The Importance Of National Language In Turkish Cultural Nationalism: Necmettin Hacieminoglu And The Language Issue

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 2, 110 - 126, 31.12.2023

Zühre Ayvaz Mehmet Akif Ayvaz

https://doi.org/10.46790/erzisosbil.1396288

Öz

Turkish cultural nationalism, whose origins date back to the Early Republican period, has been on the rise again after the 1960s. Turkish nationalism moved away from an ethnicist structure; a national identity based on cultural Turkism came to the fore. Turkish cultural nationalism, which finds its political counterpart in the Idealist Movement in Turkey, has an understanding of nationalism based primarily on culture, language and history. In particular, the national language element is considered one of the conditions of the nation’s existence. In this study, the importance given by Turkish cultural nationalism to the issue of national language is discussed around the views of Necmettin Hacieminoglu, who was influential in shaping the ideological structure of the Idealist Movement and is considered one of its ideologists. Linguist Hacieminoglu’s writings on national language between 1960-1980 were analyzed in a holistic perspective with the content analysis method. The study aims to reveal Hacieminoglu’s place and contribution to Turkish cultural nationalism. In this way, it is thought to contribute to the Turkish cultural nationalism and linguistics literatures.

Anahtar Kelimeler

Turkish Cultural Nationalism, Necmettin Hacieminoglu, Turkish Language.

TÜRK KÜLTÜR MİLLİYETÇİLİĞİNDE MİLLÎ DİLİN ÖNEMİ: NECMETTİN HACIEMİNOĞLU VE DİL MESELESİ

Öz

Kökenleri Erken Cumhuriyet dönemine uzanan Türk kültür milliyetçiliği, 1960’lı yıllardan sonra yeniden yükselişe geçmiştir. Türk milliyetçiliğinde etnisist yapıdan uzaklaşılmış; kültürel Türkçülük esaslı millî kimlik öne çıkmıştır. Türkiye’de siyasi anlamda Ülkücü Hareket’te karşılık bulan Türk kültür milliyetçiliği, başlıca kültür, dil ve tarih temelleri üzerine kurulu bir milliyetçilik anlayışına sahiptir. Özellikle millî dil unsuru, milletin varlık şartlarından biri kabul edilmektedir. Çalışmada Türk kültür milliyetçiliğinin millî dil konusuna verdiği önem Ülkücü Hareket’in fikir yapısının şekillenmesinde etkili olan ve ideologlarından biri kabul edilen Necmettin Hacıeminoğlu’nun görüşleri etrafında ele alınmıştır. Dil bilimci Hacıeminoğlu’nun 1960-1980 arası millî dile dair yazıları içerik analizi yöntemi ile bütünlüklü bir perspektifle incelenmiştir. Çalışma ile Hacıeminoğlu’nun Türk kültür milliyetçiliğindeki yeri ve katkısı ortaya konmak amaçlanmıştır. Bu sayede Türk kültür milliyetçiliği ve dil bilim literatürlerine katkı sağlanacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk Kültür Milliyetçiliği, Necmettin Hacıeminoğlu, Türk Dili.

