The Image of Amir Timur in 16th and 17th Century Mughal Sources

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 2, 649 - 668, 22.12.2023

Ali Yıldırım

https://doi.org/10.32449/egetdid.1352329

Öz

Amir Timur, who emerged on the historical stage in Transoxiana in the year 1370, appears as a great statesman and military leader of his time. The founder of this state, Babur Shah, is the fifth generation grandson of Amir Timur. For the Baburids, Amir Timur is a figure to be praised and emulated. This study aims to explore how the Mughal rulers referred to their great ancestor, Amir Timur. Amir Timur is manifested in Baburid historiography, art, and political discourse. Mughal chronicles often emphasize Amir Timur’s titles of Sâhipqıran (The Lords of the Auspicious Conjunction), Amir, and Gürkan. It is understood that Amir Timur served as a source of legitimacy for the Baburid rulers. As is known, during his own era, Amir Timur attempted to derive his legitimacy from Genghis Khan’s lineage. In the Baburid period, Amir Timur himself became a source of legitimacy. However, there are different opinions on whether the Mughals derived their own legitimacy from their lineage. The Baburids, for political reasons, have also incorporated the prestigious lineage and the image of a ghazi sultan. Furthermore, these rulers have utilized Amir Timur as a mythical figure, attempting to claim his legacy.

Anahtar Kelimeler

Amir Timur, Baburids, historiography, image, genealogy

Proje Numarası

Yok

16.-17. Yüzyıl Bâbürlü Kaynaklarında Emir Timur İmajı

Öz

1370 yılında Maveraünnehir’de tarih sahnesine çıkan Emir Timur kendi döneminin büyük bir devlet adamı ve askeri olarak karşımıza çıkmaktadır. Söz konusu devletin banisi Bâbür Şah da Emir Timur’un beşinci göbekten torunudur. Bâbürlüler açısından Emir Timur övünülmesi ve örnek alınması gereken bir şahsiyettir. Bu çalışmada Bâbürlü hükümdarlarının büyük ataları Emir Timur’u nasıl adlandırdıkları izah edilmeye çalışılmıştır. Emir Timur, Bâbürlü historiyografisinde, sanatında ve politik söyleminde vücut bulmuştur. Bâbürlü vekayinâmelerinde Emir Timur’un ekseriyetle Sâhipkıran, Emir ve Gürkan unvanları üzerinde durulmuştur. Emir Timur’un Bâbürlü hükümdarları nezdinde bir meşruiyet kaynağı olduğu anlaşılmıştır. Bilindiği gibi Emir Timur kendi döneminde meşruiyetini Cengiz Han'ın soyundan almaya çalışmıştır. Bâbürlü döneminde ise Emir Timur'un bizzat kendisi bir meşruiyet kaynağı haline gelmiştir. Bununla birlikte Bâbürlülerin kendi soylarından bir meşruiyet devşirip devşirmediği konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Bâbürlüler politik saiklerle prestijli soylarının yanı sıra gazi sultan imajını da işlemişlerdir. Alt kıtanın bu hükümdarları ayrıca Emir Timur’u bir mit olarak kullanmışlar ve kendisinin mirasına sahip çıkmaya çalışmışlardır.

