KÜRESEL ENERJİ DÖNÜŞÜMÜ: YEŞİL ENERJİ KAVRAMI VE TEŞVİK PROGRAMLARI

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 90, 599 - 610, 16.04.2024

Pınar Buket Kılınç Pala

https://doi.org/10.17755/esosder.1362565

Öz

Yeşil enerji politikası ve enerjinin sürdürülebilirliği ekonomik yapıların, teknolojilerin ve kurumların kapsamlı bir şekilde dönüşümünü gerektirmektedir. Enerji dönüşümlerinin insani, ekonomik boyutlarının anlaşılması için sosyal ve beşerî bilimlerde yürütülen araştırmalar oldukça önemlidir. Tüketicileri sürdürülebilir enerji davranışlarına dâhil etme, yeni teknolojilerin benimsenmesini destekleme ve enerji sistemlerinde politika değişikliklerini teşvik etme konusunda sosyal bilimlerin rolü, göz ardı edilmemelidir. Temiz enerjiye geçiş faktörleri, farklı enerji politikalarının ve enerji sistemi değişikliklerinin kabulünün yanı sıra, birçok enerji davranışlarını etkilemekte ve bundan etkilenmektedir. Yapılan incelemelerde ekonomik kalkınmanın, toplumu ve yenilenebilir enerji yatırımlarını olumlu yönde etkileyeceği anlaşılmaktadır. Dünyanın dört bir yanında yenilenebilir enerji, iklim değişikliği, optimizasyon ve ekonomi konularında uzmanlar, yenilenebilir enerji kaynaklarında kaydedilen ilerlemelerin yanı sıra çevreyi tehlikelerden korumaya yönelik yeni stratejiler tartışılmaktadır. Yenilenebilir enerjinin teşviki, yeşil enerjinin üç ana olumlu yönüyle ilgilidir. Bunlar: Çevre üzerindeki sonuçlar, ülkenin kalkınma düzeyi üzerindeki sonuçlar ve sosyal baskıdır Çevresel etkisi düşük/hiç olmayan verimli enerji dönüşüm sistemlerinin geliştirilmesi; yenilenebilir enerjilerin yaygınlaştırılması için önerilen politikalar; sera gazı emisyonunun kısıtlanması ve CO2 tutulmasında son dönemde kaydedilen ilerlemelerden bazılarıdır. Uluslararası çevre topluluğu ve bazı öncü ülkeler, gelişmekte olan ülkeleri düşük karbonlu enerji gelişimini teşvik edecek yeşil enerji ve yenilenebilir enerji politikaları benimsemeye teşvik etmektedir. Dünyada yenilenebilir enerji yatırımlarının ve yeşil enerji dönüşümünün teşviki için çeşitli kamu politikaları uygulanmaktadır. Çalışma bu politikaları kategorize ederek incelemkte ve Türkiye’nin yeşil, ekonomik ve güvenli enerji arzını destekleyecek önerilere yer verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yeşil Enerji, Yeşil Enerji Politikası, Enerji Dönüşümü, İklim Değişimi, Yenilenebilir Enerji