Kaynakça

• ALDEMİR, C. (2012), Üçüncü Yol: Kültür Milliyetçiliği, Berikan Yayıncılık, Ankara.
• ARSAL, S. M. (1979), Milliyet Duygusunun Sosyolojik Esasları, 4. Baskı, Ötüken Yayınları, İstanbul.
• ATEŞ, N. (1979), “Türk Dili’nin Dünkü ve Bugünkü Vaziyeti”, Ana Gazetesi, 1, 3.
• AYDINLAR OCAĞI (1973), Aydınlar Ocağı’nın Görüşü, Türkiye’nin Bugünkü Meseleleri, Garanti Matbaası, İstanbul.
• BAKİLER, Y. B. (1998), “Galip Erdem’den Birkaç Hatıra”, Galip Erdem Albümü içinde (61-70), Türk Yurdu Yayınları, Ankara.
• BAŞGİL, A. F. (1967), “Kültür Emperyalizmi”, Millî Işık, 1, 34.
• BİLGE, O. (28.01.1974), “Seçimler ve MHP VIII: Kültür Emperyalizmi ve MHP”, Devlet Gazetesi, 221, 12.
• BİLGİÇ, E. (1979), “Kültür Nedir, Ne Değildir?”, Millî Eğitim ve Kültür, 1/3, 300-307.
• BİLGİÇ, E. (1984), “Millî Kültür Davamız ve Turizm”, Töre, 160, 12-14.
• BOZKURT, A. (1974), “Kültür Emperyalizmi İle Mücadele”, Bozkurt, 22, 6-7.
• BUHARALI, N. (1941), “Kültürü Zayıf Millet ve Kültürü Kuvvetli Millet”, Çınaraltı, 5, 6.
• CERİTOĞLU, M. (2013), “Necmettin Hacıeminoğlu Hoca’nın Fikir Dünyası,” Türkiz, 4/19 (Ocak-Şubat 2013), 69-76.
• ÇELİK, H. S. (2021), “Kültür Emperyalizmi: Bir Kavramın Türkiye’deki Tarihi Üzerine Bir İnceleme (1960-1980)”, AÜDTCF Dergisi, 61/2, 629-675. DOİ: 10.33171/dtcfjournal.2021.61.2.2 (17.10.2023).
• ERDEM, G. (1962), “Kültür Birliği”, Orkun, 1, 19.
• ERDEM, G. (15.12.1969), “Ortak Pazar ve Kültür Emperyalizmi”, Devlet Gazetesi, 37. Sayı, 5.
• ERDEM, G. (28.04.1969a), “Yenilmişliğin Acısı”, Devlet Gazetesi, 4. Sayı, 5.
• ERDEM, G. (1975), Suçlamalar II: Irkçılık, Töre-Devlet Yayınevi, Ankara.
• ERDEM, G. (1984), Mektuplar, 1. Baskı, Millî Eğitim ve Kültür Yayınları, Ankara.
• ERDEM, G. (2008), Türk Kimdir? Türklük Nedir?, 1. Baskı, Töre Devlet Yayınevi, Ankara.
• ERTEKİN, O. (2017), “Cumhuriyet Döneminde Türkçülüğün Çatallanan Yolları”, Tanıl Bora (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt 4: Milliyetçilik, 5. Baskı içinde (345-387), İletişim Yayınları, İstanbul.
• HACIEMİNOĞLU, N. (1967), “Türklüğü Parçalayan Öztürkçecilik”, Millî Işık, 6, 11-13.
• HACIEMİNOĞLU, N. (28.04.1969), “Sadeleşme Devri Kapanmıştır.”, Devlet Gazetesi, 4, 12.
• HACIEMİNOĞLU, N. (1971), “Sadeleşmede Ölçü”, Töre, 31, 19-22.
• HACIEMİNOĞLU, N. (1971a), “Dil Meselesi”, Töre, 1, 17-19.
• HACIEMİNOĞLU, N. (1972), Türkçenin Karanlık Günleri, Töre-Devlet Yayınları, Ankara.
• HACIEMİNOĞLU, N. (1972a), “Milliyetçilik ve Milliyetçiler”, Töre, 23, 23-30.
• HACIEMİNOĞLU, N. (1972b), “Aydın İle Halkın Mücadelesi”, Töre, 8, 5-10.
• HACIEMİNOĞLU, N. (1975), Türkiye’nin Çıkmazları, Töre-Devlet Yayınları, Ankara.
• HACIEMİNOĞLU, N. (1974), “Yabancı Kültür Meddahlığı”, Töre, 37, 10-14.
• HACIEMİNOĞLU, N. (1974a), “Kültür Mandacıları”, Töre, 36, 11-17.
• HACIEMİNOĞLU, N. (1976), Milliyetçilik, Ülkücülük, Aydınlar, Töre-Devlet Yayınları, Ankara.