Anahtar Kelimeler

Emir Timur, Bâbürlüler, historiyografi, imaj, soy

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• A Descriptive List of Farmans, Manshurs and Nishans: Addressed by The Imperial Mughals to The Princes of Rajasthan. (1962). N. R. Khadgawat. (Ed.).
• Abdül Hamid Lahorî. (1867). Padişahname, (Cilt 1). M. Kabirüddin Ahmad and M. Abdur Rahim. (Ed.). College.
• Abul-Fazl Al-Allami. (1873). Ain Akbari, C. 1, (H. Blochman, Çev.).
• Abul-Fazl Al-Allami. (2000). The Akbarnāma of Abu’l Fazl, (Henry Beveridge, Çev.). C. 1, The Asiatic Society.
• Aka, İsmail. (2014). Timur ve Devleti, Türk Tarih Kurumu.
• Alam, M. ve Subrahmanyam, S. (2021). Keşifler Çağında Hint-İran Seyahatleri 1400-1800, (Nihan Aksoy, Çev.). Albaraka.
• Al-Badaoni. (2009). Muntakhabu-t-Tawarikh, (Cilt 1). (George S. A. Ranking, Çev.). Idarah-ı Adabiyat-ı Delli.
• Alper, S. (2022). “Hokand Hanlığı’nın Meşruiyet Dayanakları Bağlamında Tüzükat ya da Vakıat-ı Emir Timur”, Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 25, 327-345.
• Andican, A. A. (2017). “Tüzükat-ı Timuri Gerçek Mi ve Geçerli Bir Birincil Tarihî Kaynak Olarak Kullanılabilir Mi?”, Türkiyat Mecmuası, 2, 33-83.
• Anooshahr, A. (2022). Gazi Sultanlar ve İslâmın Sınırları, (Yahya Kemal Taştan, Çev.). Ötüken.
• Aurangzeb. (1908). Ruka'at-i-Alamgiri; or, Letters of Aurungzebe, (Jamshedji Hormasji Bilimoriya, Çev.). Cherag.
• Aydoğmuşoğlu, C. (2017). “Kandahar Meselesi ve Safevî-Babür Münasebetleri (17. Yy)”, Timurlu Tarihine Adanmış Bir Ömür 75. Doğum Yılında Prof. Dr. İsmail Aka’ya Armağan, Musa Şamil Yüksel (Ed.). Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 221-234.
• Bâbür Şah. (2000). Bâbürnâme: Bâbür’ün Hatıratı, (3. bs.). Reşit Rahmeti Arat, (Haz). Kültür Bakanlığı.
• Bahadur Khan. (1917). Anecdotes of Aurangzib, (Jadunath Sarkar, Çev.).
• Balabanlilar, L. A. (2007). Lords of The Auspicious Conjunction: Turco-Mongol Imperial Identity on The Subcontinent, [Doctoral Thesis], The Ohio State University.
• Bayezid Bayat. (1360). Tezkire-i Hümayun ve Ekber.
• Bayur, Y. H. (1947). Hindistan Tarihi, C. 2, TTK.
• Bayur, Y. H. (1945). “Evrengzib Alemgir ve Dini Siyasası Üzerinde Bir İnceleme”, Belletten, 33, 1-62.
• Beach, M. C. ve Koch, E. (1997). King of the World: The Padshahnama, Thames and Hudson LTD.
• Fisher, M. H. (2020). Bâbürlüler / Hindistan’da Bir Türk İmparatorluğu, (M. Fatih Çalışır, Çev.). Kronik.
• Gallop, A. T. (1999). “The Genealogical Seal of the Mughal Emperors of India”, Journal of the Asiatic Society, 1, 77-140.
• Habib, I. (1997). “Timur in the Political Tradition and Historiography of Mughal India”, Proceedings of the Indian History Congress, III, 297-312.
• Inayat Khan. (1990). The Shah Jahan Nama of Inayat Khan: An Abridged History of The Mughal Emperor Shah Jahan, W. Begley and Z. Desai, (Ed.). Oxford University.
• Jahangir. (1909). The Tūzuk-i-Jahāngīrī or Memoirs of Jahāngīr, (Alexander Rogers, Çev.), Henry Beveridge (Ed.), C. 1, Royal Asiatic Society.
• Jahangir. (1999). The Jahangirnama / Memoirs of Jahangir Emperor of India, (Wheeler M. Thackston, Çev.). Oxford University.
• Jouher. (1832). The Tezkereh Al Vakiāt Or Private Memoirs of the Moghul Emperor Humayun, (Charles Stewart, Çev.). Printed for The Oriental Translation Fund of Great Britain and Ireland.
• Khawaja Kamgar Husaini. (1968). Ma’asir-i-Jahangiri, Azra Nizami (Ed.).
• Khwandamir. (1940). Qanun-i-Humayuni, (Baini Prasad, Çev.). The Baptist Mission.
• Khwajah Nizamuddin Ahmad. (1927). Tabaqat-ı- Akbari, (B. DE, M. A., L. C. S., Çev.), C. 1, The Asiatic Society of Bengal.
• Lefevre, C. (2011). “In The Name of The Fathers: Mughal Genealogical Strategies From Bābur to Shāh Jahān”, Religions of South Asia, V, 409-442.
• Manucci, N. (1907). Storia do Mogor or Mogul India 1653-1708, (William Irvine, Çev.), C. 2, The Government India.
• Muhammad Salih Kambo. (1923). Amal-i-Salih or Shah Jahan Namah, Ghulam Yazdani (Ed.). C. 1, The Baptist Mission Press; The Asiatic Society.
• Mutemed Han. (1865). İkbalnâme-i Cihângîrî, Mevlevi Abdülhay ve Mevlevi Ahmed Ali (Ed.). College.
• Oruç, C. (2019). Şah Cihan Dönemi Babürlü Devletinin Dış Politikası, (Tez No. 555062) [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Oruç, C. (2023). “Bâbür’ün İktidar Mücadelesinde Meşruiyet Kaynağı Olarak Türklük, Timur ve Timurlu Mirası”, Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, 10, 547-563.
• Richards, John F. (2021). Bâbür Türk İmparatorluğu, (Yasin Tekin Çev.), Selenge.
• Sarkar, Jadunath. (1952). History Of Aurangzib. C. 5, The Modern India.
• Suçıkar, T. (2022). Hindistan Kaplanı Bâbür Şah, Efsus.
• Şahin, H. H. (2020). Hindistan’da Türk Rönesansı: Ekber Şah ve Dîn-i İlâhî’si, Selenge.
• Tarih-i Elfî (Târih-i Hezar sale-i İslam). (1382). Golam Mirza Tabâtabâyî Mecd (Ed.). C. 6, Şirket-i İntişarat-ı Ulumi ve Ferhengi.
• Whitehead, R. B. (1914). Catalogue of Coins In The Panjab Museum, C. 2, The Clarendon.
• Hermitage Museum, “Shah Jahan”, https://www.hermitagemuseum.org/wps/portal/ hermitage/digital-collection/08.+applied+arts/69090 [Erişim tarihi: 28.07.2023].
• Victoria and Albert Museum, “Govardhan”, https://collections.vam.ac.uk/ item/O17093/timur-babur-and-humayun-painting-govardhan/ [Erişim tarihi: 28.08.2022.].