The Impact of Economic Integration Agreements on Turkey's High Technology Product Exports: ASEAN Case

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 304 - 325, 28.01.2024

Bahadır Murat Çakmaklı

https://doi.org/10.25295/fsecon.1363246

Öz

It is seen that there have been great changes in the economic system and understanding in the phase from the settlement of humanity to the present day. The adventure of finding the technique of survival has been the key for states to dominate each other and become developed countries centuries later. Especially after World War II, there has been an increase in efforts to establish economic integration and to apply technology to industry in various parts of the world, especially in Europe. When this situation is evaluated in terms of Turkey, the fact that its exports of high-tech products, which is one of the indicators of development, is stuck between 2% and 4% and that it has a foreign trade deficit among the economic integrations of which it is a member, reveals that the understanding of establishing economic integration needs to change. Therefore, in this study, the impact of economic integration agreements between Turkey and ASEAN, the world's fifth largest economy, on Turkey's exports of high-tech products is analyzed with a panel gravity model covering the years 2007-2020 in line with the purpose of the study. As a result of the study, it is found that economic integration agreements with ASEAN positively affect Turkey's exports of high-tech products.

Anahtar Kelimeler

Economic İntegration, High Technology Export, Türkiye, ASEAN, Economic Integration Agreements

Ekonomik Entegrasyon Anlaşmalarının Türkiye'nin Yüksek Teknolojili Ürün İhracatına Etkisi: ASEAN Örneği

Öz

İnsanlığın yerleşik düzene geçmesinden günümüze kadar geçen evrede ekonomik sistem ve anlayışta büyük değişimler yaşandığı görülmektedir. Hayatta kalmanın tekniğini bulma serüveni, yüzyıllar sonra devletlerin birbirlerine hükmetmelerinin ve gelişmiş ülkeler haline gelmelerinin anahtarı olmuştur. Özellikle 2. Dünya Savaşı'ndan sonra başta Avrupa olmak üzere dünyanın çeşitli bölgelerinde ekonomik entegrasyon kurma ve teknolojiyi sanayiye uygulama çabalarında artış olmuştur. Bu durum Türkiye açısından değerlendirildiğinde, gelişmişliğin göstergelerinden biri olan yüksek teknolojili ürün ihracatının %2-%4 arasına sıkışmış olması ve üyesi olduğu ekonomik entegrasyonlar arasında dış ticaret açığı vermesi, ekonomik entegrasyon kurma anlayışının değişmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu nedenle bu çalışmada, Türkiye ile dünyanın beşinci büyük ekonomisi olan ASEAN arasındaki ekonomik entegrasyon anlaşmalarının Türkiye'nin yüksek teknolojili ürün ihracatına olan etkisi, çalışmanın amacına uygun olarak 2007-2020 yıllarını kapsayan bir panel çekim modeli ile analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda, ASEAN ile yapılan ekonomik entegrasyon anlaşmalarının Türkiye'nin yüksek teknolojili ürün ihracatını olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Entegrasyon, Yüksek Teknoloji İhracatı, Türkiye, ASEAN, Ekonomik Entegrasyon Anlaşmaları