• HACIEMİNOĞLU, N. (03.05.1978), “Asırlar Geçer CHP Kafası Değişmez”, Devlet Gazetesi, 12.
• HAYES, C. J. H. (2011), Milliyetçilik: Bir Din, Batı Siyasal Düşüncesinde Ulusalcılık Tasavvuru, çev. Murat Çiftkaya, İz Yayıncılık, İstanbul.
• HEYWOOD, A. (2006), Siyaset, çev. Buğra Kalkan ve Komisyon, 16. Baskı, Liberte Yayınları, Ankara.
• HEYWOOD, A. (2013), Siyasi İdeolojiler, çev. Özgür Tüfekçi, 5. Baskı, Adres Yayınları, Ankara.
• HUTCHINSON, J. (1999), “Re-interpreting Cultural Nationalism,” Australian Journal of Politics and History, 45/3, 392-407. https://www.academia.edu/56588862/Re_Interpreting_Cultural_Nationalism (29.10.2023).
• KARACA, K. (22.09.1969), “Kültür Milliyetçiliği”, Devlet Gazetesi, 25. Sayı, 5.
• KARACAN, A. İ. (13.12.1971), “Kültür Emperyalizmi 4”, Devlet Gazetesi, 134. Sayı, 11.
• KARPAT, K. H. (2015), Ortadoğu’da Millet, Milliyet, Milliyetçilik, çev. Recep Boztemur, Timaş Yayınları, İstanbul.
• KURAN, E. (1970), “Millî Kültürün Değeri”, Türkiye Ülkücü Gençlik Dergisi, 1/1, 8, 24.
• KUTLU, T. C. (1970), “Millî Dilimiz Türkçe midir, Uydurmaca mıdır?”, Millî Işık, 48, 20-22.
• MARDİN, Ş. (2004), Türk Modernleşmesi: Makaleler 4, İletişim Yayınları, İstanbul.
• NIELSEN, K. (1996), “Cultural Nationalism, Neither Ethnic nor Civic”, Journal of Philosophical Forum, Volume 28/1-2 Winter 1996, 42-52.
• https://www.kainielsen.org/uploads/1/1/9/0/119098149/nielsen_kai_cultural_nationalism_neither_ethnic_nor_civic.pdf (01.11.2023).
• ÖZDEK, R. (1969), “Kültür Kaynaklarımız”, Türk Yolu, 1/6, 7.
• ÖZER, N. (1978), “Kültürün Önemi”, Genç Arkadaş, 1/11, 10.
• ÖZKAN, M. (1996), “Hacıeminoğlu Necmettin”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 14, 502-503.
• https://islamansiklopedisi.org.tr/hacieminoglu-necmettin (28.10.2023).
• ÖZKIRIMLI, U. (2009), Milliyetçilik Kuramları Eleştirel Bir Bakış, 3. Baskı, Doğu Batı Yayınları, İstanbul.
• SEL, P. (2016), “Prof. Dr. Necmettin Hacıeminoğlu’nun Hayatı”, Türk Yurdu, 105/351, 28-33.
• SERDENGEÇTİ, O. Y. (1950), “Kültür Emperyalizmi”, Serdengeçti, 4/9, 4.
• SMITH, A. D. (1998), Nationalism and Modernism, Routledge, London.
• SMITH, A.D. (2017), Etno-Sembolizm ve Milliyetçilik, çev. Bilge Firuze Çallı, Alfa Basım Yayınları, İstanbul.
• ŞEHSUVAROĞLU, L. (1976), “Türk Dili ve Türk Milliyetçiliği”, Hasret, 19, 8.
• TAŞKIN, Y. (2007), Anti Komünizmden Küreselleşme Karşıtlığına: Milliyetçi Muhafazakâr Entelejensiya, İletişim Yayınları, İstanbul.
• TİMURTAŞ, F. K. (1967), “Dilde Uydurmacılık”, Millî Işık, 2, 14.
• TURAN, O. (1969), “Türk Dilinin Müdafaası”, Millî Hareket, 38, 14-16.
• YURTBAŞI, M. (2017), “Türkiye’de 2000-2017 Döneminde Oluşan ve Yaygınlaşan Yeni Sözler (Neolojizmler)”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 40, 491-562.
• VEZİROĞLU, İ. (1963), “Millî Kültür Meselesi”, Orkun, 19, 13.