DECENTRALIZATION IN EDUCATION

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 89, 325 - 343, 09.01.2024

Koray Gürel İbrahim Gül

https://doi.org/10.17755/esosder.1357637

Öz

EĞİTİMDE YERELLEŞME

Öz

Bu araştırma, eğitim hizmetlerinin kalitesinin arttırılmasında yerelleşme kavramını incelemek, merkezi ve yerel yöneticilerinin görüşleri ile eğitimde yerelleşme olgusu tartışmalarına katkıda bulunmak, amacıyla yapılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim (fenomenolojik) çalışması niteliğinde olan çalışmanın evrenini, 2021-2022 yılında Samsun ilinde bulunan Belediye Başkanları ile Milli Eğitim Müdürleri oluşturmaktadır. Araştırmada, görüşme formu ile yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Eğitim ve yerelleşme olguları arasındaki ilişkinin fenomenolojik yöntemle derinlemesine incelendiği çalışmada iki farklı olgu, çalışma grubunun bilgi ve deneyimlerine yönelik görüşlerinden yararlanılarak Samsun ili özelinde çözümlenmeye çalışılmıştır. Sonuçlara göre katılımcıların yerelleşme olgusuyla ilgili bilgi sahibi oldukları görülmüştür. Yerelleşme çalışmalarının ülkemizin kültürel ve siyasal özelliklerinden dolayı yakın gelecekte çok da mümkün olmayan bir yönetim şekli olduğu bulgulara yansımıştır. Katılımcılarda yerelleşmenin merkezi yönetimin eksiklerini azaltabileceği aynı zamanda demokratikleşmeye katkı sağlayacağı; bütçe yönetiminin okullara bırakılmasıyla bürokrasi hantallığının azalacağı ve sorunların çok daha hızlı, kolay ve yerinde çözülebileceği görüşü hâkimdir. Ders kitaplarının ve müfredatın belirlenmesinde ise eğitim hizmetlerinin kalitesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Öte yandan yerelleşmeyle eğitimin siyasallaşması endişesi görüşü de bulgulara yansımıştır. Yerelleşmenin devletin üniter yapısını bozacağı kaygıları, ön koşullar gerçekleşmeden uygulanacak yerelleşme ile fırsat ve imkân eşitsizliklerinin derinleşebileceğini, insan kaynakları yönetiminde yerelleşmenin eğitim çalışanlarının performansını arttıracağı, öğretmen maaşlarının yerel yönetimlerce karşılanmasının oluşturacağı sorunlar da araştırma sonuçlarına yansıyan diğer bulgulardır.

Anahtar Kelimeler

eğitim, yerelleşme, eğitimde yerelleşme

Etik Beyan

Hazırladığım Yüksek Lisans tezinin bütün aşamalarında bilimsel etiğe ve akademik kurallara riayet ettiğimi, çalışmada doğrudan veya dolaylı olarak kullandığım her alıntıya kaynak gösterdiğimi ve yararlandığım eserlerin Kaynaklar’da gösterilenlerden oluştuğunu, her unsurun enstitü yazım kılavuzuna uygun yazıldığını ve TÜBİTAK Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu Yönetmeliği’nin 3. bölüm 9. maddesinde belirtilen durumlara aykırı davranılmadığını taahhüt ve beyan ederim.

Teşekkür

Bu çalışmanın veri toplama sürecinde değerli vakitlerini ayıran, emeklerini esirgemeyerek katılım gösteren Samsun ili Belediye Başkanlarına ve Milli Eğitim Bakanlığı Samsun teşkilatı Eğitim Yöneticilerine teşekkürlerimi sunarım

