SURİYELİLERE YÖNELİK TEHDİT ALGISININ YABANCI DÜŞMANLIĞINA (ZENOFOBİ) ETKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 34 Sayı: 1, 167 - 176, 26.01.2024

Ahmet Türk Cezmi Ervüz Feyza Ervüz

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1339518

Öz

Bu araştırma Türkiye’de yerel halkın Suriyeli göçmenlere yönelik ekonomik, güvenlik, çevresel ve kültürel tehdit algılarının yabancı düşmanlığına (zenofobi) etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma kapsamında çalışmanın amacına uygun olarak tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmaya 172’si (%36,9) erkek ve 294’ü (%63,1) kadın olmak üzere 466 kişi katılmıştır. 18-70 yaş aralığındaki katılımcıların yaş ortalaması x̄=27,23±9,15’tir. Araştırmada veriler Kişisel Bilgi Formu, Yabancı Düşmanlığı (Zenofobi) Ölçeği ve Suriyelilere Yönelik Tehdit Algısı Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Normal dağılım gösteren verilerin analizinde Pearson korelasyon ve çoklu doğrusal regresyon analizleri kullanılmıştır. Bulgular, katılımcıların yüksek düzeyde yabancı düşmanlığına (zenofobi) ve tehdit algısına sahip olduğunu göstermektedir. Korelasyon analizinde katılımcıların yabancı düşamanlığı (zenofobi) düzeyleri ile ekonomik, güvenlik, çevresel ve kültürel tehdit algıları arasında yüksek düzeyde anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Çoklu doğrusal regresyon analizinde katılımcıların Suriyelilere yönelik ekonomik, güvenlik ve kültürel tehdit algılarının yabancı düşmanlığının (zenofobi) anlamlı birer yordayısı olduğu saptanmıştır. Araştırma sonuçları literatürdeki çalışmalar çerçevesinde tartışılmış ve yorumlanmıştır. Araştırmanın bulgularından yola çıkarak birtakım öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

suriyeli, tehdit algısı, yabancı düşmanlığı, göç

The Effect of Threat Perception Towards Syrians on Xenophobia

Öz

This study aims to examine the impact of local people's perceptions of economic, security, environmental, and cultural threats posed by Syrian refugees on xenophobia in Turkey. The survey model was used in the study. A total of 466 people participated in the study, including 172 (36.9%) males and 294 (63.1%) females. The average age of the participants in the 18-70 age range is x̄=27.23±9.15. The data for the study were collected using a Demographic Information Form, the Xenophobia Scale, and Perceptions of Syrians as a Threat Scale. Pearson correlation and multiple linear regression analyses were used in the data analysis. The findings indicate that the participants have a high level of xenophobia and threat perception. In the correlation analysis, a significant high level of correlation was found between the participants' levels of xenophobia and their perceptions of economic, security, environmental, and cultural threats. In the multiple linear regression analysis, the participants' perceptions of economic, security, and cultural threats towards Syrians were found to be significant predictors of xenophobia. The findings were discussed within the framework of the studies and interpreted within the context of the literature. Based on the results of the study, several recommendations were proposed.

