The Story of Rural: Ovaören in the Late Iron Age

Yıl 2023, Cilt: 32 Sayı: 3 - Cumhuriyetimiz 100 Yaşında Özel Sayısı, 20 - 41, 30.12.2023

İlkay Aklan Atakan Akçay

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1314623

Öz

In this study, it is aimed to make an evaluation especially the architectural traditions of the Late Iron Age layer discovered in Ovaören-Yassıhöyük, located within the borders of Nevşehir province, in the Cappadocia region of Central Anatolia. Excavations started in 2007 and are still continuing in the settlement, which stands out with its urban features in the Late Bronze Age and Middle Iron Age. Contrary to these periods, the data obtained from the Late Iron Age layer, which has been determined with three main architectural and sub-phases until now, shows that Ovaören turned into a rural center during the period of Persian/Akamenid political domination. Although it is known that the settlements established in regions with fertile agricultural lands in the area show similar characteristics in terms of ceramics, architecture and small finds, the building levels found in the Late Iron Age layer of Ovaören revealed that the settlement underwent some changes during this period. In this context, the excavation data were examined in detail by comparing them with the regional centers, and the change of the architectural traditions unearthed in the Late Iron Age layer was presented chronologically.

Anahtar Kelimeler

Late Iron Age, Central Anatolia, Ovaören, Ceramic, Architecture

Kırsalın Öyküsü: Geç Demir Çağı'nda Ovaören

Öz

Bu çalışmada Orta Anadolu Bölgesi’nin Kapadokya bölümünde, Nevşehir il sınırları içerisinde yer alan Ovaören-Yassıhöyük’te tespit edilen Geç Demir Çağı tabakasının özellikle mimari gelenekleri üzerinden bir değerlendirme yapılması amaçlanmıştır. Geç Tunç Çağı ve Orta Demir Çağı’nda kentsel özellikleri barındıran unsurları ile öne çıkan yerleşimde çalışmalar 2007 yılında başlamış ve halen devam etmektedir. Bu dönemlerin aksine, şu ana kadar üç ana mimari ve alt evreleri ile tespit edilen Geç Demir Çağı tabakasından elde edilen veriler ise Ovaören’in Pers/Akamenid siyasi egemenliğinin yaşandığı dönemde kırsal karakterli bir merkeze dönüştüğünü göstermektedir. Bölgede verimli tarım arazilerine hâkim alanlarda kurulan yerleşmelerin seramik, mimari ve küçük buluntular özelinde benzer özellikler gösterdiği bilinmekle birlikte, Ovaören Geç Demir Çağı tabakasında tespit edilen yapı katları, yerleşimin söz konusu süreç içerisinde bir takım değişiklikler geçirdiğini açığa çıkarmıştır. Bu kapsamda kazı çalışmaları sırasında tespit edilen veriler, bölge merkezleri ile karşılaştırılarak detaylı olarak incelenmiş ve Geç Demir Çağı tabakasında gün ışığına çıkarılan mimari geleneklerin değişimi kronolojik olarak sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Geç Demir Çağı, Orta Anadolu, Ovaören, Seramik, Mimari

