoğlu S. Akut gastroenteritli çocuklarda Escherichia coli O157 tanısında kromojenik besiyerinin etkinliğinin değerlendirilmesi ve prevalansı. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast Dergisi 2012;2:18-22.
• Kılıç NB. Çocukluk çağı akut gastroenteritlerinde Campylobacter jejuni insidansının kültür ve ELISA testi ile araştırılması. Uzmanlık Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana, Türkiye, 1992.
• Smego RA, Frean HJ, Koornhof HJ. Yersiniosis IMicrobiological and clinicoepidemiological aspects of plague and non-plague Yersinia infections Eur J Clin Microbiol Infect Dis 1999; 18:1-15.
• Kaya A, Erol S, Yılmaz Ş. Erişkinlerde gastroenteritlerin Yersinia enterocolitica yönünden incelenmesi. Flora 1997; 2:154-5.
• Högenauer C, Hammer HF, Krejs GJ, Reisinger EC. Mechanisms and management of antibiotic-associated diarrhea. Clin Infect Dis 1998; 27:702-10.