GRAFİK TASARIM EĞİTİMİNDE ÇAĞDAŞ SANATIN YERİ VE ÖNEMİNE YÖNELİK DENEYSEL TASARIM UYGULAMASI: EKSLİBRİS TASARIM ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 89, 195 - 212, 09.01.2024

Muhammet İnceağaç Esra Akova

https://doi.org/10.17755/esosder.1328489

Öz

Grafik Tasarımı eğitiminde öğrencilerin çok yönlü gelişmelerine, özgün tasarım ürünleri meydana getirmelerine ve yaratıcı düşünmelerine olanak sağlayan farklı disiplin kaynaklarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bağlamda, sanat ve tasarım eğitimi açısından disiplinlerarası çalışmalardan yararlanılmasının, öğrencilerin tasarım anlamında çok yönlü gelişmesi gerekliliğini ortaya çıkardığı düşünülebilir. Araştırma, Çağdaş Sanat akımlarının sanatçılarına yönelik olarak ekslibris tasarımı uygulamaları kapsamında gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada, grafik tasarım eğitiminde öğrencilerin ekslibris tasarımlarına kaynak oluşturmak için disiplinlerarası sanat eğitimi bağlamında Çağdaş Sanat akımlarından yararlanılmıştır. Araştırmada Çağdaş Sanat akımlarından Empresyonizm, Post Empresyonizm, Ekspresyonizm, Fovizm, Fütürizm, Kübizm, Dadaizm, Sürrealizm ve Pop Art sanat akımları öğrenciler tarafından tercih edilmiştir. Araştırmanın amacı, Çağdaş Sanat akımlarına ait önemli eserlerin grafik tasarım eğitimi üzerinde ekslibris tasarımlarının öğrenciler tarafından nasıl yorumlandığını ortaya koymaktır. Araştırma, 2021-2022 eğitim öğretim yılı bahar dönemi, Kastamonu Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi Grafik Tasarım Bölümü ‘Tasarım Atölye VI’ dersini alan 4. sınıf öğrencileri ile sınırlıdır. Gönüllülük esasına dayalı olarak 24 öğrenci kapsamında gerçekleştirilen araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden ‘Eylem Araştırması’ yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada 13 öğrenci çalışmasına yer verilerek, öğrenci çalışmaları grafik tasarım bağlamında incelenmiş ve nitel olarak betimsel açıdan tasarım ilke ve elemanları doğrultusunda yorumlanarak analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, öğrencilerin ayrıntılı bir şekilde Çağdaş Sanat akımlarını öğrendikleri, sanat ve tasarımı disiplinlerarası bağlamda ele alabildikleri, Çağdaş Sanat eserlerini sadeleştirerek soyutlayabildikleri, Çağdaş Sanat akımlarına yönelik sanatçılara atfen grafik tasarım açısından sanatçıları betimleyen özgün ekslibris tasarımları meydana getirebildikleri ve yaratıcı düşünmelerine katkı sağladıkları gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Grafik Tasarım, Disiplinlerarası Tasarım Eğitimi, Çağdaş Sanat, Ekslibris Tasarımı

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

yok

AN EXPERIMENTAL DESIGN PRACTICE FOR THE POSITION AND IMPORTANCE OF CONTEMPORARY ART IN GRAPHIC DESIGN EDUCATION: AN EXAMPLE OF EXLIBRIS DESIGN

Öz

In Graphic Design education, there is a need for different disciplinary resources that allow students to develop in many directions, create original design products and think creatively. In this context, it can be considered that the use of interdisciplinary studies in terms of art and design education reveals the necesssity of multidimensional development of students in terms of design. The research was carried out within the scope of exlibris design practices for the artists of Contemporary Art movements. In this study, Contemporary Art movements were used in the context of interdisciplinary art education to create resources for students' ex-libris designs in graphic design education. In the research, Impressionism, Post-Impressionism, Expressionism, Fauvism, Futurism, Cubism, Dadaism, Surrealism and Pop Art art movements from Contemporary Art movements were preferred by the students. The aim of the research is to reveal how ex-libris designs of important works belonging to Contemporary Art movements are interpreted by students on graphic design education. The research is limited to the 4th grade students who took Kastamonu University Faculty of Fine Arts and Design Graphic Design Department 'Design Workshop VI' course in the spring semester of 2021-2022 academic year. In the research carried out within the scope of 24 students on a voluntary basis, the ‘Action Research’ method, one of the qualitative research methods, was used. By including 13 student studies in the research, student studies were examined in the context of graphic design and analyzed by interpreting them qualitatively in accordance with the design principles and elements from a descriptive point of view. As a result of the study, it was observed that students learned Contemporary Art movements in detail, they could consider art and design in an interdisciplinary context, they could can abstract Contemporary Art works by simplifying them, they could create original ex-libris designs depicting artists in terms of graphic design in reference to artists related to Contemporary Art movements, and they contributed to their creative thinking.

