EBU'L HASAN EL-AMİRİ'S UNDERSTANDING OF EDUCATION AND TRAINING

Yıl 2023, Cilt: 37 Sayı: 4, 1639 - 1662, 31.12.2023

Dr. Fuat Akpınar

https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1370692

Öz

The main subject of this study is to examine Amiri's understanding of education and training, and its aim is to reveal his views on this subject. From history to the present, education has been considered as the process of bringing the desired behavioral change in the individual. It is indisputable that educating the family members the smallest building block of society and providing the basic information they will need in life will contribute greatly to the formation of a virtuous society. Therefore, education has a dual structure: individual and society focused. Receiving an effective and beneficial education for the individual and applying it to his/her life brings social benefit. In classical Islamic philosophy, education is considered as providing the individual with certain values, habits and virtues as well as desired behaviors. While Islamic philosophers put forward their understanding of education inspired by Plato and Aristotle, they identified it with moral education and put forward original views under the name of self-education. Amiri first discussed philosophy under two headings, theoretical and practical, and then generally divided practical philosophy into three: self, family and country management. Amiri emphasized the importance of education and training in the context of the formation of an ideal social and state order. Along with benefiting from the Platonic understanding of education, Amiri also presents his own unique perspective on this subject. According to Amiri, an individual's attainment of virtues is not only possible by living in a society, but also by receiving education and training from a certain age under a wise and virtuous educator who is deepened in the field of education and training.

Anahtar Kelimeler

Islamic philosophy, Amiri, Education-Training, Ethics

EBU’L HASAN EL-ÂMİRÎ’NİN EĞİTİM VE ÖĞRETİM ANLAYIŞI

Öz

Bu çalışmamızın temel konusu Âmirî’nin eğitim ve öğretim anlayışının incelenmesi, amacı ise onun bu konudaki görüşlerinin açığa çıkarılmasıdır. Tarihten günümüze gelinceye kadar eğitim bireyde istendik davranış değişikliği kazandırma süreci olarak değerlendirilmiştir. Toplumun en küçük yapı taşı olan ailedeki bireylerin eğitilmesi, hayatta gereksinim duyacağı temel bilgilerin ferde verilmesi erdemli toplumun da oluşmasına büyük katkı sunacak olması tartışmasızdır. Bundan dolayı eğitim birey ve toplum odaklı olmak üzere ikili bir yapıya sahiptir. Ferdin etkili ve kendine faydalı olan eğitimi alması, bunun hayatına tatbik etmesi toplumsal bir faydayı beraberinde getirmektedir. Klasik İslam felsefesinde ise eğitim bireye istendik davranışların yanında ona birtakım değerlerin, alışkanlıkların ve erdemlerin kazandırılması olarak düşünülmüştür. İslam filozofları özellikle Platon ve Aristoteles’ten mülhem eğitim anlayışlarını ortaya koyarlarken bunu ahlâk eğitimiyle özdeşleştirmiş ve nefs eğitimi adı altında özgün görüşler serdetmişlerdir. Âmirî, ilk önce felsefeyi teorik ve pratik olmak üzere iki başlıkta ele almış ve ardından pratik felsefeyi de genel anlamda nefs, aile ve memleket yönetimi şeklinde üçe ayırmıştır. Âmirî ideal bir toplumsal ve devlet düzenin oluşması bağlamında eğitim ve öğretimin önemine vurgu yapmıştır. Âmirî, Platoncu eğitim anlayışından yararlanmayla birlikte bu konuda kendine özgü bir bakış açısını da ortaya koyar. Âmirî’ye göre bireyin erdemlere ulaşması sadece bir toplumda yaşamakla değil, bireyin belli yaşlardan itibaren eğitim ve öğretim alanında derinleşmiş, hikmetli ve erdemli bir eğitimcinin yanında eğitim ve öğretim almasıyla gerçekleşir.

