Sekizinci Sınıf Matematik Ders Kitabındaki Dönüşüm Geometrisi Matematiksel Görevlerinin Zihnin Geometrik Alışkanlıkları Açısından İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 61 - 87, 25.10.2023

Belgin Körmutlu Aytaç Kurtuluş

Öz

Bu araştırmada, sekizinci sınıf matematik ders kitabındaki dönüşüm geometrisindeki matematiksel görevlerin geometrik alışkanlıklar açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nitel araştırmadır, doküman incelemesi modeli kullanılmıştır. Araştırmanın verilerini, özel bir yayınevine ait sekizinci sınıf matematik ders kitabındaki dönüşüm geometrisi konusundaki matematiksel görevler oluşturmaktadır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Analizler, ders kitabı akışındaki ardışık matematiksel görevleri bir bütün olarak değerlendirerek yapılmıştır. Analiz sonucunda, ders kitabındaki ardışık matematiksel görevler birlikte değerlendirildiğinde geometrik alışkanlıkları kazandırmaya yönelik oldukları fakat görevlerdeki yönergelerin yetersiz olduğu görülmüştür. Kitap genelinde en fazla ilişki kurarak muhakeme etme, en az ise keşfederek yansıtma alışkanlığının kazandırılmaya çalışıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Geometrik alışkanlıkları kazandırmaya yönelik içerikler, öteleme ve yansımada daha fazladır. Öteleme ve ötelemeli yansımada zihnin hiçbir geometrik alışkanlığına atanamayan görevlerin olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

dönüşüm geometrisi, zihnin geometrik alışkanlıkları, ders kitapları

An Investigation of Transformation Geometry Mathematical Tasks in Eighth Grade Mathematics Textbook of Geometric Habits of the Mind

Öz

In this study, it was aimed to examine the mathematical tasks in transformation geometry in the eighth grade mathematics textbook in terms of geometric habits. The research is a qualitative research and document analysis model was used. The data of the study consisted of mathematical tasks on transformation geometry in the eighth grade mathematics textbook of a private publishing house. The data obtained were analyzed by descriptive analysis method. The analysis was done by evaluating the sequential mathematical tasks in the textbook flow as a whole. As a result of the analysis, when the sequential mathematical tasks in the textbook were evaluated together, it was seen that they were aimed at gaining geometric habits, but the instructions in the tasks were insufficient. Throughout the book, it was concluded that reasoning by establishing relationships was the most important habit and reflecting by exploring was the least important habit. The content aimed at gaining geometric habits is more in translation and reflection. In translation and reflection with translation, it was seen that there were tasks that could not be assigned to any geometric habit of mind.

