TEKSTİL ÇALIŞANLARINDA, KATILIM İLE MESLEKİ KAS İSKELET SİSTEMİ RAHATSIZLIĞI VE MESLEKİ TÜKENMİŞLİK ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 193 - 202, 15.12.2023

Halime Avunç Kübra Şahadet Sezer Devrim Tarakcı

https://doi.org/10.33439/ergonomi.1313454

Öz

Bu çalışma tekstil ve hazır giyim sektöründe çalışan kişilerde katılım ile mesleki kas iskelet sistemi rahatsızlıkları ve mesleki tükenmişlik seviyesi arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmamıza 31 kadın, 69 erkek olmak üzere toplam 100 tekstil/konfeksiyon çalışanı dahil edilmiştir. Katılımcılara Sosyodemografik Bilgi Formu, Genişletilmiş NORDIC Kas-İskelet Sistemi Anketi, Maslach Tükenmişlik Envanter Genel Anketi ve Katılım Ölçeği uygulandı. Katılımcıların yaş ortalaması 34,36’dır (min:18-max:61). Katılımcıların %40’ının 10 yıl ve üzeri bir süreyle tekstil/konfeksiyon işinde çalıştıkları kaydedilmiştir. Katılımcıların %5’inin 6-8 saat arasında ve %29’unun 8-10 saat arasında çalıştığı saptanmıştır. Katılımcılarda en fazla bel, boyun, sırt, omuz ve diz ağrısı şikayetlerine rastlanılmıştır. Bununla birlikte katılımcıların %43’ünün orta düzey mesleki tükenmişliğe ve %88’inin katılım kısıtlılığına sahip olduğu bulunmuştur. İstatistiksel analiz sonucunda katılımcıların, katılım kısıtlılıkları ile mesleki tükenmişlikleri arasında istatistiksel olarak pozitif yönde, yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir (p=0,000). Ancak, katılım ile mesleki kas-iskelet rahatsızlıkları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p=0,069). Bu veriler doğrultusunda tekstil ve hazır giyim sektöründe daha önce ele alınan konulara ek olarak katılım alanının ergoterapistlerce değerlendirilerek müdahale edilmesi gereken bir alan olduğunu düşünmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

Ergonomi, Ergoterapi, Katılım, Mesleki kas iskelet sistemi rahatsızlıkları, Mesleki tükenmişlik

THE RELATIONSHIP OF PARTICIPATION AND OCCUPATIONAL MUSCLE SYSTEM DISORDER AND OCCUPATIONAL BURNOUT IN TEXTILE EMPLOYEES

Öz

This study was conducted to examine the relationship between participation in the textile and garment sector, occupational musculoskeletal disorders and the level of occupational burnout. 31 women, 69 male, totaling 100 textile/apparel employees were included in the study. Sociodemographic Information Form, Extended NORDIC Musculoskeletal System Questionnaire, Maslach Burnout Inventory and Participation Scale were applied to the participants. The mean age of the participants was 34.36 (min:18-max: 61). It was noted that 40% of the participants for 10 years and over worked in the textile/apparel business. It was observed that 5% of the participants worked between 6-8 hours and 29% between 8-10 hours. The most common complaints were low back, neck, back, shoulder and knee pain in the participants. In addition, it was found that 43% of the participants had moderate occupational burnout and 88% had participation limitation. As a result of the statistical analysis, it was determined that there was a statistically positive, highly significant relationship between the participants' participation limitations and their occupational burnout (p=0,000). However, it was found that there was no statistically significant relationship between participation and occupational musculoskeletal disorders. (p=0.069). In line with these data, we think that in addition to the subjects previously discussed in the textile and garment sector, the participation area is an area that should be evaluated and intervened by occupational therapists.