Anahtar Kelimeler

syrian, Threat perception, Xenophobia, Migration

Kaynakça

• Ağır, O. ve M. Sezik (2015). Suriye'den Türkiye’ye yaşanan göç dalgasından kaynaklanan güvenlik sorunları. Birey ve Toplum, 5 (9), 95-123.
• Akın, H.B., Seçim, Y. ve Akın, Ş. (2020). Syrian refugees and peaceful coexistence: Dining spaces as contact points. Liberal Düşünce Dergisi, 25 (99), 125–144. https://doi.org/10.36484/liberal.786122
• Aksakoğlu, G. (2001). Sağlıkta araştırma teknikleri ve analiz yöntemleri. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Ankaralı, H., Pasin, Ö., Karacan, B., Tokar, M., Künüroğlu, M., Çaça, M., Özislam, M. E. ve Şahingöz, N. B. (2017). Üniversite öğrencilerinin Türkiye’deki Suriyeli sığınmacılara bakış açısı. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(3), 122-132.
• Aslan, A., Cambaz, H. Z. ve Karasu, S. (2018). Üniversite öğrencilerinin Suriyeli mültecilere yönelik algı ve görüşlerine yönelik bir nitel araştırma. Research Studies Anatolia Journal, 1(3), 472-489.
• Barberis, N., Costa, S. ve Castiglione, C. (2023). Xenophobia and Xenophilia, the Bright and Dark Sides of Attitude Towards Foreigners: A Self- Determination Theory Approach. Psychological Reports, 0(0), 1-24. https://doi.org/10.1177/00332941231152394
• Bobo, L. ve Hutchings V. L. (1996). Perceptions of racial group competition: Extending Blumer’s theory of group position to a multiracial social context. American Sociological Review, 61(6), 951-972. https://doi.org/10.2307/2096302
• Bozdağ, F. ve Kocatürk, M. (2017). Zenofobi Ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (52), 615- 620. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2017.1921
• Burns, P. ve Gimpel, J.G. (2000). Economic insecurity, prejudicial stereotypes, and public opinion on immigration policy. Political Science Quarterly, 115 (2), 201–225. https://doi.org/10.2307/2657900
• Citrin, J. (1997). Public opinion toward immigration reform: The role of economic motivations. The Journal of Politics 59(3), 858–881. https://doi.org/10.2307/2998640
• Dancygier, R. ve Donnelly, M. (2013). Sectoral economies, economic contexts and attitudes toward immigration. The Journal of Politics, 75(1), 17–35. https://doi.org/10.1017/S0022381612000849
• Dinçer, O.B., Federici, V., Ferris, E., Karaca, S., Kirişçi, K. ve Özmenek-Çarnıklık, E. (2013). Suriyeli mülteciler krizi ve Türkiye: Sonu gelmeyen misafirlik. Ankara: Karınca Yayınları.
• Döner, H. (2016). Suriyeli göçmenlerle yaşanan sorunlar üzerine sosyolojik bir araştırma: Hatay ili örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ekici, H. (2019). Türk toplumunda Suriyelilere yönelik algılanan tehditler ve çözüm önerileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19 (44), 695-730. https://doi.org/10.21560/spcd.v19i49119.487325
• Erdoğan, M. M. (2014). Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal kabul ve uyum araştırması. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi.
• Eroğlu, Y. ve Kaya, Ş. (2023). Toplumsal değişimde göç olgusunun kültürel güvenliğe yansıması. Akademik İncelemeler Dergisi, 18(1), 20-45. https://doi.org/10.17550/akademikincelemeler.1135963
• Ervüz, C. ve Türk, A. (2023). Sosyodemografik değişkenler ve dindarlık eğiliminin Suriyeli sığınmacılara yönelik yabancı düşmanlığına (zenofobi) etkisi. R. Vehachart (Ed.), Avrasya 8th International Conference on Social Sciences (s. 287-298) içinde. Academy Global Publishing.
• Göç İdaresi Başkanlığı. (2023). İstatistikler-Göç Alanındaki Güncel Sayılar. 2023, Haziran 27 tarihinde https://www.goc.gov.tr/ adresinden alındı.
• Ha, S.E. ve Jang, S.J. (2015). Immigration, threat perception, and national identity: Evidence from south Korea. International Journal of Interculturak Relations, 44, 53-62. https://doi.org/10.1016/j.ijintrel.2014.12.001
• Huntington, S. P. (2011). The clash of civilizations and the remaking of world order. Simon & Schuster.
• ILO- International Labour Office (2001). International migration, racism, discrimination, and xenophobia. 2023, Haziran 15 tarihinde https://publications.iom.int/system/files/pdf/international_migration_racism.pdf adresinden alındı.
• İşçi, D. ve Uludağ, E. (2019). Sosyal medyada Suriyeliler algısı: YouTube sokak röportajları üzerine bir inceleme. Ulisa: Uluslararası Çalışmalar Dergisi, 3 (1),1-24.
• Kaldık, B. (2021). Uluslararası göç bağlamında sığınmacılara yönelik yabancı düşmanlığının incelenmesi: Türkiye’de zenofobi üzerine bir uygulama. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Kongresi: Krizler, Belirsizlikler ve Arayışlar Özel Sayısı) 69-96. https://doi.org/10.33399/biibfad.1029321
• Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemi (12.Baskı). Ankara: Nobel Yayın.