GLOBAL ENERGY TRANSFORMATION: GREEN ENERGY CONCEPT AND INCENTIVE PROGRAMS

Öz

Kaynakça

• Burakov, D., & Freidin, M. (2017). Financial development, economic growth and renewable energy consumption in Russia: A vector error correction approach. International Journal of Energy Economics and Policy, 7(6), 39-47.
• Çelikkaya, A. (2017). Yenilenebilir enerjinin tevikine yönelik uluslararası kamu politikaları üzerine bir inceleme, Maliye Dergisi, Ocak-Haziran 2017; 172: 52-84
• Doğan E. & Özarslan-Doğan, B. (2021). Finansal Gelişme ve İnovasyon, Türkiye'de yenilenebilir enerji üretimini artırıyor mu?. Turkish Studies-Economics, Finance, Politics, 16(2), 783-797.
• Esen, Ö. (2016). Security of the energy supply in Turkey: prospects, challenges and opportunities. International J. Energy, Economics and Policy, 6(2), 281-289.
• IEA (2021). Turkey 2021. IEA, Paris. erişim adresi: https://www.iea.org/reports/turkey-2021.
• Kırar, A.M. & Olgun, H. (2022). Türkiye’de enerji kooperatiflerinin güçlü, zayıf, fırsat, tehdit yönleri ve politik, ekonomik, sosyolojik, teknolojik etkenler analizleri ile değerlendirilmesi. Politeknik Dergisi, (in press).
• Kul, C., Zhang, L., & Solangi, Y. A. (2020). Assessing the renewable energy ınvestment risk factors for sustainable development in Turkey. Journal of Cleaner Production, 276, 124164.
• Liobikienė, G., & Dagiliūtė, R. (2021). Do positive aspects of renewable energy contribute to the willingness to pay more for green energy?. Energy, 231, 120817.
• Mukhtarov, S., Yüksel, S., & Dinçer, H. (2022). The impact of financial development on renewable energy consumption: evidence from Turkey. Renewable Energy, 187, 169-176.
• Özgül, S., Koçar, G., & Eryaşar, A. (2020). The progress, challenges and opportunities of renewable energy cooperatives in Turkey. Energy for Sustainable Development, 59, 107-119.
• Pegels, A., Vidican-Auktor, G., Lütkenhorst, W., & Altenburg, T. (2018). Politics of green energy policy. The Journal of Environment & Development, 27(1), 26-45.
• Prempeh, K. B. (2023). The impact of financial development on renewable energy consumption: new insights from Ghana. Future Business Journal, 9(1), 1-13.
• Roth, L., Lowitzsch, J., & Yildiz, Ö. (2023). Which (co-)ownership types in renewables are associated with the willingness to adopt energy-efficient technologies and energy-conscious behaviour? data from German households. Energy Policy, 180, 113683.
• Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezi (2022), Türkiye yenilenebilir enerji görünümü raporu. https://iicec.sabanciuniv.edu/sites/iicec.sabanciuniv.edu/files/inline-files/Türkiye_Yenilenebilir_Enerji_Görünümü_Kitap__Türkçe_.pdf (erişim tarihi: 11.01.2024)
• Shan, S., Genç, S. Y., Kamran, H. W., & Dinca, G. (2021). Role of green technology ınnovation and renewable energy in carbon neutrality: a sustainable ınvestigation from Turkey. Journal of Environmental Management, 294, 113004.
• Steg, L., Perlaviciute, G., & Van der Werff, E. (2015). Understanding the human dimensions of a sustainable energy transition. Front. Psychol, 6, 805. doi: 10.3389/fpsyg.2015.00805.
• Steg, L., Perlaviciute, G., Sovacool, B. K., Bonaiuto, M., Diekmann, A., Filippini, M., ... & Woerdman, E. (2021). A research agenda to better understand the human dimensions of energy transitions. Front Psychol, 12, 672776.
• Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı (2021). Yeşil mutabakat eylem planı. https://ticaret.gov.tr/data/60f1200013b876eb28421b23/MUTABAKAT%20YEŞİL.pdf?utm_source=aposto (erişim tarihi: 10.08.2023)
• Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. (2023). Enerji görünümü 2023. https://yesilhaber.net/wp-content/uploads/2023/12/enerji-gorunumu-2023.pdf (erişim tarihi: 12.01.2024)
• Wang, F. (2023). Green finance and ınvestment behavior of renewable energy enterprises: a case study of China. International Review of Financial Analysis, 87, 102564.
• Wang, S., Sun, L., Iqbal, S. (2022). Green financing role on renewable energy dependence and energy transition in E7 economies, Renewable Energy, 200, 1561-1572, 0960-1481.