Kaynakça

• Akyıldız, S. (1999). Eğitim hizmetlerinin yürütülmesinde belediye yönetimlerine yetki verilmesi konusunda il belediye başkanlarının görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Akyol, A. (2001). Amerikan eğitim sistemi üzerine bir inceleme. Ankara: MEB Yayınları
• Ataç, B. (2002). Kamu maliyesi, (Yedinci Baskı), Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• Ateş, H. ve Kavrak Y. (2014). OECD, ülkeleri ile Türkiye’de yükseköğretimin ve finansmanın karşılaştırılması ve Türkiye için finansman yönetimi model önerisi, 9. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi kitapçığı içinde (111. Sayfa), Siirt.
• Ateş, S. (2008). İngiltere yönetim yapısının özellikleri, Türk İdare Dergisi, 458 183-205.
• Başaran, İ. E. (1996) Türkiye Eğitim Sistemi, Yargıcı Matbaası, Ankara.
• Başol-Göçmen (2004, Temmuz). Otantik değerlendirme nedir ve nasıl yapılır? XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Berberoğlu, G. (2009). Milli eğitim bakanlığı seviye belirleme sınavı (SBS) uygulamalarının değerlendirilmesi. Cito Eğitim: Kuram ve Uygulama Dergisi, 2, 10-24.
• Bilgiç, V. K. ve Gül, S. K. (2009). Türkiye’de yerelleşme politikaları. VII. Kamu Yönetimi Forumu: Küreselleşme Karşısında Kamu Yönetimi bildiriler kitabı içinde (612-626), Kahraman Maraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Birgili, B. (2021). Ölçüt’e otantik bir bakış: Sınıf içi ölçme. İstanbul Ölçme ve Değerlendirme. 1, 6-9
• Bobba, M. ve Coviello, D. (2007). Weak instruments and weak identification, in estimating the effects of education, on democracy, Economics Letters, 96(3) 301-306.
• Bozan, M. (2002). Merkeziyetçi yönetimden yerinden yönetime geçişte alternatif yaklaşımlar MEB Örneği. [Yayınlanmamış doktora tezi]. İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Bozan, M. (2003). Merkeziyetçi yönetimden yerinden yönetime geçişte alternatif yaklaşımlar: Millî Eğitim Bakanlığı örneği, Çağdaş Yerel Yönetimler, 12(1), 27-28.
• Bozkurt, Ö. ve Ergun, T. (1998). Kamu yönetimi sözlüğü, TODAİE Yayınları, Ankara.
• Bucak, E. B. (2000). Eğitimde yerelleşme. Detay Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara.
• Bucak, E. B. (2000). İl ve ilçe eğitim örgütlerinin durumu ve bunun yönetimsel doğurguları, Eğitimde Yansımalar VI 2000 Yılında Türk Milli Eğitim Örgütü ve Yönetimi. Ankara.
• Çınkır, Ş. (2002). Eğitim yönetiminde yerelleşmenin üstünlükleri ve sakıncaları, Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8 101-110.
• Çoker, Z. (1995). Merkezden yönetim, il sistemi ve yerel yönetim reformu. Yeni Türkiye Dergisi, 4, 174-189.
• Dağ, O. ve Bakır, M.Ş. (2022). Küreselleşmenin ulusal ve uluslararası alanda eğitim yönetimine yansımaları, Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 8(57), 1407-1414. http://dx.doi.org/10.292288/JOSHAS.65015
• Dawson. C. (2002). Practicalresearchmethods. Oxford: How ToBooks.
• Demirbilek, M. (2022). Avustralya, Kanada ve Almanya’da eğitimde yerelleşme politikaları ve uygulamaları. Alanyazın Eğitim Bilimleri Eleştirel İnceleme Dergisi, 3(1), 103-123
• Der Wal, A. (2007). Decentralization of education in Chile: a case of institutionalized class segregation. Education ınternational working papers. [Master Thesis], Leiden University
• Dyer, C. & Rose, P. (2005). Decentralization for Educational Development? An Editorial İntroduction. Compare: A Journal of Comparative and International Education, 35(2), 105-113. https://doi.org/10.1080/03057920500129809
• Edquist, L. (2005). Decentralization of educational management in Vietnam. [Master’s Thesis in Political Science], Jönköping International Business School, Jönköping University.
• Fiske, E. B. (1996). Decentralization of educationpoliticsandconsensus, The World Bank, Washington, D.C.
• Foster, A.D. ve Rosenzweıg, M.R. (1996). Technical change and human capital returns and investments: evidence from the green revolution. The American Economic Review. 86(4) 931-953.
• Görgülü, D. (2019). Eğitim örgütlerinde yerelleşme. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 2(1), 73-85.
• Grieve, R.(1979). Decentralization of education in the northern province, Eru Research Report No: 29 Papua New Guinea.
• Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. Educational Communication and Technology Journal, 30 (4), 233-252