Anahtar Kelimeler

islam felsefesi, Amiri, Eğitim-Öğretim, Ahlak

Kaynakça

• Âmirî, (1957-58). es-Sa’âde ve’l-is’âd. (Nşr. Mücteba Minovi). Wiesbaden.
• Âmirî, (1988). el-İ’lâm bi-menâkıbi’l-İslâm. (Thk. Ahmed Abdulhamid Ğurâb). Dâru’r-risâle.
• Âmirî, (1991). es-Sa’âde ve’l-is’âd fi’s-sîrati’l-insâniyye. (Tahk. Ahmed Abdulhâlim Atiyye).Dâru’s-sekâfe li’n-neşr ve’t-tevzî’.
• Âmirî, (2013). Kitabü'l-emed 'ale'l-ebed. (Çev. Yakup Kara). Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Âmirî, (2023). İnkâzü'l-beşer mine'l-cebri ve'l-kader. İçinde Kelâm ve felsefe açısından insan fiilleri: Âmirî’nin kader risalesi ve tercümesi. (Çev. Kasım Turhan). Kapı Yayınları.
• Aristoteles, (2017). Politika. (Çev. Furkan Akderin). Bütün yapıtları -3, Say Yayınları.
• Ayaz, A. (2008). Fârâbî'de siyaset felsefesi kaynakları ve etkileri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Marmara Üniversitesi.
• Câbirî, M. (2016). Arap ahlâkî aklı. (Çev. Muhammet Çelik). Mana Yayınları.
• Cihan, A. K. (2007). Fârâbî’nin eserlerinde aile reisliği. Bilimname, 1, 39-49.
• Çelikkol, S. (2010). Fârâbî’de ahlâk ve ahlâk eğitimi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Erciyes Üniversitesi.
• Demir, M. & Özafşar, M. E. (2012) Vehb B. Münebbih. TDV İslam Ansiklopedisi. (C. 42, ss. 608-610). TDV Yayınları.
• Fahri, M. (2008). İslâm felsefesi, kelâmı ve tasavvufuna kısa bir giriş. (Çev. Şahin Filiz). İnsan Yayınları.
• Fârâbî , (1993). Fusulun muntezea. (Nşr. F. M. Neccar). 2. Baskı.
• Fârâbî, (2014). Fârâbî’nin iki eseri, siyaset felsefesine dair görüşler ve mutluluk yoluna yöneltme. (Çev. Hanifi Özcan). Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Fârâbî, (2014). Fârâbî’nin iki eseri, siyaset felsefesine dair görüşler ve mutluluk yoluna yöneltme. (Çev. Hanifi Özcan). Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Fârâbî, (2018). Mutluluğu kazanma (tahsîlu’s-sa‘ade). (Çev. Ahmet Aslan). İş Bankası Yayınları.
• Fârâbî,(2008). Kitâbu’l-burhân. (Çev. Ömer Türker & Ö. Mahir Alper). Klasik Yayınları.
• Işık, H. (2006). Âmirî’ye göre İslam ve öteki dinler. İz Yayıncılık.
• İbn Miskeveyh. (2013). Tehzîbü’l-ahlâk. (Çev. Abdulkadîr Şener, İsmet Kayaoğlu & Cihat Tunç). Büyüyenay Yayınları.
• Kazıcı, Z. & Ayhan, H. (2010). Tâlim ve terbiye. TDV İslam Ansiklopedisi. (C. 39, ss. 515-523). TDV Yayınları.
• Kutluer, İ. (1989). İslam Felsefesi Tarihinde Ahlâk İlminin Teşekkülü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi.
• Platon, (1942). Menon. (Çev. Adem Cembil). Maarif Matbaası.
• Platon, (1994). Theaitetos ya da bilgi üstüne. (Çev. Macit Gökberk). Diyaloglar–2. Remzi Kitabevi.
• Platon, (2006). Devlet. (Çev. Cenk Saraçoğlu & Veysel Atayman). 3. Bsk. Bordo Siyah Yayınları.
• Rosenthal, F. (2004). Bilginin zaferi: İslam düşüncesinde bilgi kavramı. (Çev. Lami Güngören). Ufuk Kitap Yayınları.
• Taslaman, C. & Taslaman, F. (2019). İslam ve kadın. İstanbul Yayınevi.
• Tirmizî, (1996). Sünenü’t-Tirmizî. (Thk. Muhammed Nâsıruddîn el-Elbânî). Mektebetü‟l-Maarif li‟n-neşri ve‟t-tevzî.
• Toktaş, F. (2016). Büyük İskender bağlamında sahte Aristotelesçiliğin Âmirî’nin ‘es-sa‘âde ve’l-is‘âd’ındaki yansımaları. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 44, 47-89. https://doi.org/10.21054/deuifd.284945
• Toprak, S. (2020). Fârâbî’nin eğitim anlayışı. Genç Mütefekkirler Dergisi,1, /2.
• Turhan, K. (2019). Âmirî ve felsefesi. Klasik Yayınları.