Anahtar Kelimeler

Ergonomic, Occupational therapy, Participation, Occupational musculoskeletal disorder, Occupational burnout

Kaynakça

• 4857 Sayılı İş Kanunu. (2003). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4857.pdf. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2023.
• Abaoğlu, H. (2019). Toplumsal Katılım ve Ergoterapi. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 7(3), 195-200.
• Akyol, Ş. D. (2022). Bir Tekstil İşletmesinde Ergonomik Risk Değerlendirme Uygulaması. Ergonomi, 5(2), 72-83.
• Alaca, N., Safran, E. E., Karamanlargil, A. İ., & Timucin, E. (2019). Translation and Cross-Cultural Adaptation of The Extended Version of The Nordic Musculoskeletal Questionnaire into Turkish. Journal of Musculoskeletal & Neuronal İnteractions, 19(4), 472.
• Andrade, R. D., Junior, G. J. F., Capistrano, R., Beltrame, T. S., Pelegrini, A., Crawford, D., & et al. (2019). Constraints to Leisure-Time Physical Activity Among Brazilian Workers. Annals of Leisure Research, 22(2), 202-214. https://doi.org/10.1080/11745398.2017.1416486.
• Baskaran, V., Nachiappan, S., & Rahman, S. (2012). Indian Textile Suppliers' Sustainability Evaluation Using the Grey Approach. International Journal of Production Economics, 135(2), 647-658. https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2011.06.012.
• Brakel, W.H.N., Anderson, A.M., Mutatkar, R.K., Bakirtzief, Z., Raju, M.S. (2006). The ParticipationScale: Measuring a Key Concept in Public Health. Disability and Rehabilitation, 28(4), 193-203.
• Çapri, B. (2006). Tükenmişlik Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 62-77.
• Çeçen, A. ve Örkün, Ü. (2012). Tekstil Sektörü Mavi Yaka Çalışanlarının Yaşam Doyumu ve Tükenmişlik Düzeylerinin İş Doyumu Tarafından Yordanması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1).
• Çiftçi, S. (2016). Hazır Giyim İmalatında Ergonomik Risk Değerlendirme ve Kas İskelet Sistemi Sorunları. Yüksek Lisans Tezi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Daltaban, Ö., Durmuş, H., Onur, M. E. T. E., Eryılmaz, Y. R., Gökal, Y., Karahan, Y., ... & Kerpiççi, K. (2022). Diş hekimliği Fakültesi Öğrencilerinde Kas İskelet Sistemi Problemlerinin Değerlendirilmesi. Akdeniz Diş Hekimliği Dergisi, 1(2), 48-54.
• Dawson, A. P., Steele, E. J., Hodges, P. W., & Stewart, S. (2009). Development and Test–Retest Reliability of an Extended Version of The Nordic Musculoskeletal Questionnaire (NMQ-E): A Screening İnstrument for Musculoskeletal Pain. The Journal of Pain, 10(5), 517-526. https://doi.org/10.1016/j.jpain.2008.11.008
• Demiral, G.A., Şahan, C., Özgür, E.A., Vatansever, M. ve Demiral, Y. (2023). Bir Tekstil Fabrikasında Psikososyal Riskler ve Mental Sağlık Durumu. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 8(1), 54-70.
• Demirci, O. O. (2017). Ergoterapi: Geleceğin Mesleği Olabilecek Bir Meslek Alanı. Klinik Psikiyatri Dergisi, 20(1).
• Dijkers, M. (1998). Community Integration: Conceptual Issues and Measurement Approaches in Rehabilitation Research. Topics in Spinal Cord Injury Rehabilitation, 4(1), 1-15.
• Direl, Y. (2021). Termik Santral Çalışanlarında İş Doyumu, Genel Sağlık Düzeyi, Solunum Fonksiyonları, Yorgunluk Düzeyi ve Kas İskelet Sistemi Yaralanmalarının İncelenmesi (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Doğu Akdeniz Üniversitesi, Gazimağusa, Kuzey Kıbrıs.