• Güven, A., Karkacıer, A. ve Şimşek, T. (2017). Merkezileşme yerelleşme tartışmaları kapsamında yerel yönetimlerde vesayet denetimi sorunu, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 12(2), 189-208.
• Hamarat, E. (2019). 21. yüzyıl becerileri odağında Türkiye’nin eğitim politikaları, SETA| Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı.
• Hauser, S.M. (2000). Education, ability, and civic engagement in the contemporary United States, Social Science Research, 29(4), 556-582.
• Hazman, G. G ve Küçükilhan, H. (2018). Eğitim hizmetlerinde yerelleşme sorunsalı: Yerel idareciler ve merkezi yönetim yetkilileri açısından ampirik bir değerlendirme. AKÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 41-55.
• Hinsz, S.,Patel, M., Meyers, C. ve Dammert, A. (2006). Effects of decentralization on primary education: phase i: a survey of east Asiaandthe Pacific İsland. Unıcef Regional Office for Asiaand The Pacific, 2-3.
• Işık, H. (2000). Okul bölgelerinin yapısı ve işleyişi ABD Örneği, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi (24), 561-570.
• Jamison, E.A.,Jamison, D.T. ve Hanushek, E.A. (2007). The effects of education quality on in come growth and mortality decline. Economics of Education Review, 26(6) 771-788.
• Karaarslan, E. (2005). Kamu kesimi eğitim harcamalarının analizi. Maliye Dergisi, 149, 36-73.
• Karataş, İ. H. (2012). Türk eğitim sisteminde toplumsal katılımı sağlamak için bir model önerisi: yerel eğitim şûrâları, Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 151-166.
• Kazancı, A. (2019). Türkiye’de eğitim hizmetlerinde yerel yönetimlerin rolü, [(Basılmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Keskin, N. E. (2008). Dünya bankası ve eğitimde yerelleşme: kamu okullarında işletmecilik. Küreselleşme ve demokratikleşme uluslararası sempozyumu bildiri kitabı, Akdeniz Üniversitesi İİBF Yayını.
• Keskin, N. E. (2003). Eğitimde reform. Kamu Yönetimi I. Ulusal Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Kiran, H. (2001). Milli Eğitim Bakanlığı taşra örgütü yöneticilerinin eğitimde yerinden yönetime ilişkin tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 1–9.
• Koçak-Usluel, Y. (1995). Millî Eğitim Bakanlığı merkez örgütü yöneticilerinin yerelleşme konusundaki görüşleri. [Yayınlanmamış Doktora Tezi], Ankara.
• Köksal, K. (1999). Türkiye’de eğitim hizmetlerinin yerelleşmesi bir model önerisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi], Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Kurt, T. (2006). Eğitim yönetiminde yerelleşme eğilimi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 61-70.
• Lam, D.,&Duryea, S. (1999). Effects of schooling on fertility, labor supply, and ınvestments in children, with evidence from Brasil. Journal of Human Resources. 34(1), 160-192.
• Leung, F. K. S. (2004). Educational centralization and decentralization in east Asia. Apec Educational Reform Summit, Beijing, China.
• Litvack, J. (2011). Educationand Decentralization, World Bank and Ciesin, http://www.ciesin. org/decentralization/SB_entry.html
• Litvack, J ve Seddon, J. (April 15-19, 2002). Decentralization briefing notes. World Bank Instıtu. https://documents1.worldbank.org/curated/es/873631468739470623/ 127218024_200210326001801/additional/multi-page.pdf
• Lochner, L. ve Moretti, E. (2004). Theeffect of education on crime: evidence from prison in mates, arrests and self-reports, American Economic Review, 94(1) 155-189.
• Lo, W. Y. W. (2010). Decentralization of higher education and its implications for educational autonomy in Taiwan. Asia Pacific Journal of Education, 30(2), 127-139.
• Lopez, R. ve Valdez, A. (2000). Fighting rural poverty in Latin America: new evidence of the effects of education, demographics, Economic Development and Cultural Change. 49(1) 197-212. https://doi.org/10.1086/452497
• MEB (2022. Nisan 2023). Milli Eğitim Şuraları (15,16,17,18,19), https://ttkb.meb.gov.tr/ www/milli-egitim-suralari/dosya/12
• MEB, (2018). 2023 Eğitim Vizyonu. Milli Eğitim Bakanlığı. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf
• Miles, M. B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. New York: Sage Publications, Inc
• Minzer B. (2008). Die delegation von aufgaben von der gemeindebehörde an die gemeindeverwaltung aus betriebswirtschaftlicher und rechtlicher sicht. (Master Thesis), am Institut für Verwaltungs Management, Zürcher Hochschule für Angewandte Wissenschaften, Winterthur.
