Zorunlu Örgün Öğretim Okullarında Eğitimsel Etkililik: Anne-Baba Görüşleri Temelinde Bağlamsal Model Arayışı

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 3, 224 - 240, 29.10.2023

Kamil Yıldırım

https://doi.org/10.12984/egeefd.1251484

Öz

Öğrencilerin edinimi eğitimsel etkililik ölçütü olduğu gibi bağlamsal değişkenlerin etkilerinin azaltılması da eğitimsel etkililik ölçütüdür. Bu çalışmada, anne-babaların zorunlu örgün öğretim okullarında verilen eğitimin etkililiğine ilişkin algıları, bu algıları açıklayan bağlamsal değişkenleri içeren bir modelin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Çalışma nicel verilere dayalı betimsel ve ilişkisel desende gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunu 2021 Eylül-Kasım döneminde Aksaray ilinde zorunlu örgün öğretim kademesinde öğrencisi olan anne-babalar oluşturmaktadır. Katılımcılara kolay ulaşılabilir ve kartopu örneklemeyle erişilmiştir. Araştırmacı tarafından geliştirilen veri toplama aracıyla toplam 296 anne-babaya ait veri incelenmiştir. Verilerin analizinde betimsel istatistiklerin yanı sıra açımlayıcı faktör analizi, kümeleme analizi, tek yönlü varyans analizi, X2 (Chi-Square) ve lojistik regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmada okuldaki eğitimin kısmi düzeyde etkili olduğu belirlenmiştir. Anne-baba eğitimsel etkililik algısı ile okul türü, okul kademesi, yerleşim yeri ve aile büyüklüğünün anlamlı ilişkisi bulunmuştur. Model denemeleri okulun türü, okul kademesi ve ailenin büyüklüğünü içeren bir model üretmiştir. Kalabalık ailelere göre küçük aileler okuldaki eğitimin etkisiz olduğunu algılamaktadır. Ebeveynler, özel okula göre devlet okullarındaki eğitimin ve meslek liselerindeki eğitimin etkisiz olduğunu algılamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Eğitimsel etkililik, Bağlamsallık, Okul etkililiği ölçümü

Educational Effectiveness in the Compulsory Formal Schools: Looking for a Contextualized Model Based on Parents’ Views

Öz

Student attainment is a measure of educational effectiveness and reducing the impact of contextual variables is also an indicator of it. This study aimed at identifying parents’ perceptions about educational effectiveness in compulsory formal schools and finding a model containing contextual variables. It was conducted by descriptive and correlational design using quantitative data. The study group consisted of parents whose children were attending compulsory formal schools located in Aksaray Province between September and November 2021. Participants were accessed through snowball and convenience sampling. Data collected from 296 parents with the instrument developed by the researcher were analyzed. Besides descriptive statistics, exploratory factor analysis, cluster analysis, one-way variance analysis, chi-square, and logistic regression analysis were used. The study identified the education at school was partially effective. Relationships between parents’ perceptions of educational effectiveness and school type, school level, residential area, and family size were meaningful. Trials for the model identified the significant predictors as school type, school level, and family size. Small-sized families perceived that education in compulsory formal schools is ineffective compared to big-sized families. Parents also perceived that education in public schools was ineffective compared to private schools and education in vocational high schools was ineffective.