Kaynakça

• Akçay, A. (2014). Tabal Ülkesi’nin tarihsel süreci üzerine bir değerlendirme. Tarih İncelemeleri Dergisi, XXIX (1), 37-58.
• Akçay, A. (2015). Ovaören-Yassıhöyük’ten bir yarı ikonik idol. Arkeoloji ve Sanat, (149), 47-54.
• Aklan, İ. (2022). Ovaören demir çağı mimarisinin Orta Anadolu demir çağı mimari gelenekleri içindeki yeri ve önemi [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi].
• Arık, R. O. (1939). Anadolu’nun en garp eti istasyonu Karaoğlan Höyüğü. Belleten, 9 (III), 27-42.
• Çınaroğlu, A ve Çelik, D. (2010). 2008 yılı Alacahöyük kazıları. Kazı Sonuçları Toplantısı, 31 (3), 89-102.
• Çınaroğlu, A ve Çelik, D. (2012). 2010 yılı Alacahöyük kazısı. Kazı Sonuçları Toplantısı, 33 (3), 283-302.
• Dönmez, Ş. (2015a). Oluz Höyük kazıları ışığında Kuzey-Orta Anadolu (Pontika Kappadokia) Akhaimenid varlığına güncel bir bakış, TÜBA-AR, (18), 71-107.
• Dönmez, Ş. (2015b). Preliminary results on the Hellenistic and Iron Age phases at Oluz Höyük. E. Laflı ve S. Patacı (Ed.), Recent Studies on the Archaeology of the Anatolia, 255-272. Archaeopress.
• Dönmez, Ş. (2017). Amasya-Oluz Höyük Kuzey-Orta Anadolu’da bir Akhaimenid (Pers) yerleşmesi. Amasya Valiliği.
• Dusinberre, E. R. M. (2019). The collapse of empire at Gordion in the transition form the Achaemenid and Hellenistic world. Anatolian Studies, (69), 109-132. https://doi.org/10.1017/S0066154619000073
• Emre, K. (1973). Sultanhanı Höyüğü’nde 1971-1972 yıllarında yapılan kazılar, Anadolu, (15), 87-118.
• Genz, H. (2007). Late Iron Age occupation on the northwest slope at Boğazköy. A. Çilingiroğlu ve A. Sagona (Eds.), Anatolian Iron Ages 6, 135-152. Peeters.
• Kaya, M. A. (2018). Anadolu’da Pers satraplıkları: Kuruluş, yönetim ve etnik yapı. CEDRUS, (VI), 159-179. https://doi.org/10.13113/CEDRUS.201807
• Koşay, Hamit Zübeyir ve Akok, M. (1966). Alacahöyük kazısı. 1940-1948’deki çalışmalara ve keşiflere ait ilk rapor. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Matsumura, K. (2020). Büklükale kazısı 2018. Kazı Sonuçları Toplantısı, 41 (3), 35-48.
• Neve, P. (1975). Boğazköy V, Funde aus den Grabungen 1970 und 1971. Gebr. Mann Verlag.
• Omura, M. (2012). Yassıhöyük kazıları 2010. Kazı Sonuçları Toplantısı, 33 (4), 271-286.
• Omura, M. (2016). Yassıhöyük kazıları 2014. Kazı Sonuçları Toplantısı, 37 (3), 303-314.
• Omura, S. (1995). 1993 yılı Kaman Kalehöyük kazıları. Kazı Sonuçları Toplantısı, 16 (1), 313-330.
• Omura, S. (1998). 1996 yılı İç Anadolu’da yürütülen yüzey araştırmaları. Araştırma Sonuçları Toplantısı, XV (2), 41-50.
• Omura, S. (2001). Preliminary report on the 15th excavation season at Kaman Kalehöyük 2000. Anatolian Archaeological Studies, (X), 1-35.
• Özgüç, T. (1950). Kültepe kazısı raporu 1948. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Özgüç, T. (1971). Demir Devri’nde Kültepe ve civarı. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Özgüç, T. (1982). Maşat Höyük II: Boğazköy’ün kuzeyinde bir Hitit merkezi. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Sams, G. K ve Voigt, M. (1997). Gordion 1995. Kazı Sonuçları Toplantısı, 18 (1), 475-497.
• Schachner, A. (2010). M.Ö. 16. yüzyıl: Hitit Anadolusu’nda bir dönüm noktası. Uluslararası Hititoloji Kongresi, II (V), 661-692.
• Schachner, A. (2012). 2010 yılı Boğazköy-Hattuşa kazı ve restorasyon çalışmaları. Kazı Sonuçları Toplantısı, 33 (3), 461-484.
• Şenyurt, S.Y. ve Akçay, A. (2018a). Topada yazıtına farklı bir bakış: Geç Hitit döneminde Orta Anadolu’da güç dengeleri. TÜBA-AR, (22), 95-117.
• Şenyurt, S.Y. ve Akçay, A. (2018b). Ovaören 2015-2016 yılı kazıları. Kazı Sonuçları Toplantısı, 39 (2), 571-586.
• Şenyurt, S.Y. ve Akçay, A. (2022). Late Bronze Age painted pottery and its contextual relationship to the Hittite Levels at Ovaören. F. Manuelli ve D. Mielke (Eds.), Late Bronze Age painted pottery traditions at the margins of the Hittite state (pp. 99-112). Archaeopress.
• Şenyurt, S. Y., Akçay, A., Aklan, İ., Cevher, M., Kara, S. (2020). Ovaören 2018 yılı kazı çalışmaları. Kazı Sonuçları Toplantısı, 41 (4), 487-504.
• Şenyurt, S. Y., Akçay, A., Cevher, M., Aklan, İ., Kara, S. (2019). Ovaören 2017 yılı kazıları. Kazı Sonuçları Toplantısı, 40 (1), 251-270.
• Şenyurt, S. Y., Akçay, A., Kamış, Y. (2015). Ovaören 2013 yılı kazıları. Kazı Sonuçları Toplantısı, 36 (2), 101-120.
• Şenyurt, S. Y., Akçay, A., Kamış, Y. (2016). Ovaören 2014 yılı kazıları. Kazı Sonuçları Toplantısı, 37 (2), 111-128.
• Şenyurt, S. Y., Akçay, A., Kara, S. (2019). Alişar-4 seramik geleneği içerisinde Ovaören Demir Çağı geyik figürlü seramikleri. Selevcia, (9), 205-245.
• Şenyurt, S. Y., Akçay, A., Aklan, A. (2023). Ovaören-Yassıhöyük kazıları ve Orta Anadolu Demir Çağı mimarisinde gelişim ve değişime kronolojik bir bakış. Höyük, (11), 41-63.
• Şenyurt, S. Y., Kamış, Y., Akçay, A. (2014). Ovaören 2012 yılı kazıları. Kazı Sonuçları Toplantısı, 35 (2), 62-80.
• Şenyurt, S. Y., Kamış, Y., Akçay, A. (2015). Ovaören 2013 yılı kazıları. Kazı Sonuçları Toplantısı, 36 (2), 101-120.
• Şenyurt, S. Y. (1999). Nevşehir ili 1997 yılı yüzey araştırması. Araştırma sonuçları Toplantısı, XVI (1), 451-466.
• Şenyurt, S. Y. (2010). Ovaören-Göstesin Geç Hitit/Luwi Hiyeroglif yazıtı. Ş. Dönmez (Ed.), Veysel Donbaz’a Sunulan Yazılar. DUB.SAR. É.DUB.BA.A. Ege Yayınları.
• Voigt, M. ve Young, T. C. (1999). From phrygian capital to achaemenid entrepot: Middle and late phrygian Gordion. Iranica Antiqua, (XXXIV), 191-241.
• Voigt, M. (2012). The unfinished project of the Gordion early phrygian destruction level. C. Brian Rose (Ed.), The Archaeology of Phrygian Gordion, Royal City of Midas. University of Pennsylvania Press.
• Voigt, M. (2016). İçkale ve şehir olarak Gordion. S. Redford & N. Ergin (Eds.), Türkiye’de Şehirler ve İçkaleler. Koç Üniversitesi Yayınları.
• Yakar, J. (1993). Anatolian civilization following the disintegration of the Hittite Empire: An archaeological appraisal. Tel Aviv, 20 (1), 3-28.