• Karataş, Z. ve Güzel, B. (2020). Üniversite öğrencilerinin yabancı düşmanlığıyla ilgili tutumlarının incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31 (2), 500-523. https://doi.org/10.33417/tsh.641947
• Kaya, M. (2018). Suriyeli mülteciler göç ve sosyo-kültürel uyum: Şanlıurfa örneği. C. Taştan, İ. İrdem ve Ö. Özkaya (Ed.), Göç ve Uyum (ss. 77-88) içinde. Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
• Koçak, K.A. (2012). Yasemin Devrimi’nden “Arap Baharı”na Tunus. Yasama Dergisi, 22, 22-61.
• Laaker, D. (2023). Economic shocks and the development of immigration attitudes. British Journal of Political Science, 1-21. https://doi.org/10.1017/S000712342300011X
• Lohrmann, R. (2000). Migrants, refugees and insecurity. Current threats to peace? International Migration, 38(4), 3-22. https://doi.org/10.1111/1468-2435.00118
• Mangum, M. (2019). Revisiting economic threat and cultural concerns: public opinion toward immigration and non-citizens by race. Social Science Research, 83, 1-14. https://doi.org/10.1016/j.ssresearch.2019.05.002
• Oytun, O. ve Gündoğar, S. S. (2015). Suriyeli sığınmacıların Türkiye’ye etkileri. Ankara: ORSAM-TESEV Rapor.
• Özdüzen, O., Korkut, U. ve Özdüzen, C. (2021). Refugees are not welcome: Digital racism, online place-making and the evolving categorization of Syrians in Turkey. New Media & Society, 23 (11), 3349–3369.
• Özipek, B.B. ve Tanrıkulu, F. (2021). Geçmişten günümüze Türkiye’de göç ve Suriyeli sığınmacılar (2. Basım). Ankara: Nobel Bilimsel.
• Özmete, E., Yıldırım, H. ve Duru, S. (2018). Yabancı Düşmanlığı (Zenofobi) Ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 1 (Göç Özel Sayısı),191-209. https://doi.org/10.21560/spcd.v18i39974.451063
• Öztürk, M. (2020). Gençlerin Suriyelilere yönelik yabancı düşmanlığına (zenofobi) etki eden sosyodemografik faktörler. Turkish Studies-Social, 15(1), 559-576. https://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.40505
• Patten, E., O'Meara, P. ve Dickson-Swift, V. (2015). Scoping review of the exclusion and inclusion of rural newcomers in community participation. Australian Journal of Rural Health, 23(3), 127-135. https://doi.org/10.1111/ajr.12188
• Polat, F. ve Kaya, E. (2017). Bir ötekileştirme pratiği: Türkiye’de yaşayan Suriyelilere yönelik tutumlar. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (1), 38-48.
• Rahim, H.F., Mooren T.T.M., Knipscheer, J.W., van den Brink, F., Chung, J.M., Laceulle, O.M. ve Boelen, P.A. (2023). Associations among migration risk factors, cultural identity conflict, and psychological symptoms among Syrian emerging adults with refugee backgrounds in the Netherlands. Journal of Clinical Psychology, 79(5), 1434-1451. https://doi.org/10.1002/jclp.23492
• Riek, B. M., Mania, E.W. ve Gaertner, S. (2006). Intergroup threat and outgroup attitudes: A meta- analytic review. Personality and Social Psychology Review, 10 (4), 336-353. https://doi.org/10.1207/s15327957pspr1004_4
• Sari, H. (2020). Suriyelilere yönelik tehdit algıları: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(32), 98-115. https://doi.org/10.29329/mjer.2020.258.6
• Sönmez, Z. (2014, Aralık 3). Komşuda kriz: Suriyeli mülteciler. 2023, Temmuz 13 tarihinde https://www.insamer.com/tr/komsuda-kriz-suriyeli-multeciler_159.html adresinden alındı.
• Şen, G. ve Keskin, H. Ş. (2019). Türkiye’deki kamu yönetimi öğrencilerinin Suriyeli sığınmacılara ilişkin tutumları. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 1958-1974. https://doi.org/10.33206/mjss.459684
• Topkaya, Y. ve Akdağ, H. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Suriyeli sığınmacılar hakkındaki görüşleri (Kilis 7 Aralık Üniversitesi örneği). Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 767-786.
• T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2017). Türkiye göç raporu-2016. Ankara: T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Yayınları.
• TÜİK-Türkiye İstatistik Kurumu (2023, Şubat 6). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları-2022. 2023, Haziran 17 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=49685 adresinden alındı.
• Van der Veer, K., Yakushko, O., Ommundsen, R. ve Higler, L. (2011). Cross-national measure of fear-based xenophobia: Development of a cumulative scale. Psychological Reports, 109(1), 27-42. https://doi.org/10.2466/07.17.PR0.109.4.27-42
• Yakushko, O. (2018). Modern-day xenophobia: Critical historical and theoretical perspectives on the roots of anti-immigrant prejudice. Palgrave Macmillan.
• Wilkes, R, Guppy, N. ve Farris, L (2008). No thanks, we're full: Individual characteristics, national context, and changing attitudes toward immigration. International Migration Review, 42(2), 302–329. https://doi.org/10.1111/j.1747-7379.2008.00126.x