Anahtar Kelimeler

Education, Graphic Design, Interdisciplinary Design Education, Contemporary Art, Ex-libris Design

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Ayaydın, A. (2016). Çeşitli Yönleriyle Çağdaş Sanat Akımları. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bezerra, J. A. (2006). Ex-Líbris: a marca de propriedade do livro. Revista do Instituto do Ceará, Fortaleza, p.129-136. (Aktaran: Oliveira, H. S. D., & Cavalcante, L. E., 2022). Ex-libris: an integrative review. RDBCI: Revista
• Digital de Biblioteconomia e Ciência da Informação, 20. p.1-15. https://doi.org/10.20396/rdbci.v20i00.8670945
• Biçer Olgun, H. & Olgun, C. K. (2020). Çağdaş Sanat veya öznesini yitiren sanat: sanatçının ölümü. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(36), s.316-354. https://doi.org/10.14520/adyusbd.796203
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, (22. Baskı), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ciric, R. (2014). Deneysel Ekslibris, Uluslararası Ekslibris Dergisi, 1(1), s.10-15.
• Çakır İlhan, A. (2007). Yaratıcı Drama ile Örtüşen Çağdaş Sanat Akımları. Yaratıcı Drama Dergisi, Cilt:1 Sayı:3-4, s.139-157.
• Ersoy, A. & Avcı, E. (2018). Görseli Toplama ve Belgeleme-Eylem Araştırması. (Editör: S. D. Bedir Erişti), Görsel Araştırma Yöntemleri Teori, Uygulama ve Örnek, 2. Bölüm, (s.109-146), 3. Baskı Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• İnceağaç, M. (2022). Özgün baskıresim eğitiminde çağdaş sanatın yeri ve sanat eğitiminde kopya yöntemi olarak serigrafi baskı örneği, E-Uluslararası Pedandragoji Dergisi (E-UPAD), 2(2), s.1-18. https://trdoi.org/10.27579808/e-ijpa.59
• Keş, Y. (2016). Ekslibrislerde Biçim, İçerik ve Estetik. Uluslararası Ekslibris Dergisi, 3(5), s.112-121.
• Kırışoğlu, O. T. (2014). Ekslibrisin Üç Yönü: Bir Sanat Eseri, İşlevsel Bir Nesne, Bir Eğitim Konusu. Uluslararası Ekslibris Dergisi, 1(2), s.17-24.
• Küçüköner, M. (2020). Ekslibris Sanatında Aquatinta Tekniği ile Tonlama. Uluslararası Ekslibris Dergisi, 7(11), s.200-211.
• Laratte, E. Ü. & Gökçearslan, A. (2019). Deneysel Ekslibris ve Yeni Yaklaşımlar. Uluslararası Exlibris Dergisi, 6(10), s.188-195.
• Oliveira, H. S. D., & Cavalcante, L. E., (2022). Ex-libris: an integrative review. RDBCI: Revista Digital de Biblioteconomia e Ciência da Informação, 20. p.1-15. https://doi.org/10.20396/rdbci.v20i00.8670945
• Öztütüncü, S. (2016). Disiplinlerarası Atölye Dersleri Üzerine Bir Değerlendirme. Akdeniz Sanat Dergisi, 9(19), s.15-28.
• Pektaş, H. (2014). Türkiye’de Ekslibris, Uluslararası Ekslibris Dergisi, 1(1), s.1-9.
• Pektaş, H. (2019). Görsel İletişim Tasarımı Olarak Ekslibris ve Dijital Dönüşümü, Üsküdar Üniversitesi iletişim fakültesi akademik dergisi-Etkileşim, 4, s.34-42.
• Sürmeli, K. (2014). Konya Selçuklu Halı Motiflerinin Ekslibrislerde Yorumlanması, Tarih Okulu Dergisi (TOD), Yıl 7, Sayı XVII. s.359-374. https://doi.org/10.14225/Joh469
• Süzen, H. N. (2017). Temel Tasarım Eğitimi ve 20. Yüzyıl Sanat Akımları Çerçevesinde “Kolaj Tekniği” Örnekleri, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi/UUSBD, Cilt:10 Özel Sayı 2, s.409-424.
• Üstüner, İ. E. (2017). Resim-İş Öğretmenliği Anasanat Atölye (Grafik) Derslerinde Tasarlanan Ekslibris Çalışmalarının Tasarım Eleman ve İlkelerine Göre Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (10. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.