Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Biyoteknoloji Öğretimi Konusundaki Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 327 - 355, 18.12.2023

Burhan Şahin Mutlu Nisa Ünaldı Coral

https://doi.org/10.56423/fbod.1265205

Öz

Bireylerin biyoteknoloji alanında yeterli seviyeye ulaşabilmeleri ancak iyi bir öğretim programı ve biyoteknoloji konusuna hâkim fen bilimleri öğretmenleri ile gerçekleşebilir. Bu çalışmanın amacı, ortaokulda görev yapan fen bilimleri öğretmenlerinin biyoteknoloji öğretimine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Buna göre araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması olarak desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu Mersin ilinin Akdeniz, Tarsus ve Yenişehir ilçelerinde görev yapan toplam 20 fen bilimleri öğretmeninden oluşmaktadır. Çalışma grubunun seçiminde olasılık temelli olmayan örnekleme yöntemlerinden uygun örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın verileri 2021-2022 eğitim öğretim yılında elde edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenler, fen bilimleri dersi öğretim programının biyoteknoloji konu ve kazanımlarına yeterince yer vermediğini belirtmişlerdir. Ayrıca öğretmenler fen bilimleri dersi öğretim programında biyoteknoloji öğretimi için ayrılan ders süresinin yeterli olmadığını belirtmişlerdir. Program hazırlayıcıların fen bilimleri öğretim programlarında güncel biyoteknoloji konu ve kazanımlarına yer vermeleri ayrıca biyoteknoloji öğretimi için ayrılan ders süresinin arttırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Biyoteknoloji, fen bilimleri, fen bilimleri öğretmenleri, görüş.