• Dolunay, A. B. (2002). Keçiören İlçesi Genel Liseler ve Teknik-Ticaret-Meslek Liselerinde Görevli Öğretmenlerde Tükenmişlik Durumu Araştırması. Ankara Üniversitesi, Tıp Fakültesi Mecmuası, 55(1), 51-62.
• Ergin, C. (1992). Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi, Ankara (Turkey).
• Eumusc.net Musculoskeletal Health in Europe, Report v5.0. (2018). Erişim adresi: http://www.eumusc.net/myUploadData/files/Musculoskeletal%20Health%20in%20Europe%20Report%20v5.pdf. Erişim tarihi: 07 Mayıs 2019.
• Güney, B., ve Erden, M. A. (2023, February). Yatay Kaynak Pozisyonunda Çalışan Bir Operatörün Duruşunun OWAS yöntemi ile Ergonomik Analizi. In International Conference on Frontiers in Academic Research, 1, 561-567.
• Hoosain, M., Bosa, F., Conolly, N. B., Janse van Rensburg, H., Mayet, N. A., & Titus, T. (2022). Workplace-Based Rehabilitation With Garment Workers: A Multiple Case Study. Work, (Preprint), 1-10.
• İbrahim, E.Y.İ., Büyükakıncı, B.Y. (2022). Musculoskeletal Disorders of Hand in Healthcare Workers: A Cross-Sectıonal Study. Ergonomi, 5(3), 144-152.
• İnce, N. B. ve Şahin, A. E. (2015). Maslach Tükenmişlik Envanteri- Eğitimci Formu’nu Türkçe’ye Uyarlama Çalışması. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 6(2).
• Kaçmaz, N. (2005). Tükenmişlik (Burnout) Sendromu. Journal of Istanbul Faculty of Medicine, 68(1), 29-32.
• Kalınkara, V. ve Kacar, N. (2023). Hazır Giyim Sektöründe Çalışma Koşulları, Yorgunluk ve Çalışma Yaşamı Kalitesi İlişkisi. Ergonomi, 6(1), 31-43.
• Karaca, Ş. B. ve Aydın, G. (2019). Yoğun Bakım ve Ameliyathane Çalışanlarında Kas İskelet Sistem Ağrıları. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi, 52(3), 196-200.
• Kayıhan, H. ve Kars, S. (2019). Katılım Temelli Duyu Bütünleme (Community Participation and Occupational Therapy). Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 37-42.
• Kelders, R., Brakel, W.V., Beise, K. (2012) Testing and Validating a Simplified Scale to Measure Social Participation of People with Sisabilities in Indonesia. Disability and Rehabilitation, 34(8), 638-646.
• Kuorinka, I., Jonsson, B., Kilbom, A., Vinterberg, H., Biering-Sørensen, F., Andersson, G., & Jørgensen, K. (1987). Standardised Nordic Questionnaires for the Analysis of Musculoskeletal Symptoms. Applied Ergonomics, 18(3), 233-237.
• Kurt, İ. (2019). Tekstil İşçilerinde Postür Eğitiminin Kas-İskelet Sistemi, Ağrı ve Yaşam Kalitesine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Bezmialem Vakıf Üniversitesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, İstanbul.
• Levasseur, M., Richard, L., Gauvin, L., & Raymond, É. (2010). Inventory and Analysis of Definitions of Social Participation Found in The Aging Literature: Proposed Taxonomy of Social Activities. Social science & medicine, 71(12), 2141-2149.
• Malik, N., Maan, A. A., Pasha, T. S., Akhtar, S., & Ali, T. (2010). Role of Hazard Control Measures in Occupational Health and Safety in The Textile İndustry of Pakistan. Pak J Agri Sci, 47(1), 72-76.
• Maslach, C. (2003). Job Burnout: New Directions in Research and Intervention. Current Directions in Psychological Science, 12(5), 189-192.