• Odabaş, H.,Tekdere, M., & Aktepe, E. (2016). Eğitim hizmetlerinin yerelleşmesinin muhtemel etkileri: Türkiye’de uygulanabilirliği. Üçüncü Uluslararası Ekonomi Konferansı, Barcelona/Econworld, 1-3 Şubat 2016.
• Okur, F. ve Çakıcı, A. B. (2007). Küreselleşme sürecinde yerelleşme ve yerel demokrasi. Akademik Bakış Dergisi, 11, 1-12
• Özcan, M. (2001). Subsidiarite (hizmette yerellik) ilkesi: Avrupa Birliği’ndeki uygulama ve Türkiye’de uygulanabilirliği, Seçkin Yay., Ankara.
• Özmüş, L. (2005). Desentralizasyon (yerelleşme) ve yeni kamu yönetim anlayışı, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 10.Türkiye Harita Bilimsel Teknik Kurultayı, 28 Mart-1 Nisan 2005, Ankara.
• Özdemir, M. (1996). Yerel yönetimler ve eğitim. [Basılmamış Yüksek lisans Tezi]. TODAİE. Ankara.
• Özgen, V. (2011). Eğitim hizmetlerinde yerelleşme ve hizmet kalitesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Özdemir, M. ve Bozkurt, S. (2015). Eğitim ve okul yöneticilerinin yeni-kamu işletmeciliği anlayışına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 42, 317-334 https://doi.org/10.15285/ebd.66443
• Parry, T. (1997). Achievingbalance in decentralization: a casestudy of education decentralization in Chile. World Development, 25(2) 211-225.
• Pektaş, E. K. (2003). Büyük kent belediyelerinin eğitim ve kültür hizmetlerine siyasal parti ideolojilerinin yansıması. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Rondinelli, D. A. (1981). Government decentralization in comparative perspective: theory and practice in developing countries, International Review of Administrative Sciences, 2, 133- 145.
• Sezer, Ö. ve Vural, T. (2010). Kamu hizmetlerinin sunumunda devletin değişen rolü ve merkezi yönetim ile yerel yönetimler arasında yetki ve görev paylaşımı, Maliye Dergisi, 159, 203-219.
• Sözer, E. (1997). Üç Avrupa ülkesinde eğitim Almanya, Danimarka ve Fransa eğitim sistemleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Strauss, J.,Gertier, P.J., Rahman, O. ve Fox, K. (1993). Gender and life cycle differentials in the patterns and determinants of adult health, Journal Of Human Resources, 28(4) 791-837.
• Tatar, M. (1993). Desantralizasyon ve sağlık reformları: Türk sağlık sisteminde yeni yapılanma modeline teorik bir bakış, Amme İdaresi Dergisi, 26(4) 139.
• Treisman, D. (2000). Decentralization and the quality of government, Unpublished Paper, Department of Political Science, UCLA.
• TÜSİAD. (1995). Yerel yönetimler sorunlar, çözümler raporu, TÜSİAD, 108, İstanbul.
• Uzun, F. (2015). Türkiye yerel yönetimlerin eğitim harcamalarındaki rolü ve etkileri. [Doktora Tezi] , Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Wolfe, B. L., & Haveman, R. H. (2002). Social and nonmarket benefits from education in an advanced economy. In Conference series-federal reserve bank of Boston (Vol. 47, pp. 97-131). Federal Reserve Bank of Boston; 1998.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Yılmaz, H. , Emil, M. F. ve Kerimoğlu, B. (2012). Yerel yönetimler maliyesi – temel ilkeler ile mevzuat ve uygulama açısından Türk yerel yönetim yapılanmasında mali yönetim ve kaynak kullanım sistemi. Mali Hizmetler Derneği, Ankara.
• Yiğit, A. (2017). Avrupa birliği ile etkileşim sürecinde türkiye’de yerel yönetimlerde yerelleşme eğilimleri ve demokratik katılım, [Basılmamış Yüksek Lisans Tezi], Trakya Üniversitesi. Edirne.
• Yolcu, H. (2010). Türkiye’de eğitimde yerelleşme ve ailelerin okul yönetimine katılımının güçlendirilmesi: Değişen Ne? Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1229-125
• Yuliani, E. L. (2004). Decentralization, deconcentration and devolution: what do they mean? The Interlaken Workshop on Decentralization, Switzerland.
• Winkler, D. R. (1989). Decentralization in Education: An EconomicPerspective. The World Bank Working Paper: 143, Washington, D.C.
• Winkler, D., & Yeo, B. L. (2007). Identifying the impact of education decentralization on the quality of education (EQUIP2 Working Paper). Washington, DC: USAID.
• West, A., Allmendinger, J., Nikolai, R. & Barham, E. (2010) Decentralisation and educational achievement in Germany and the UK. Environment and Planning C: Government and Policy,28 (3), 450- 468.