Kaynakça

• Altınok, M. A., Tunç, T. & Özcan, H. (2020). Fen öğretim programlarının fen–teknoloji–toplum ve çevre kazanımları bağlamında 1926’dan günümüze karşılaştırmalı incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 230-257.
• Aslan Efe, H. , İz, H. , Gün, G. & Erol, R. (2021). Marzano taksonomisi’ne göre 5. , 6. , 7. ve 8. sınıf fen bilimleri dersi öğretim programındaki kazanımların incelenmesi. Anadolu Öğretmen Dergisi, 5(2), 275-295. https://doi.org/10.35346/aod.847209
• Bayraktar, M. F. (1994). Eğitim öğretimde araç ve gerecin önemi. Öneri Dergisi, 1(1), 24-29. https://doi.org/10.14783/maruoneri.698469
• Bekmezci, S. M. & Ateş, Ö. (2018). 2013 fen bilimleri dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(3), 57-76.
• Bülbül, S. & Özüm Bülbül, B. (2021). Ortaokul ders kitaplarının değerlendirilmesi: bir dereceli puanlama anahtarı geliştirme çalışması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 882-911. https://doi.org/10.33711/yyuefd.938727
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem akdemi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem akdemi.
• Chen, S. Y., & Raffan, J. (1999). Biotechnology: student's knowledge and attitudes in the LJK and Taiwan. Journal of Biological Education, 34(1), 17-23. https://doi.org/10.1080/00219266.1999.9655678
• Çiçek Altun, S., (2020). Biyoteknoloji konusunun öğretiminde argümantasyona dayalı etkinliklerin etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dawson, V. & Taylor, P. (1999). Teaching bioethics in science: Does it make a difference?. Australian Science Teachers Journal, 45(1), 59-64.
• Erçetin, D. D. Ş. (1999). Biyoteknoloji ile değişen dünya düzeni ve eğitim-1. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(18), 169-180.
• Erdoğan, H. & Azizoğlu, N. (2022). 2018 ortaokul fen bilimleri dersi öğretim programında ve ders kitaplarında yaşam temelli yaklaşımın etkileri. Ege Eğitim Dergisi, 23(1), 18-34. https://doi.org/10.12984/egeefd.969167
• Garrett, S. T. (2009). Professional development for the integration of biotechnology education, (Unpublished Doctoral dissertation). Queensland University of Technology.
• Gelamdin, R. B., Alias, N., & Attaran, M. (2013). Students’ and teachers’ perspectives on biotechnology education: A review on publications in selected journals. Life science journal, 10(1), 1210-1221.
• Gür Erdoğan, D. & Sevil, H. H. S. (2017). Ortaokul öğrencilerinin fen motivasyonlarının belirlenmesi. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 1(1), 36-46.
• Gürkan, G. & Kahraman, S. (2019). Fen bilgisi öğretmenlerinin biyoteknoloji ve genetik mühendisliği bilgi düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Malatya ili örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(12), 66-78. . https://doi.org/10.29129/inujgse.550759
• Jiménez‐Salas, Z., Campos‐Góngora, E., González‐Martínez, B. E., Tijerina‐Sáenz, A., Escamilla‐Méndez, A. D., & Ramírez‐López, E. (2017). Basic‐education mexican teachers' knowledge of biotechnology and attitudes about the consumption of genetically modified foods. Biochemistry and Molecular Biology Education, 45(5), 396-402. https://doi.org/10.1002/bmb.21058
• Karaman, P. & Karaman, A. (2016). Fen bilimleri öğretmenlerinin yenilenen fen bilimleri öğretim programına yönelik görüşleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 243-269. https://doi.org/10.17556/jef.65883
• Kıvanç, Z. & Görgülü Arı, A. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoteknoloji ve genetiği değiştirilmiş organizma (GDO) konularında tutumlarının belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10 (1), Sayfa: 37-57.
• Kidman, G. (2009). Attitudes and ınterests towards biotechnology: the mismatch between students and teachers. Eurasıa Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 5(2), 135–143.
• Koca, M., Karabulut, B. & Türkoğlu, İ. (2021). Güncellenen 2018 fen bilimleri öğretim programına ilişkin fen bilimleri öğretmenlerinin görüşleri: Malatya ve Diyarbakır örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(2), 717-730. https://doi.org/10.18069/firatsbed.823831
• Kooffreh, M. E., Ikpeme, E. V., & Mgbado, T. I. (2021). Knowledge, perception, and interest regarding biotechnology among secondary school students in Calabar, Cross River State, Nigeria. Biochemistry and Molecular Biology Education, 49(4), 664-668. https://doi.org/10.1002/bmb.21507
• Kwon, H., & Chang, M. (2009). Technology Teachers' Beliefs about Biotechnology and Its Instruction in South Korea. Journal of Technology Studies, 35(1), 67-75.
• Leslie, G., & Schibeci, R. (2003). What do science teachers think biotechnology is?: Does it matter?. Australian Science Teachers Journal, 49(3), 16-21.
• Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2018). Fen bilimleri dersi (ilkokul ve ortaokul 3,4,5,6, 7 ve 8. Sınıflar) öğretim programı. Erişim adresi: http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=325ttkb.meb.gov.tr/program.aspx
• Occelli, M., García-Romano, L., & Valeiras, N. (2018). La enseñanza de la biotecnología y sus controversias socio-científicas en la escuela secundaria: un estudio en la ciudad de Córdoba (Argentina). Tecné, Episteme y Didaxis: TED, (43), 31-46.
• Öcal, E. (2012). İlköğretim fen bilgisi öğretmenlerinin biyoteknoloji (Genetik mühendisliği) farkındalık düzeyleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ölmez Çakar, S., & Özdemir, A. H. (2006). TTGV. İrlanda biyoteknoloji, çalışma ve gezisi raporu, Mayıs. Erişim adresi: https://www.academia.edu/953061
• Saka, T. & İnaltekin, T. (2021). Fen bilimleri ders kitaplarındaki fizik örneklerinin karşılaştırılması. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 81-110. https://doi.org/10.33711/yyuefd.998258
• Saraç, E. & Yıldırım, M. S. (2019). 2018 Fen bilimleri dersi öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri. Academy Journal of Educational Sciences, 3(2), 138-151. https://doi.org/10.31805/acjes.641002
• Sarışan Tungaç, A., & Coral, M. N. Ü. (2017). Fen bilimleri öğretmenlerinin okuldışı (doğa deneyimine dayalı) eğitime yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Social Sciences, 8(26), 24-42.
• Schibeci, R. (2000). Students, teachers and the ımpact of biotechnology on the community. Australian Science Teachers Journal, 46(4), 27-33.
• Sıcaker, A. & Öz Aydın, S. (2015). Ortaöğretim biyoteknoloji ve gen mühendisliği kavramlarının öğrenciler tarafından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 51-67.
• Sorgo, A., & Ambrozis-Dolinsek, J. (2009). The relationship among knowledge of, attitudes toward and acceptance of genetically modified organisms (GMO) among Slovenian teachers. Electronic Journal of Biotechnology, 12(4), 1-2.
• Soğukpınar, R. & Karışan, D. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının genetik okuryazarlık konularına ve biyoteknolojiye yönelik tutumlarının incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33( 2), 410-445. https://doi.org/10.19171/uefad.598443
• Subaşı, M. & Okumuş, K. (2017). Bir araştırma yöntemi olarak durum çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 419-426.
• Şen, K. & Özdemir, O. (2016). Fen ve teknoloji dersinde görsel materyallerle yürütülen etkinliklerin genotip-çevre etkileşimine etkisi. Qualitative Studies, 11(3), 13-26.
• Şenler, B., Çakır, N. K., Görecek, M., & Taşkın, B. G. (2006). Fen bilgisi öğretmenlerinin biyoteknoloji konusundaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi (Muğla İli örneği). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(31), 126-132.
• Tezcan Şirin, G., Tüysüz, M., & Kaval Oğuz, E. (2022). Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarında yer alan etkinliklerin STEM etkinliklerine uygunluğuna dair öğretmen görüşleri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinin Kuruluşunun 40. Yıl Dönümü Şubat Özel Sayısı, 354-386.
• Toman, U. (2019). Articles on biotechnology teaching: Thematic content analysis study. World Journal on Educational Technology: Current Issues. 11(4), 220–229. https://doi.org/10.18844/wjet.v11i4.4271
• Turan, M. & Koç, İ. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoteknoloji uygulamalarına yönelik tutumları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 74-83.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yüce, Z. (2011). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoteknoloji konusundaki bilgi düzeylerini ve öğrencilerin günlük yasamdaki biyoteknoloji uygulamalarına yönelik biyoetik yaklaşımlarını; tutum, görüş ve değer yargıları [Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı.
• Yücel, M. & Karamustafaoğlu, S. (2020). Ortaokul 5. ve 6. sınıf fen bilimleri ders kitapları hakkında öğretmen görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 93-120.