Anahtar Kelimeler

Educational effectiveness, Contextuality, Measuring school effectiveness

Kaynakça

• Abdurrezzak, S. ve Uğurlu, C. T. (2016). Okul liderliği davranış ve uygulamalarının okul etkililiğini sağlamadaki rolüne ilişkin öğretmen algılarının incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 40(1), 215-242.
• Abdurrezzak, S. ve Uğurlu, C. T. (2019). Etkili okul ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 69-82.
• Ada, Ş. ve Ayık, A. (2009). İlköğretim okullarında oluşturulan okul kültürü ile okulların etkililiği arasındaki ilişki. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 429-446.
• Bakker, J., Denessen, E., & Brus-Laeven, M. (2007). Socio-economic background, parental involvement and teacher perceptions of these in relation to pupil achievement. Educational Studies, 33(2), 177-192. doi: 10.1080/03055690601068345
• Balcı, A. (2001). Etkili okul ve okul geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Bogetoft, P., Heinesen, E., & Tranæs, T. (2015). The efficiency of educational production: A comparison of the Nordic countries with other OECD countries. Economic Modelling, 50, 310-321.
• Bryk, A. S., Sebring, P. B., Allensworh, E., Luppescu, S., & Easton, J. Q. (2010). Organizing schools for improvement: Lessons from Chicago. Chicago: University of Chicago Press.
• Burney, N. A., Johnes, J., Al-Enezi, M., & Al-Musallam, M. (2013). The efficiency of public schools: The case of Kuwait, Education Economics, 21(4), 360-379. doi:10.1080/09645292.2011.595580
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi.
• Cheng, Y. C. (2013). School effectiveness and school-based management: A mechanism for development. London: Routledge.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2018). Research methods in education. New York: Routledge.
• Coleman, J. S. (1968). The concept of equality of educational opportunity. Harvard Educational Review, 38(1) 7-22.
• Creemers, B., & Kyriakides, L. (2008). The dynamics of educational effectiveness: A contribution to policy, practice and theory in contemporary schools. New York: Routledge.
• Çevrik, M. ve Koçak, S. (2022). Karizmatik liderlik ile kolektif öğretmen yeterliğinin okul etkililiği üzerindeki rolü. Gelecek Vizyonlar Dergisi, 6(3), 1-15.
• Çokluk, Ö. (2010). Lojistik regresyon analizi: Kavram ve uygulama. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1357-1407.
• Gill, M. G., Ashton, P., & Algina, J. (2004). Authoritative schools: A test of a model to resolve the school effectiveness debate. Contemporary Educational Psychology, 29(4), 389-409.
• Grissmer, D. W., & Ross, J. M. (2000). Analytic issues in the assessment of student achievement. NCES. Washington, DC: US Department of Education.
• Hanushek, E. A. (1987). Educational production function. In G. Psacharopoulos (Ed.), Economics of education research and studies (pp. 33-42). New York: Pergamon.
• Hanushek, E. A., & Woessmann, L. (2011). The economics of international differences in educational achievement. In E. A. Hanushek, S. J. Machin, & L. Woesmann (Eds), Handbook of the Economics of Education, 3, 89-200 Amsterdam: Elsevier.
• Hattie, J. (2009). Visible learning: A synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. New York: Routledge.
• Helvacı, M. A. ve Aydoğan, İ. (2011). Etkili okul ve etkili okul müdürüne ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 41-60.
• Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2013). Educational administration: Theory, research, and practice (9th ed.). New York: McGraw-Hill.
• Houston, D. M., Henderson, M., Peterson, P. E., & West, M. R. (2022). Status, growth, and perceptions of school quality. Educational Evaluation and Policy Analysis, 44(1), 105-126.
• Jencks, C. (2002). Does inequality matter? Daedalus, 131(1), 49-65.
• Johnes, J., Portela, M., & Thanassoulis, E. (2017). Efficiency in education, Journal of the Operational Research Society, 68(4), 331-338. doi: 10.1057/s41274-016-0109-z
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Karip, E. (2017). İyi okullar mı, iyi öğrenciler mi? http://www.tedmem.org adresinden elde edildi.
• Kuşaksız, N. (2010). Öğretmen görüşlerine göre ilköğretim okullarının etkili okul özelliklerine sahip olma düzeyleri: Üsküdar ilçesi örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye.
• Kyriakides, L., Creemers, B. P. M., & Charalambous, E. (2019). Searching for differential teacher and school effectiveness in terms of student socioeconomic status and gender: Implications for promoting equity. School Effectiveness and School Improvement, 30(3), 286-308. doi: 10.1080/09243453.2018.1511603