Anahtar Kelimeler

: transformation geometry, geometric habits of mind, textbooks

Kaynakça

• Altakhyneh, B., & Aburiash, H. (2017). Impact of Habits of Mind in Mathematical Creative Thinking at Amman Schools. An-Najah University Journal for Research-B (Humanities), 32(2), 417-438.
• Baykul, Y. (2020). Ortaokulda Matematik Öğretimi 5-8. Sınıflar İçin. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Bozkurt, A. & Koç, Y. (2016). Zihnin geometrik alışkanlıkları. E. Bingölbali, S. Arslan ve Zembat, İ. Ö (Eds.), Matematik eğitiminde teoriler içinde (277–290). Ankara: Pegem Akademi.
• Cantürk-Günhan, B. ve Başer, N. (2007). Geometriye yönelik öz-yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(33), 68-76.
• Clements, D. H.,& Battista, M. T. (1992), Geometry and spatial reasoning. D. A. Grouws (Ed.), Handbook of research on mathematicsteaching and learning (pp. 420-464) New York, NY. Macmillan.
• Costa, A. L., & Kallick, B. (2019). Nurturing habits of mind in early childhood: Success stories from classrooms around the world. ASCD.
• Çıldır, M. (2007). Geometrilerin ve geometri öğretiminin gelişimi, çeşitleri ve karşılaştırılması (Yayın No.178033) [Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi.
• Demir, Ö. & Kurtuluş, A. (2019). Dönüşüm geometrisi öğretiminde 5e öğrenme modelinin 7. sınıf öğrencilerinin van hiele dönü-şüm geometrisi düşünme düzeylerine etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 1279-1299. https://doi.org/10.17494/ogusbd.555483
• Driscoll, M., Wing DiMatteo, R., Nikula, J. ve Egan, M. (2007). Fostering geometric thinking: A guide for teachers, grades 5-10. Portsmouth, NH: Heinemann.
• Edwards, L. D. (2003, February). The nature of mathematics as viewed from cognitive science. In Third Conference of European Research in Mathematics Education, Bellaria, Italy.
• Eraslan-Yalçın, E., & Özgeldi, M. (2019). 1924-201 ortaokul matematik öğretim programlarının geometrik düşünme alışkanlıkları bakımından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 131-146. doi: 10.17860/mersinefd.479753
• Eroğlu, D. (2021). Yedinci sınıf ders kitaplarındaki örüntüler konusunun “Zihinsel alışkanlıklar” perspektifinden incelenmesi. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi, 5(1), 62-78. https://doi.org/10.32960/uead.878814
• Hassan, H. M. (2020). The effect of using a program based on multiple intelligences theory in teaching geometry on developing preparatory stage pupils’ habits of mind. Journal of Research in Curriculum Instruction and Educational Technology, 6(1), 149-174. doi: 10.21608/jrciet.2020.67947
• Katipoğlu, M.,& Katipoğlu, S. N. (2016). Matematik öğretmenlerinin öğrenci ders kitabı hakkındaki görüşleri. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(3), 156-165.
• Köse, N., & Tanisli, D. (2014). Primary School Teacher Candidates' Geometric Habits of Mind. Educational Sciences: Theory and Practice, 14(3), 1220-1230. doi: 10.12738/estp.2014.3.1864
• Kürtüncü, S. & Kurtuluş, A. (2021). 6. Ve 7. Sınıflar Düzeyinde Beceri Temelli Testler E-Kitaplarının Zihnin Geometrik Alışkanlıklarına Göre İncelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(10), 31-40.
• MEB (2018), Ortaokul Matematik Dersi Öğretim Programı, Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook, Sage.
• NCTM (2020). Standards for the Preparation of Secondary Mathematics Teachers. Reston,VA: National Council of Teachers of Mathematics (NCTM) Pub.
• Oikonomidis, I. (2018). The promotion of cultivating critical thinking skills in Greek Lyceum: a qualitative content analysis of the first-class Informatics textbook. Journal of Pedagogical Research, 3(1), 24-36. https://doi.org/10.33902/JPR.2019.2
• Olkun, S. & Toluk Uçar, Z. (2012). İlköğretimde Etkinlik Temelli Matematik Öğretimi. Ankara: Eğiten Kitap
• Sever, R. (2010). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı tasarım örnekleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sezer, N. (2019). Ortaokul öğrencilerinin matematiksel düşünme süreç ve becerilerinin boylamsal incelenmesi (Yayın No.580011) [Doktora tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi.
• Sönmez, V.& Alacapınar, F. (2019). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık,
• Tolga, A. & Günhan, B. C. (2019). Ortaokul matematik öğretmenlerinin zihnin geometrik alışkanlıklarının belirlenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(1), 37-56.
• Uygan, C. (2016). Ortaokul öğrencilerinin zihnin geometrik alışkanlıklarının kazanımına yönelik dinamik geometri yazılımındaki öğrenme süreçleri (Yayın No.449974) [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi.
• Yazlık, D. Ö. (2011). İlköğretim 7. Sınıflarda Cabri Geometri Plus Iı İle Dönüşüm Geometrisi Öğretimi (Yayın No.280637) [Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi] YÖK Tez Merkezi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.