Amacıyla Örtüşmeyen Vergilendirme: 6 Şubat 2023 Depremleri Sonrası İhdas Edilen Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 109 - 125, 28.01.2024

Onur Uçar

https://doi.org/10.25295/fsecon.1362345

Öz

Anayasa, herkesi kamu giderlerini karşılamak maksadıyla mali gücü nispetinde vergi ödemekle yükümlü kılarken; vergi yükünün adaletli ve dengeli dağıtılmasını da maliye politikasının sosyal amacı olarak tayin etmiştir. Anayasa’nın, verginin ancak kanunla konulup, değiştirilip, kaldırılacağı kaidesi dikkate alındığında, söz konusu hükümlerin birincil muhatabının, vergiye hukuken vücut veren yasa koyucu olduğu anlaşılmaktadır. Buna göre, yasa koyucu, vergi ihdas ederken ya da var olan bir vergiyi değiştirir yahut kaldırırken amacını belirtmekle yetinmeyecek; vergisel tasarrufunun getireceği vergi yükünün, yükümlülere adil hatta hakkaniyetlice üleştirilmesini sağlayacak tedbirleri alacaktır. 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremler sonrasında, ihtiyaç duyulan finansmana kaynak teşkil etmesi gayesiyle 7456 Sayılı Kanun marifetiyle ek motorlu taşıtlar vergisi salınmıştır. Kanun, henüz ismiyle dahi, verginin amacını alenen ortaya koysa da verginin yükümlülerinin tespiti hususundaki düzenlemesi, bahse konu amacıyla örtüşmeyen sonuçlar doğurmuştur. İlgili kanunlar ve gerekçeleri başta olmak üzere, doküman incelemesi tekniğinin tercih edildiği bu çalışmada, ileri sürülen sav, verginin amacı ile vergi yükünün adaletli ve hakkaniyetli dağıtımı çerçevesinde yapılan değerlendirmelerle tanıtlanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Deprem, Motorlu Taşıtlar Vergisi, Mali Amaç, Anayasa, Adalet, Hakkaniyet

Taxation Not Coinciding with Its Purpose: Additional Motor Vehicle Tax Imposed After the Earthquakes of February 6, 2023

Öz

While the Constitution obliges everyone to pay taxes in proportion to their financial power to meet public expenses, it has also determined the fair and balanced distribution of the tax burden as the social objective of fiscal policy. Considering the principle of the Constitution that the tax can only be imposed, amended and abolished by law, it is understood that the primary addressee of the said provisions is the Legislator who legally embodies the tax. Accordingly, the Legislature shall not be satisfied with stating its purpose in imposing a tax or in amending or abolishing an existing tax; it shall take measures to ensure that the tax burden of tax savings is conveyed fairly and even equitably to the obligors. Following the Kahramanmaraş -based earthquakes that occurred on February 6, 2023, additional motor vehicle tax was released through Law No. 7456 to provide a source of needed financing. Although the law, even in its name, clearly reveals the purpose of the tax, its regulation on the determination of the taxpayers has led to results that do not coincide with the said purpose. In the study, the document review technique was preferred. The argument is tried to be proved by the evaluations made within the framework of the purpose of the tax and the fair and equitable distribution of the tax burden.

Anahtar Kelimeler

Earthquake, Motor Vehicles Tax, Fiscal Purpose, Constitution, Justice, Fairness

Kaynakça

• 2709 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. (1982). T. C. Resmi Gazete, 17863 (Mükerrer), 9 Kasım 1982.
• 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu. (1983). T. C. Resmi Gazete, 18195, 18 Ekim 1983.
• 7456 Sayılı 6/2/2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. (2023). T.C. Resmi Gazete, 32249, 15 Temmuz 2023.
• Akdoğan, A. (2011). Kamu Maliyesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Due J. F. (1963). Maliye Bir İktisadi Analiz. S. Görgün & İ. Önder (Çev.). İstanbul: Fakülteler Matbaası.
• Erdem, M., Şenyüz, D. & Tatlıoğlu, İ. (2006). Kamu Maliyesi. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Göker, C. (2011). Yönlendirici Vergilendirme. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Musgrave, R. A. & Musgrave, P. B. (1989). Public Finance inTheory and Practice. Singapur: McGraw-Hill Book Company.
• Şenyüz, D., Yüce, M. & Gerçek, A. (2022). Vergi Hukuku. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Öncel, M., Kumrulu, A. & Çağan, N. (2013). Vergi Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi.
• TBMM, Denizli Milletvekili Nilgün Ök ve 20 Milletvekilinin 6/2/2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi için Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi (2/1264) ile Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu, https://cdn.tbmm.gov.tr/KKBSPublicFile/D28/Y1/T2/DosyaKomisyonRaporunuVerdi/5b18df5f-6a85-4771-b13c-76a5e4701241.pdf (Erişim Tarihi: 16.09.2023)
• Turan, S. (1979). Vergi Teorisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Türk Dil Kurumu. Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/ (06.10.2023)
• Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü. (1973). T. C. Resmi Gazete, 14506, 14 Nisan 1973.