• Lee, J., & Shute, V. (2010). Personal and social-contextual factors in K–12 Performance: An integrative perspective on student learning. Educational Psychologist, 45, 185-202.
• Lockheed, M. E., & Hanushek, E. (1994). Concepts of educational efficiency and effectiveness. Human Resource Development and Operations Policy Working Paper Serious. Washington DC: World Bank.
• Lunenburg, F. C., & Ornstein, A. C. (2022). Educational administration: Concepts and practices (7th ed.). London: Sage.
• Mayer, S. E., & Peterson, P. E. (Eds.). (1999). Earning and learning: How schools matter. Washington, DC: Brookings Institution Press.
• Mevzuat Bilgi Sistemi. (2022). 1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr adresinden elde edildi.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2022). İdare faaliyet raporu 2021. Ankara: MEB Yayınları.
• Millî Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı [MEB SGB]. (2021). Millî eğitim istatistikleri: Örgün eğitim. https://sgb.meb.gov.tr/www/icerikgoruntule.php?KNO=424 adresinden elde edildi.
• Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı [MEB TTKB]. (2020). Öğretim programları. http://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx adresinden 13.08.2020 adresinden elde edildi.
• Miningou, É. W., & Vierstraete, V. (2013). Households' living situation and the efficient provision of primary education in Burkina Faso. Economic modelling, 35, 910-917.
• Molden, S. A. (2016). Teacher and parent perceptions and preferences regarding effective school to home communication. (Unpublished doctoral dissertation). Holy Family University, Philadelphia, Pennsylvania, USA.
• Moore, R. (2022). Variation, context, and inequality: Comparing models of school effectiveness in two states in India. School Effectiveness and School Improvement, 33(4), 588-609. doi: 10.1080/09243453.2022.2089169
• Organization for Economic Cooperation and Development [OECD]. (2020). Education at a glance. Paris: OECD Publication.
• Okpala, C. O., Okpala, A. O., & Smith, F. E. (2001). Parental involvement, instructional expenditures, family socioeconomic attributes and student achievement. The Journal of Educational Research, 95(2), 109-116.
• Özdemir, S. (1995). Eğitimde verimlilik ve toplam kalite yönetimi. Eğitim Yönetimi, 1(3), 377-389.
• Pallant, J. (2015). SPSS survival manual. New York: McGraw Hill.
• Patrinos, H. A., Psacharopoulos, & Tansel, A. (2019). Returns to investment in education: The case of Turkey. Policy Research Paper 8789. Retrieved from http://www.worldbank.org/research
• Portela, M. C., & Camanho, A. S. (2007). Performance assessment of Portuguese secondary schools. Working Paper in Economics, No. 07. Universidade Católica Portuguesa.
• Rivkin, S. G., Hanushek, E. A., & Kain, J. F. (2005). Teachers, schools, and academic achievement. Econometrica, 73(2), 417-458. doi: 10.1111/j.1468-0262.2005.00584.x
• Scheerens, J. (2015). Theories on educational effectiveness and ineffectiveness. School Effectiveness and School Improvement, 26(1), 10-31. doi: 10.1080/09243453.2013.858754
• Schultz, T. W. (1961). Investment in human capital. The American economic review, 51(1), 1-17.
• Seçer, İ. (2015). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi. Ankara: Anı.
• Şişman, M. (2002). Eğitimde mükemmellik arayışı. Ankara: Pegem Akademi.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). New York: Pearson.
• Türk Eğitim Derneği Düşünce Kuruluşu [TEDMEM]. (2021). Eğitim değerlendirme raporu 2020. Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• Turgut, M. (2021). Etkili okul özelliklerine ilişkin bir meta analiz çalışması (Yayımlanmamış doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye.
• Weininger, E. B., & Lareau, A. (2003). Translating Bourdieu into the American context: The question of social class and family–school relations, Poetics, 31, 375-402.
• Yıldırım, K. (2012). PISA 2006 verilerine göre Türkiye’de eğitimin kalitesini belirleyen temel faktörler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 229-255.
• Yıldızbaş, Y. V., Özkul, R., Doğan, Ü. ve Abdurrezzak, S. (2023). Öğretmenlerin örgütsel adalet ile çalıştıkları okulun etkililiğine ilişkin algıları. Trakya Eğitim Dergisi, 13(1), 636-651. doi: 10.24315/tred.1080133
• Yumuşak, H. ve Korkmaz, M. (2021). Okul etkililiği konulu tez ve makalelerin incelenmesi: Bir içerik analizi çalışması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(3), 1771-1800.