İslam’da Birlikte Yaşama Kültürü ve Günümüzde Müslüman Top-lumlarda Zuhur Eden Şiddet

Yıl 2017, Sayı: 34, 45 - 68, 30.05.2017

Enver Arpa

Öz

Bu
makalede, İslam dininin, insanların birlikte yaşamaları için öngördüğü temel
prensipler ele alınmış ve günümüzde ortaya çıkmış bulunan şiddet yanlısı bazı
İslami grupların takındıkları tutumlar ve gerçekleştirdikleri eylemler bu
çerçevede inceleme konusu yapılmıştır. İslam dini, toplumsal bir varlık olarak
yaratılan insanların bu dünyada birlikte yaşama zorunluluğunu takdir etmiş ve
bu zorunluluktan kaynaklanan farklı alanlardaki birlikteliklerin belli esaslara
dayandırılarak sürdürülebilmesi, İslam toplumunun bir düzen içerisinde
varlığını devam ettirebilmesi için çeşitli hükümler koymuş ve bazı tavsiyelerde
bulunmuştur. İncelemede Kur’an ve sünnette bu konuda varid olmuş olan hüküm ve
tavsiyeler ışığında İslam’ın aile birlikteliği, akraba birlikteliği, toplumsal
birliktelikler konusundaki tavrı ortaya konmaya, ardından İslam’ın savaş
ortamındaki ilişkiler hakkındaki tutumu ele alınmaya ve böylece oluşan geleneğe
ışık tutulmaya çalışılmıştır. İslam’ın başlangıç döneminde geliştirilen bu
tavrın İslam tarihindeki yansımalarına da atıfta bulunularak bazı örnek
uygulamalara işaret edilmiştir. İncelemenin sonunda ise günümüzde İslam
coğrafyasının çeşitli bölgelerinde faaliyet göstermekte olan bazı İslami
grupların eylem ve tutumlarının tahlili yapılmaya, sergilenen bu tavırların
dinî, sosyolojik ve psikolojik sebepleri üzerinde durulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Birlikte yaşama, şiddet, terör, aile, akraba, toplum

Co-Existence in Islam and the Violence in the Contemporary Muslim Societies

Öz

This
article discusses the principles provided for the tradition of living together
in Islam and examines the violent practices and actions of some bloodthirsty
Islamic groups in terms of these principles.  Islam appreciates the
necessity of living together since humans were created as social beings. This
necessity forms the basis of a number of principles and regulations which Islam
recommends and implements to maintain the social order in Islamic societies.
This study deals with the social order and social relations in the light of the
provisions in Sunnah and the Holy Quran by emphasizing the stance of Islam on
the family and society relationship patterns. Furthermore, this article aims to
shed light on the customs and practices of Islamic societies by also touching
upon the warfare relations. These traditions and approaches formed at the birth
of Islam manifested themselves on numerous occasions in the course of Islamic
history and this study reflects on these incidents through displaying some
example cases. Last part of the study examines the activities and deeds of some
Islamic movements in different parts of the world to reveal the religious,
psychological and sociologic reasons for their actions. 

Anahtar Kelimeler

Coexistence, violence, terror, family, the relatives, society

Kaynakça

• Afzalur Rahman, Siret Ansiklopedisi, Trc. Komisyon, İstanbul: İnkılab Yayınları, 2003, c.1.
• Akgündüz, Ahmet ve Öztürk, Said, Bilinmeyen Osmanlı, İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayınları, 1999.
• Buhari, Muhammed b. İsmail, Sahihu’l-Buharî, Beytu’l-Efkar ed-Devliye baskısı, Riyad 1998.
• Celal Yıldırım, İslam-Türk Tarihinin Altın Sahifeleri, 2. bs., Ankara: İkbal Yay.
• Elmalılı Hamdi Yazır, Hak dini Kur’an Dili, Eser Neşriyat, 1979, c.3.
• Erul, Bünyamin, Veda Hutbesi, İslam ansiklopedisi, DİA. İstanbul 2012, c. 42.
• Hamidullah, Muhammed, İslam’da Devlet İdaresi, 13. bölüm, Savaşta Yasak Fiiller, İstanbul: Beyan Yayınları.
• İbiloğlu, Aslıhan Okan, Aile İçi Şiddet, file:///C:/Users/acer/Downloads/5000076338-5000101669-1-PB.pdf, erişim: 20.04.2017.
• İbnu’l-Esir, İslam Tarihi (el-Kamil fî’t-Tarih) çev. Abdulkerim Özaydın, Bahar Yay. İstanbul-ty.
• İhsanoğlu, Ekmeleddin, Osmanlı Devleti Tarihi I-II, İstanbul: Zaman Gazetesi Yay., 1999.
• İnanç, Adnan, Şiddetin Anatomisi ve Müslümanların Şiddet ile Sınavı, Makale, Bilge Adamlar Dergisi, 36 (Aralık 2014).
• K. Hitti, Philip, Siyasi ve Kültürel İslâm Tarihi, çev. Salih Tuğ, İstanbul: M.Ü.İ.F.Y. 1995.
• Kur’an-ı Kerim ve Açıklamalı Meali, Trc. Komisyon, Ankara: TDV Yayınları, 2004.
• Miras, Kamil, Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi ve Şerhi, Ankara: D.İ.B. Yayınları, 1983.
• Muslim b. El-Haccac, Sahihu Muslim, Beytu’l-Efkar ed-Devliye baskısı, Riyad 1998.
• Niketas Khoniates, Historia, çev. Işın Demirkent, İstanbul 2004.
• Okumuş Ejder, Müslüman Toplumda Görülen Şiddet İçerikli Davranışlar, Diyanet İlmi Dergi, 50:3.
• Serahsi, el-Mebsut, Edebu’l-Kadi Babı, İstanbul: Çağrı Yayınevi, 1403/1983, cilt 16.
• Seydişehri, Mahmud Esad, İslam Tarihi, İstanbul: Divan Yayınları, 1983, c. 2.
• et-Tirmizî, Muhammed b. İsa, el-Camiu’s-Sahih, Daru’l-Fikr, 1408h.
• Yaman, Ahmet, Müslüman Bilincindeki Savaş-Cihat Algısı ve Savaş Hukuku, Makale, Şiddet Karşısında İslam, İstanbul: DİB Yayınları, 2014