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Organizational Behavior, 2(2), 99-113. https://doi.org/10.1002/job.4030020205.
• Mezarcıöz, S. ve Oğulata, R. T. (2014). 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu-Tekstil İşletmelerinde İSG (İş Sağlığı ve Güvenliği) Sorunları. Engineer & the Machinery Magazine, 655(55), 72-79.
• Miranda-Ackerman, R. C., Barbosa-Camacho, F. J., Sander-Möller, M. J., Buenrostro-Jiménez, A. D., Mares-País, R., Cortes-Flores, A. O., ... & González-Ojeda, A. (2019). Burnout Syndrome Prevalence During İnternship in Public and Private Hospitals: A Survey Study in Mexico. Medical Education Online, 24(1), 1593785.
• Mulyati, S., Prabowo, K., & Kermelita, D. (2022). The Effectıveness of Ergonomıcs Technıques on The Abılıty to Overcome Musculoskeletal Dısorder (MsDs) Complaınts Among Taılors in Bengkulu Cıty and Jakarta Cıty 2019. Proceeding B-ICON, 1(1), 275-284.
• Özkan, E. (2013). Kör ve Az Gören Erişkin Bireylerde Öz Yeterlilik, Sosyal Kaygı, Başetme Becerileri ve Çevrenin Toplumsal Katılıma Etkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Resmî Gazete. Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik. (2014). Erişim adresi: https://www.klimik.org.tr/2014/05/22/saglik-meslek-mensuplari-ile-saglik-hizmetlerinde-calisan-diger-meslek-mensuplarinin-is-ve-gorev-tanimlarina-dair-yonetmelik-yayimlandi/. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2023.
• Sonnentag, S., & Schiffner, C. (2019). Psychological Detachment From Work During Nonwork Time and Employee Well-Being: The Role of Leader’s Detachment. The Spanish Journal of Psychology, 22 (e3), 1-9. https://doi.org/10.1017/sjp.2019.2.
• Souza, M. A. P., Coster, W. J., Mancini, M. C., Dutra, F. C. M. S., Kramer, J., & Sampaio, R. F. (2017). Rasch Analysis of The Participation Scale (P-scale): Usefulness of The P-scale to a Rehabilitation Services Network. BMC Public Health, 17(1). https://doi.org/10.1186/s12889-017-4945-9.
• Vachon, M., Papineau, M., Dupuis, G., & Roberge, P. (2019). Associations Between Systemic Quality of Life and Burnout Among French Canadian Workers. Social Indicators Research, 142(3), 1193-1210. https://doi.org/10.1007/s11205-018-1944-x.
• Van Brakel, W. H., Anderson, A. M., Mutatkar, R. K., Bakirtzief, Z., Nicholls, P. G., Raju, M. S., & Das-Pattanayak, R. K. (2006). The Participation Scale: Measuring a Key Concept in Public Health. Disability and Rehabilitation, 28(4), 193-203.
• Willer, B., Rosenthal, M., Kreutzer, J., Gordon, W., & Rempel, R. (1993). Assessment of Community Integration Following Rehabilitation for TBI. Journal of Head Trauma Rehabilitation, 8, 11–23.
• World Health Organization. (2002). The World Health Report 2002: Reducing Risks, Promoting Healthy Life. WHO Library Cataloguing-in Publication Data, p. 232.
• World Health Organization. International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF). (2001). Geneva: WHO.
• Yılmaz, F., Şahin, F. ve Kuran, B. (2006). İşe Bağlı Kas İskelet Hastalıkları ve Tedavisi. Nobel Medicuus, 2(3), 15-22.
• Yu, W., Ignatius, T. S., Li, Z., Wang, X., Sun, T., Lin, H., & et al. (2012). Work-related Injuries and Musculoskeletal Disorders Among Factory Workers in a Major City of China. Accident Analysis & Prevention, 48, 457-463. https://doi.org/10.1016/j.aap.2012.03.001.