Kaynakça

• Anderson, J. & Van Wincoop, E. (2003). “Gravity with Gravitas”: A Solution to the Border Puzzle. Massachusetts Avenue, Cambridge.
• Baier, S. L. & Bergstrand, J. H. (2007). Do Free Trade Agreements Actually Increase Members' International Trade?. Journal of International Economics, 71(1), 72-95.
• Balassa, B. (1961). The Theory of Economic Integration. London: By George Allen & Unwin Ltd.
• Baldwin, R. & Taglioni, D. (2007). Trade Effects of the Euro: A Comparison of Estimators. Journal of Economic Integration. 22(4), 780-818. https://doi.org/10.11130/jei.2007.22.4.780
• Bolat, M. & Kaplan, F. (2021). Serbest Ticaret Anlaşmalarının Türkiye’nin Sektörel İhracatına Etkisi: Çekim Modeli. Tarsus Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1).
• Cihan, K. A. & Sandalcılar, A. R. (2021). Serbest Ticaret Anlaşmalarının Türk Dış Ticaretine Etkileri. Uluslararası İktisadi ve İdari Çalışmalar Dergisi, (33), 37-52.
• Cuervo-Cazurra, A. & Un, C. A. (2007). Regional Economic Integration and R&D Investment. Research Policy, 36(2), 227-246.
• Çakmaklı, B. M. (2022). Avrupa Birliği ve ASEAN Çerçevesinde Ekonomik Entegrasyonların Türkiye’nin Teknoloji Transferine Etkisi. Gaziantep: Özgür.
• Demiroğlu, Ö. (2019). Çekim Modeli Uygulamasında Son Gelişmeler ve Yapısal/ Teorik Çekim Modeli. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(35), 889-904.
• Ertürk, E. (1997). Ekonomik Entegrasyon Teorisi ve Türkiye’nin İçinde Bulunduğu Entegrasyonlar. Bursa:Ezgi.
• Feenstra, R. (2004). Advanced International Trade: Theory and Evidence Princeton University Press.
• Golovko, A. (2014). Avrasya Ülkelerinin Dış Ticaretlerinin Çekim Modeli Çerçevesinde Analizi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kalaycı, C. (2017). Serbest Ticaret Anlaşmalarının Türkiye’nin Dış Ticaretine Etkileri: Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Endeksi Uygulaması. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 3(2), 133-147
• Kara, Ş. (1996). Ekonomik Entegrasyon Teorisi. İstanbul.
• Karataş, M. & Bekmez, S. (2005). Türkiye’nin İktisadi Gelişmesinin Dış Ticaret ve Teknolojik İlerleme Açısından Değerlendirilmesi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 12(2).
• Koçtürk, M. & Kocaefe, A. (2014). Serbest Ticaret Anlaşmalarının Türk Dış Ticareti Üzerine Etkileri. Tarım Ekonomisi Dergisi, 20(2), 65-77.
• Krueger, A. (1995). Free Trade Agreements Versus Customs Unions. NBER Working Paper No. w5084. https://ssrn.com/abstract=225862
• Lamy, P. (2006). Lamy warns bilateral agreements are not the “easy way out” from the suspended talks. https://www.wto.org/english/news_e/sppl_e/sppl46_e.htm (Date of Access: 27.01.2023)
• Leamer, E. & Levinsohn, J. (1995) International Trade Theory: The Evidence. Handbook of International Economics, 3, 1339-1394.
• Machlup, F. (1977). A History of Thought on Economic Integration. London: McMillian
• Myrdal, G. (1959). An International Economy: Problems and Prospects. New York: Harper & Brothers.
• Oğuz, O. (1969). Ortak Pazar Kavramları: Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) ve Kalkınma İçin Bölgesel İş birliği (KİBİ). Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Dergisi.
• Perrin, J. (1992). Teknoloji Transferi. Turgut Arnas (Çev.). İstanbul.
• Rose, A, K. (2004). Do We Really Know That the WTO Increases Trade?. The American Economic Review, 94(1), 98-114.
• Seyidoğlu, H. (2015). Uluslararası İktisat Teori, Politika ve Uygulama. İstanbul: Güzem Can.
• Santos Silva, J. M. C. & Tenreyno, S. (2006). The Log of Gravity. The Review of Economics and Statistics, 88(4), 641-658.
• Staley, C. E. (1997). Review of a History of Thought on Economic Integration by Fritz Machlup. Annals of the American Academy of Political and Social Science.
• Subramanian, A. & Wei S. J. (2007). The WTO Promotes Trade, Strongly but Unevenly. NBER Working Paper Series, 10024, 1-39.
• Şanlı, D. & Konukman, A. (2021). Yüksek Teknolojili Ürün İhracatının Gelir Üzerine Etkisi: Translog Üretim Fonksiyonuna Dair Bulgular. İstanbul İktisat Dergisi-Istanbul Journal of Economics, 71(2), 457-498.
• World Trade Organization. (2023). Regional Trade Agreements, Database. http://rtais.wto.org/UI/PublicShowMemberRTAIDCard.aspx?rtaid=896
• Tinbergen, J. (1965). International Economic Integration. Amsterdam: Elsevier.
• Türkcan, K. & Pişkin, E. (2016). Ticaret Anlaşmalarının Türkiye’nin İhracat Dinamiğine Etkisi: Yaygın ve Yoğun Ticaret. Ekonomik Yaklaşım, 27(99), 17-55.
• Vedantu.com. Zolleverein. https://www.vedantu.com/commerce/zollverein (27.01.2023)
• Yotov, Y. V., Piermartini, R., Monteiro, J.-A. & Larch, M. (2016). An Advanced Guide to Trade Policy Analysis: The Structural Gravity Model. World Trade Organization.
• Zadil, E. (1965). Ortak Pazar, Ortak Pazarda Sosyal Meseleler ve İngiltere'nin Durumu. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (16), 147-182.